Número total de visualizações de páginas

domingo, dezembro 24, 2006

Disposicións navideñas



Que mellor día que o de noiteboa en que se reúne a familia para compartir un tempiño de vagar nese programa de limpeza xeral que se vai pospoñendo por unhas cousas ou outras?
Pois veña! Mesmo é divertido limpar portas e ventás en animada conversación. Ata o meu pai, imbuído de espírito colaboracionista, se animou coa fregona e o trapiño. Chegoume á alma.
A limpeza en familia une moitísimo, xúrovolo.

segunda-feira, dezembro 18, 2006

Homenaxe ao tío Pepin

Se quitó la gorra marinera, la gloriosa gorra del tío Pepin, y como si esa gorra simbolizara los tiempos antiguos, los tiempos de oro, tanto los del tío como los de mi padre, se la ofreció al viento, lanzándola al aire, hacia el sol, y la gorra se quedó un rato volando encima del río para, luego, posarse en el agua. La corriente se la llevó mientras mi padre la acompañaba con la vista, contempló como el río Elba se llevaba la gorra del tío Pepin, y la gorra no se hundió, y mi padre tenía la sensación de que no se hundiría nunca, y aunque eso ocurriera, la gorra seguiría resplandeciendo en su mente como un recuerdo maravilloso.

Bohumil Hrabal, La pequeña ciudad donde el tiempo se detuvo.






(collage e texto roubados e pegados sen elegancia ningunha)

quinta-feira, dezembro 14, 2006

Laberintos



Dixéronme que cando un se perde nos propios laberintos é doado chegar ao mesmísimo inferno.

segunda-feira, dezembro 11, 2006

Amigos ata no inferno


Deus é bon....o demo non é malo. Todos coñecemos o prudente, por non dicir cínico, dito popular, o por se acaso do que en calquera momento pode virar a chaqueta para salvar o pelello ou o que sexa. Eu entendín a súa verdadeira dimensión esta fin de semana.
Estaba eu cunha xente católica, apostólica e romana e, por se é necesario dicilo, absolutamente conservadora, aínda que tamén supersticiosa, de maneira que dentro da súa lóxica cabería facer ritos máxicos para, por exemplo que che quiten o mal de ollo ou, por que non?, unha verruga. Se Deus non funciona, malo será que o demo...
Ai, ai! eu atea como son e mira que mo dicía a miña avoa: hai que ter amighos ata no inferno!!!
Peor para min.

quinta-feira, novembro 30, 2006

Retranca galega vs Sangre española


Ninguén nos anos 70 podería pensar que estes armatostes de ferro en forma de touro que inzaban a paisaxe de todo o estado para anunciar, xunto co coñecido e machista eslogan Es cosa de hombres, unha marca de coñac made in Spain, acabarían convertíndose nun dos máis recorridos símbolos identitarios do españolismo. Nos anos 70 todo o lote, o touro armatóstico e o eslogan, eran o máximo expoñente da España rancia do baixofranquismo e, polo tanto, execrables. Mais aí os tedes, con xuventude e actualidade renovadas, despois de torear, nunca mellor dito, a lei que obrigaba a retirar da rede viaria todos aqueles reclamos publicitarios que distraesen aos automobilistas. A patria é a patria, e cómpre reforzala por todos os medios, aínda que se espeten os despistados.
Algúns espantallos taurinos, porén, sucumbiron. Un dos primeiros en ser retirado foi o que había nas marismas de Miño, ben visible desde a N-VI, indo de Ferrol á Coruña, o mesmo que inspirara un memorable comentario á miña bisavoa cando o descubriu recortándose a contraluz no horizonte: Arre boi, tenche boa petaca!!





terça-feira, novembro 28, 2006

O tarro das esencias


Leo en Vieiros estupefacta unhas declaracións de Núñez Feijoo en Arxentina (ou era Uruguay?) escandalizándose de que o goberno conceda a nacionalidade española aos inmigrantes norteafricanos (evitou referirse aos negros dos caiucos, que fino!) e do leste de Europa que, cito textualmente, no tienen ni una gota de sangre española, mentres que racanea a concesión da preciada nacionalidade aos fillos e netos de españois emigrantes (polos votos baila o can).
Como será o sangue español? Que características terá que non teña o sangue norteafricano ou do leste de Europa? O meu sangue será español? E o dos etarras? Cantas xeracións fan falta para ser cristiano viejo con todas as da lei? Alguén analizou o ADN do brazo incorrupto de Sta. Teresa de Jesús? (non vaia ser xudía...) E eu de quen virei sendo?
E por fin: haberá cousa máis rancia cá dereita española?

segunda-feira, novembro 27, 2006

Paisaxes despois da batalla

Unha noite en Babilonia, unha noite non é nada, unha semaniña enteira -ai!!- esa si que vos é muiñada.

segunda-feira, novembro 20, 2006

Babilonia

O que me encanta de Babilonia é que ninguén se escandaliza por nada. Só non está moi ben visto mexar na praza pública. Ahhh Babilonia, que deliciosa loucura!

sábado, novembro 18, 2006

Os símbolos e as súas diversas utilidades



Contáronme que o famoso casco de Leiro foi atopado casualmente por un labrego mentres lle fincaba ao arado detrás das vacas. A terra oculta a veces cousas extraordinarias, xa se sabe, mesmo hai quen anda por aí de paseo cun detector de metais, mais só as entrega cando quere. Neste caso, o elixido para tan singular achado debeu ser coidadosamente seleccionado, porque cumpriu co desexo da terra de que o casco volvera a ver a luz con todo o seu esplendor e entregoullo á autoridade máis próxima, neste caso a garda civil.
O casco aínda durmiu uns días discretamente agachado debaixo dunha cama, agardando que os expertos se achegaran a examinalo e a depositalo nun museo. Pero na casa seique vivía un neno e, cando ninguén o vía, entraba na habitación, arrastrábase debaixo da cama e collía o casco para xogar. Desta maneira, e con moito segredo, o casco volveu brillar na cabeza do neno e convertíao nun gran xefe celta, amado e temido ao tempo. Debíalle quedar ben porque o casco, se vos fixades, é bastante pequeno, como feito para a cabeza dun principiño.

quinta-feira, novembro 09, 2006

Teoría do poder


Las canicas, Joe R. Villareal, S. Antonio, Texas


Dixo Moscoso, o corrupto empresario da serie Pepe o inglés, que cada un ten o poder que os outros lle queren dar. Éche ben certo e, por agora, non teño máis que engadir a esta xenial máxima de teleserie.

terça-feira, novembro 07, 2006

Atopando a posición (no campo)


O primeiro golpe, que non esperaba, tumboume. Conseguín chegar ao meu recuncho arrastrándome e varrendo para a casa as pezas do puzzle que me artella. Era preciso, no penoso traslado, non perder nada fundamental. E cheguei e deixeime masaxear polo meu adestrador ao mesmo tempo que memorizaba un par de consignas. Era fácil, cuestión de atopar a posición adecuada cos pés firmemente asentados no chan. Inamobíbel. Nin un paso atrás. A partir de agora, se alguén as ten que levar, vounas repartir eu.

segunda-feira, novembro 06, 2006

Inhibición


Hoxe teño un día deses de meterme na cuncha e deixar que pase o mundo sen que me incordie.
Quero pensar que a hostilidade que me magoa vai esvarando polas rugosidades calcáreas que se me foron pegando vida adiante, sen ser quen de atopar unha soa fenda pola que acceder ao meu interior nacarado, ao suave e iridiscente leito onde me acollo.
Eu non son máis ca unha carniña fráxil que ás veces se asoma entre a regaña sorrinte das dúas valvas e vexo moi mala hostia por aí fóra. Vou pechar a cuncha, flup!

domingo, outubro 29, 2006

Un colariño de post arredor do sol


Hai xa un ano que decidín abrir este blog. Non foi unha idea premeditada, o resultado de darlle voltas ao asunto e chegar á conclusión de que tes certas necesidades comunicativas e dicir "eu o que necesito é un blog". Non foi así, non, e se vos conto como foi realmente, poida que vos dea a risa. O caso é que eu hai xusto un ano matriculeime nun interesantísimo curso e o profesor pensou que estaría moi ben colgarnos os documentos que necesitabamos para traballar nun blog creado para este fin. "Fixémola boa" pensei eu, "co burra que son eu para estas cousas". O caso é que para poñer comentarios había que ser blogger, é dicir, ter aberto o teu propio blog. Nestes casos de emerxencia informática acudo ao meu irmá para que me saque as castañas do lume e, unha tarde -plisplas- xa tiña eu armado o meu blog, cun suxerente nome e un ambiguo nick. "Isto é unha proba, pero de seguido virán máis" escribín no meu primeiro post. Eu estaba segura de que non virían máis pero...como xa sabía o procedemento, probei a poñer un relato que tiña no caixón e...que vos vou contar, xa sabedes que isto é moi vicioso. Cada vez que me poño cunha entrada destas síntome Madame Bovary saíndo co cabalo a galope cara o máis escuro do monte a buscar emocións. Un ano de emocións desenfreadas, de risas, de expectación, de experimentos e ousadías.
De hoxe nun ano e vós que o vexades!!

sexta-feira, outubro 27, 2006

Viaxes


Non, non, eu estou aquí, desta vez non me fun. Os días corren rapidamente, non nunha roda, senón nunha espiral na que case non nos movemos do sitio, pero movémonos. Lentamente os nosos ollos vanse volvendo vellos, "ai, si isto xa o vira eu, isto déjà vu" e pousamos unha mirada de benevolencia superior nos que aínda non o viron e non están no camiño de volta da espiral coma nós. Así que eu estou aquí, non sei se indo cara o centro de min mesma ou cara a vós, criaturas da mesma constelación. Reparade no maxestuoso movemento da miña espiral, mentres ides revirando a vosa propia traxectoria.

terça-feira, outubro 17, 2006

A metáfora total


Soñeino ou foi certo? Eu habitei esta casa, ou unha coma ela, aínda nena de teta. A miña habitación, a nosa, era a máis quentiña porque a besta durmía debaixo. A calor que desprendía a besta axudou a criarme coma o leite da miña nai. No sobrado enorme a familia compartía intimidades, cada un no seu currunchiño e eu no mellor dos aconchegos.
Unha tarde a miña nai veu un coche veloz atravesando a chousa e chamou aos nenos da casa entusiasmada. Eran dúas bestas correndo. Só dúas bestas brincando no campeiro de su a casa.

domingo, outubro 15, 2006

Humilde patrimonio popular


Unha casa así non debería baleirarse nunca de vida: xente, animais, trafegar das colleitas. Nunca debería permitirse que se lle esfondara o tellado, lle apodreceran as madeiras e as ventás fosen só bocas abertas berrando. Casas que levan séculos nesa mesma posición, referentes familiares e colectivos de repente son descoidadas, abandonadas, esquecidas, unha morea de pedras comidas polas silvas. Belas estruturas feitas firmes durante séculos por canteiros e carpinteiros habelenciosos coa técnica de noso, inxeniadas por nós mesmos para resolver os problenmas do espazo e do clima: solucións asombrosamente prácticas. Escola de arquitectos despistados que fan edificios onde chove ou onde te derretes co sol.
Se tedes unha casa así, mirade por ela. Ten un valor incalculábel.

domingo, outubro 08, 2006

Madame Bovary c´est moi


Seique iso mesmo contestou Flaubert á pregunta tan pouco orixinal de se existira realmente unha muller tan arrebatada, tan errada e tan drástica nos seus remedios. El era Emma Bovary e Emma Bovary era el.
O que escribimos está na nosa cabeza, poderemos recoñecelo ou non, deixar que nos posúa por uns instantes, unha semanas, uns meses ou trazar claramente as estremas con marcos e piagueiros: ata aquí ti e ata aquí eu. As boas historias non saen de nada, como o fume necesitan combustión e o escritor ten que mollar as bragas para apañar as troitas. Madame Bovary, c´est moi, que gran frase, que gran escritor!
Hai uns anos tiven a ousadía de promocionar entre os meus compañeiros de traballo unha revista que por aquel entón facía unha minúscula asociación cultural. Nas súas páxinas había un relatiño meu: Chica de calendario. A pregunta, morbosa, non tardou moito "era eu a protagonista?" e aínda "era eu a da fotos que acompañaban o texto?". Que responder? "Si e non", "se cadra", "non necesariamente", "o poeta é um fingidor"... Nada diso, queridas e queridos, botei peito e atrevinme:
-Madame Bovary c´est moi.

quarta-feira, outubro 04, 2006

O mal do século

Telepredicadores, sanadores, astrólogos, sacerdotes do fitness...Ai que desgraciados somos! O estado do benestar non fai máis que poñer en evidencia a soedade ontolóxica que nos esgana. Teño un amigo que leva máis dun lustro dunha noutra: constelacións familiares, hiperventilación, chamanismo (new-chamanismo, digamos), música tecno, regresións, eu que sei! pero a angustia que o atrapou non fai máis que medrar. Necesita destes personaxes (non sei como chamalos, "vendedores de benestar" paréceme bastante axeitado) para tomar calquera decisión. Seique todo está escrito nas nosas mans, todo decidido non momento de nacer, porque arrastramos os erros e sufrimentos dos nosos antepasados e deixamos a pesada herdanza, cada vez máis insoportable, a medida que se van acumulando frustracións e dor, aos que han de vir. E esta especie de enerxía negativa transmitímola non só bioloxicamente senón a aqueles cos que temos un trato cercano. Sentir toda esta negatividade debe ser terrible, unha especie de pecado orixinal sen a posibilidade redentora da graza cristiá, nin a segunda oportunidade da reencarnación budista, nin...E daquela que? Aquí cada iluminado ten a súa propia receita, misteriosas menciñas para a alma que só eles (culto á personalidade) administran e fan de quen os escoite cegos adeptos.
Moito coidado cos feirantes.

segunda-feira, setembro 25, 2006

O mellor do mundo


Pensastes algunha vez que o mellor do mundo é gratis? Ver unha posta de sol, darse un chapuzón, unha conversa agradábel, parir un fillo, botar un canivete...Gratis! E onde non...sempre nos quedan os xenéricos.

sábado, setembro 23, 2006

Pequenos grandes traballadores


Estes dous nenos coidaban sen descanso un brazado de leitugas e pés de cilantro, tornando as moscas cun ramallo e chiscándolles auga por riba a cada pouco. Nunca vin un equipo máis concentrado e eficaz, alleos totalmente a todo o rebulir ruidoso de arredor.
Onde andarían os pais?

sexta-feira, setembro 22, 2006

Suburbio



Un mundo de acabados de chegar, paredes tortas que se apoian unhas noutras con pouco cemento, sen pasado nin moito futuro; tan só un precario presente de "hai que tirar para diante"

Inmersión tropical


Aínda non vos contei onde estiven todos estes días, nin expliquei por que levo desde que cheguei con sono e a cabeza desordenada, intentando retomar as rutinas que me encadean e me protexen da intemperie. Tampouco penso ser moi explícita, prefiro deixar que a vosa imaxinación complete os espacios en branco.
Digamos que estiven nun fermoso país tropical: chuvia pola mañá, sol de xustiza a mediodía, vexetación exhuberante, froitas incríbeis, ritmo no corpo da xente e tremendas desigualdades sociais. Miradas que golpean a conciencia, traballos inverosímiles para comer un pouco, suburbios immensos afogando rañaceos. O contraste brutal, a puta miseria a carón da riqueza máis obscena.
Déixovos a gracil curva deste coqueiro en contrapicado para empezar, porque de seguido virán máis.

segunda-feira, setembro 04, 2006

Atando cabos






Esta é a outra estampa que (con sorpresa) publicitaba o Café Saint-Martin de Buenos Aires e que acabou atravesando o Atlántico no baúl de Andrés do Manco. Para min esta imaxe ten unha profundidade simbólica tremenda: o lobo, xa vedes que aquí nada feroz, a nena, a cestiña pudorosamente tapada, os careixós, a fraga... O mundo que me rodeaba era máxico e resúmese nesta escena que aínda me atrapa.

quinta-feira, agosto 31, 2006

Arxentina

Eu nunca estiven na Arxentina. Os meus pais tampouco. Nin os meus avós. O meu bisavó Andrés, si. Anos de fogoneiro nun barco de vapor no Río da Plata. Eu non o coñecín, morreu nos anos 50, pero é coma se o coñecera, coma se as historias que lle contaba á miña nai de nena mas contara a min. Andrés, pequeno e miúdo, longos bigotes roxos e ollos azuis, coma a miña avoa que lle herdou tantas cousas.
El sempre quixo ir para a Arxentina, a terra da abundancia, do trigo, da carne. "É unha terra tan boa que dá tres colleitas ao ano". Tiña un curmán no Chaco, moi ben situado, cada vez que o ía visitar mataba un carneiro. Animábao moito para que se establecera alí: "Vente, Andrés, vente, ben ves que esto é rico, aquí progresas sen dificultades". Pero Josefa non se lle quixo mover da súa terra e ningún dos seus fabulosos relatos a fixo cambiar de opinión. A súa imaxinación debía ter límites, mais a da miña nai nena non. "No Chaco, cando hai tronada, parece que se xunta o ceo coa terra", seique contaba, e ela víao perfectamente. A min contoumo a miña nai e eu créollo.
O meu bisavó trouxo unhas poucas marabillas da Arxentina: unha pitilleira de corno cunha ave do paraíso en relevo, que se gardaba nun caixón do chineiro; un lindo vestidiño de encaixe para a miña avoa pequeniña, xa moi amarelento, na hucha; e, sobre todo, dúas estampas que fixo enmarcar para colgar nas paredes da sala de arriba e que se paraba a mirar embelesado todas as noites antes de se deitar.

terça-feira, agosto 29, 2006

Fóra


Hoxe levei un susto. Quixen entrar no blog e non me era posible: 403 Forbidden. Probei dunha maneira, probei doutra entrando por outro blog... nada! Fun a Google, tecoleei a palabra máxica careixós e alá apareceu a entrada dos Careixós. Pensei "agora actualizo e entro", tampouco! Non me era posible entrar na miña casa virtual. Sentinme á intemperie, sen acubillo. Que ía facer agora? Vagar polos outros blogs coma alma en pena? Seguiría tendo dereito ao meu nick? Ata cando? A miña casiña perdérase e non sabía como puidera ser. Se acaso un ente superior decidiu eliminala. Ou gastarme unha broma pesada. Ou non era mais ca un capricho do ordenador e mañá volvería a aparecer coma a nubosidade variábel vai entrando pola boca da ría.
Todo isto pensaba eu, amigos, pero non deixaba de fedellar no trasto para atopar o camiño da miña casiña ata que ...flop! Apareceu na pantalla o último post, cos seus comentarios, o último de JPT, aínda por ler. Ai, Ai, abríanseme as portas de par en par. O meu sitio nuboso! O meu bloguiño!!

¡Miña casiña, meu lar!
¡Cantas onciñas de ouro me vals!

sábado, agosto 26, 2006

Que é a elegancia?


Como xa advertín, a medida que vou colgando post e que, paseando pola blogosfera, vou sementando comentarios vou tamén deixando ver as poutas. Sen ningún tipo de premeditación, comprobo que ás veces expresar unha opinión discordante causa tanta sorpresa e provoca tanto estrépito entre a habitual marea de parabéns que son os comentarios que este espacio chega a converterse nunha praia hostil. E non é a primeira vez que me pasa, así que é para pensar que realmente non teño o instrumento ben afinado. O outro día, o 22, acusáronme de deselegancia,
que non sei se quere dicir que non son elegante ou que son directamente unha maleducada. Elegancia é andar ben vestido? Andar sempre cunha máscara social que disimule o que pensas e o que sentes? Non saber dicir o que pensas e o que sentes delicadamente? Limitarse a dicir o que os demais queren oír?
De verdade, compañeiros, botádeme dos vosos salóns virtuais se son molesta, pero non me esixades ese tipo de "elegancia".

quinta-feira, agosto 24, 2006

A posmodernidade explicada aos nenos


Xuntámonos unha noite destas catro amigos para cear e vermos unha película. A elexida foi O home que nunca estivo alí dos irmáns Coen. Cando rematou, eu, que era a primeira vez que a vía, comentei que me parecera unha representación esperpéntica da sociedade americana. Comentario bastante inxenuo con respecto ao "un producto típico da arte posmoderna" que outro dos presentes, moito máis no allo da posmodernidade e do cine e de...., deixou pairando no ar. "Por que o dis?", preguntei para non deixar pasar a oportunidade de ilustrarme. Con infinita paciencia miroume e empezou a enumerar cunha voz que ía de máis a menos:
-Pola recreación na estética anticuada
- Polos planos que nos lembran aos dos cómics
- Polo culto á cultura de masas
- Polo antiheroe sen ideal nin perspectiva (morte das metanarrativas)
Por
, por, por, por....
Desencaixáronseme as queixadas do aberta que me quedou a boca. E para demostrarme que o entendera, decidín coa miña pobre tecnoloxía crear unha obra de arte posmoderna.
Nin Lyotard o explicaría mellor!

segunda-feira, agosto 21, 2006

Eufemismo e diglosia

Non o podo evitar, e mira que o intento, pero a filoloxía é coma un sacerdocio: imprime carácter. Estoutro día aínda rimos ben o meu carniceiro preferido e máis eu a conta dun uso lingüístico que non puiden deixar pasar por alto.
Eu pedinlle un polo e medio.
El colleu un polo, "paréceche ben?", "parece", parteu outro á metade e preguntou:
"Quérelo con cuello ou sen cuello?"
A min petoume a risa.
"Home, Gabriel, será con pescozo ou sen pescozo, ou non? Vai chegar o día en que os polos tamén teñan piernas en vez de patas ou zancos".
Os dous a rir.
"Tes razón. Xa non sei nin o que falo con tanto madrileño".
"Esa é unha, claro, pero non creo que os polos madrileños teñan cuello e piernas, máis ben terán pescuezo e patas, máis ou menos coma os de aquí, que seguen sendo polos, oíches?"

E, digo eu, se os polos madrileños son pouco máis ou menos coma os galegos, por que as cousas cando se din en castelán parecen máis finas?
Anímovos a contar a vosa experiencia eufemístico-diglósica.

segunda-feira, agosto 14, 2006

O campo e os blogs (homenaxe a Bourdieu)


Onte deume por pensar que isto dos blogs funciona moi seriamente coma outro campo calquera, sexa o literario, o cultural, o político, o económico, o académico... Hai blogs que nos falan desde o centro do campo e outros desde as marxes. Hai algúns aos que sempre imos coa esperanza de aprender algo, ás veces atrevémonos a deixar un comentario moi humildemente a ver se, cun pouco de sorte o atrevemento recibe a súa recompensa coa visita ao teu lar bloguístico dunha gran figura do campo ou se aparece citado nos enlaces dalgún moi concorrido. Iso sobe a moral, fai quitar peito e na seguinte excursión polos blogs dos outros xa un/unha se atreve a deixar o seu comentario, mesmo se é polémico. Polo que veño observando só os grandes nomes, os pesos pesados da bloguería se atreven a deixar comentarios insolentes que inciten ao receptor a tomar unha postura clara acerca deste ou outro tema. Os miñaxoias non nos podemos permitir eses luxazos. Loitamos por existir, por ser recoñecidos e, de paso, recoñecérmonos nos comentarios e agradecementos dos demais. Pero coidadiño, que calquera día regañamos os dentes, sacamos as poutas e descabezamos unhas cantas vacas sagradas para consagrármonos nós, eu polo menos. Quítate tu pa ponerme yo será o gran himno do campo ese día.

domingo, agosto 06, 2006

Leite ou patriarcado


O meu pai ten dúas irmás: unha do seu mesmo pai e nai e outra simplemente de leite.
Cando a miña avoa Carmen estaba acabada de parir, unha muller da parroquia veulle pedir por caridade que aleitase á súa filla porque ela estaba seca. Sen teta, a nena morrería nos seus primeiros días, cousa nada extraordinaria nun ano de fame coma o 41. "Tráema logo" e, despois de mamar o meu pai, a nena zugaba o que aínda quedaba. O seu marido non estaba en absoluto de acordo coa decisión dela, "pobriña de ti como lle falte leite ao meu fillo", advertíralle. A xenerosa Carmen, sempre tan sumisa ao seu home, neste caso mantívose firme na súa decisión e, gracias á optimización do seu valioso e nutritivo leite saíron adiante dúas criaturas: meu pai con certa vantaxe, como é natural, e a súa compañeira de leite que aproveitou ata a última gota.

sexta-feira, agosto 04, 2006

Tabú


Dicía hoxe Isabela que o sexo xa non é tabú. Se cadra empezou a deixar de selo cando Courbet se atreveu a enfrontarse á mesma orixe do mundo. Agora o tabú é chamarlles ás cousas polo seu nome. Isabela escribiu hoxe unha historia sentida en carne propia que sabe que vai molestar porque moitos prefiren agochar o lixo debaixo da alfombra e cubrir todo de palabras correctas. Iso tamén pasa neste país e chámase Lei da memoria histórica. 75 anos despois aínda hai quen pretende non ser perturbado pola crúa verdade.

quinta-feira, agosto 03, 2006

Inversión

Un amigo ten un pequeno capital que desexa invertir sen moitas dores de cabeza. Poñamos que dispón duns 80000 eurazos. Xa ten casa, xa ten coche e pretende que estes cartos non lle perdan valor senón que o gañen co tempo e sen molestarse moito. Leva uns días chamando a canta promoción inmobiliaria atopa anunciada nos seus paseos pola costa. Por que non invirtes en algo máis imaxinativo ca en cementar a costa? Pregúntolle. E argumento: as grandes construtoras teñen previsto facer unha 500.000 vivendas na costa galega. Urbanizacións fantasma que só se ocuparán uns días ao ano. Os concellos involucrados volcaranse en dotar de servizos esas novas urbanizacións, servizos dos que nunca gozarán as poboacións consolidadas, que acabarán sendo unha especie de desherdados na súa propia terra. Os métodos que utilizan para convencer aos paisanos a vender son propios da mafia e os seus abusos están amparados pola lei. Mentres tanto os núcleos históricos das vilas sofren un dramático abandono. É un cargo de conciencia colaborar con todo isto na miña opinión. O meu amigo pídeme que lle dea alternativas. Invertir en arte? En viños? Ofrecerse de socio capitalista? Pensemos...en calquera momento pódenos aparecer unha herdanza inesperada e daquela que facemos cos cartos?

quinta-feira, julho 27, 2006

Sen cancelas

Dicía hoxe unha conferenciante (perdoade pero non lembro o nome) que veu falar da prensa na II República aos cursos de verán Carlos Gurméndez, que a imprensa fora rapidamente controlada pola igrexa e a monarquía, que eran as que daban licenza ou non para a súa instalación e funcionamento, as ondas de radio foron desde o principio propiedade do estado que foi outorgando concesións a quen lle pareceu (e o mesmo pasou coa TV). Só internet se lles foi das mans e pasou ás nosas. Eu podo escribir aquí o que me pete e vós podedes lelo se vos prace. É unha inversión barata: só hai que ter un aparatiño destes, unha conexión telefónica e....aquí estamos! (here we are!).
Hoxe síntome co poder dunha formiga.

domingo, julho 09, 2006

Deserción

Esta nunca vola contei, aínda que hai tempo que a teño apuntada, coma para facer un conto con ela. Pero hoxe quero contala así, ao bruto, tal e como a lembrei ao pouco de morrer a miña avoa Xoquina.

Eu era pequena, pero non sei canto...non conservo referencias para ser máis exacta. Os meus avós eran aínda novos e gobernaban a casa. Sempre traballaban xuntos, sempre miraban na mesma dirección. Poida que fose decembro ou quizais febreiro porque o día antes matárase un porco e levaban toda a tarde despedazándoo. Xa era de noite: no inverno logo é noite aínda que sigamos dicindo que é pola tarde. Estabamos no alprende do curral e eu miraba como ían colocando a carne nunha saba que puxeran enriba do carro. Era un ritual fascinante que non sempre me permitían ver. Meu avó non quería que os nenos vísemos a mata do porco, argumentaba que toda esa crueldade podería causarnos un trauma e levarnos a imitala. Hai que preservar aos nenos do horror... o porco enteiro colgado do teito da bodega tamén era un horror que eu evitaba, pero agora o porco non eran mais que pezas de carne que pronto serían comida. A pesar disto eu estaba un pouco sobrecollida.

Inesperadamente, a miña avoa díxome que tiña que quedar coidando a carne mentres eles ían preparar o baño de sal. Deume unha aguillada para que tornara os cans que andaban por alí. Quedei soa coa carne. Un carro de carne: as costelas, os touciños, os xamóns...a cachola inutilmente feroz de dentes arregañados. Tiven medo da escuridade, dos ladridos perdidos na noite, pero sobre todo da carne, e tremín coa miña aguillada no alprende, diante do carro.

Botei a correr polo curral arriba e metinme na casa de Pilarita. Chamei por ela chorando. Baixaron as escaleiras e acolléronme moi cariñosos. O home estaba en camiseta, coa cara laporetada de xabón de afeitar e a Pilarita fíxenlle gracia. Pero pouco me durou a felicidade, porque xa entraba pola porta a miña avoa feita unha furia. A carne, abandonada, sufrira o ataque dun can ou de dous cans e eu era a nena máis tonta e desgraciada do mundo, se me collía esgazábame que non merecía outra cousa. Volvín a chorar moitísimo, escondida nas saias da miña valedora.

terça-feira, junho 27, 2006

A fonda do Sopapo

Sempre que volviamos de Santiago ou dunha viaxe -a nosa xeración xa foi moi On the road- para a casa, tiñamos que oír ao meu avó
- Queee, xa vides outra ves á fonda do sopapo?
Ao principio nin caso, pero a broma repetíase unha e outra vez e empezaba a non ter graza. Non víñamos acaso á nosa casa? Xa nos quería botar, ou?
- Es ben tonta- dicía entón a miña avoa. Dío pola Fonda do Sopapo, non sabes o que era?
A cousa poñíase interesante...
A Fonda do Sopapo era o sitio onde paraba sempre o noso bisavó fogoneiro en Barcelona mentres agardaba para embarcar ou descansaba dalgunha travesía antes de coller outra. Chamábase así porque a dona, que era unha muller de armas tomar, esixíalles aos hóspedes que lle entregaran o diñeiro todo no momento de entrar na súa casa. Ela administrábao honradamente, reservándose o que lle debían e encargándose persoalmente de enviarlle o resto ás súas mulleres antes que o gastasen en puterío e borracheiras. Se non se aviñan ao trato non entraban na casa e se algún dos seus fieis lle chegaba borracho e non entraba en razóns, arremangáballes un sopapo, poñía os cartos a salvo e logo... ¡a durmila! A patroa da Fonda do Sopapo era ao final para todos aqueles lobos de mar un anxo da garda que velaba polo benestar dos seus fillos, que facía posible a compra dunha leira ou o amaño da casa e daba seguridade a aquelas mulleres que quedaban soas coa vida ás costas. Por iso, nos momentos de lucidez, todos veneraban a aquela entrometida mandona e, cando desembarcaban no porto de Barcelona, sobrios ou bébedos, poñíanse baixo a súa protección.

Se fora hoxe...dáríanlle o Príncipe de Asturias da Concordia ou algo así?



terça-feira, junho 20, 2006

mercurio-Venus-a terra

En Venus, de andar moito encoira, acaba unha poñéndose azul.
Polo demais, évos un auténtico pracer.
Palabra de Suroeste.

sábado, junho 10, 2006

Ferocidades domésticas

Carapuchiña é unha nena doce e xeitosa, só ten un
defecto: é unha lingoreteira e fala con calquera, mesmo
con descoñecidos. Ela foi a que trouxo ao lobo á casa
"coñecino polo camiño, avoa, non te enfades, está
famento".
Famento e esfarrapado, diría eu, quen sabe
que tipo de vida levaba aló no monte.Porén,
desde que entrou na casa era todo mel. Abríame a porta
do curral para que pasara eu antes, sacáballe o esterco
aos porcos, separábame a cadeira para eu sentar...e se
lle dicía grazas sempre contestaba "as que ti tes".
Unha vez bañado, o seu pelo tornou brillante e suave,
dentro da súa natural dureza. Non, nunca chegou a
semellarse á la de ovella.
Carapuchiña ía e viña da súa casa á miña, pola
Corredoira Vella, pola Pedra do Couto e o Camiño Real
case todos os días. Unhas veces traía requeixo, outras
pan de trigo, se cadra unha botella de viño, e moitas viña só 
a que eu lle dera a merenda. Aquel día trouxome o lobo
e logo marchou.
Logo duns días, xa vos digo, o lobo domesticouse moito
e pedíame aloumiños coma un gato. Unha noite tivo o
atrevemento de pasarme o rabo polas pernas mirándome
fixamente. Cando fomos para a cama, abriume a porta da
miña habitación e despois meteuse el. Non me resistín,
a min tamén mo pedía o corpo. Había tanto tempo que eu
non...Ai!

* * *

Un día Carapuchiña chegou cedo de máis. Entrou coma
unha tola na habitación e atoupounos en plena función.
Os ollos de Carapuchiña non puideron abrirse máis, deu
un chío de paxaro e saiu a todo canto lle daban as
pernas: "o lobo come á avoíña, o lobo está comendo á
avoíña". Estábame comendo, estaba, e a min
prestábacheme ben. Pero o lío xa estaba armado.
Case non nos dera tempo a recoller cando apareceu a
Garda Civil na casa armando un escándalo do demo. O
meu lobiño tiña o rabo entre as pernas, as miñas
pernas, cando recibiu o primeiro disparo. "Alto ou
disparo", e non se movera, meu pobre. ¡¡Asasinos,
fillos de puta!! ¡¡Entrometidos do carallo!! Nunca vou
esquecer a túa mirada de animal sobre min, lobo. Xa
non quero vivir maís coa xente, bótome ó monte, fágome
fera, ataco canallas de uniforme.
AAAAAUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUU!!!!!

* * *

Meu lobiño lindo:
Espero que te vaias recuperando do disparo nas costas
que che deron aqueles brutáns. Espero moi pronto
sentir o teu rabo nas miñas pernas (aquelas caricias
que me gustaban). Venme buscar á fraga. Agora a fera
son eu e necesito domesticación.

domingo, maio 28, 2006

Careixós

Estamos no tempo dos careixós. En tódolos balados, entre a herba dos pomares, nas beiras dos camiños, ofrécense encarnados o saborosos a quen saiba deles e teña paciencia para apañalos. Pódense ir ensartando nunha herba, compoñendo rastras, nunha berza ou, se saes preparado da casa, en calquera cacharro.
A miña avoa traíanolos sempre cando viña das leiras e era o presente máis desexado por nós. Logo aprendín os sitios deles e con outros nenos pasaba as tardes buscando entre as herbas o seu fulgor escarlata. Primeiro apañabamos e logo comiamolos ás mans cheas.
Os careixós forman parte do meu imaxinario infantil, primeiro por experiencia (recibilos, buscalos, saborealos) e despois por unha ilustración enmarcada que había na sala da miña casa, no espacio de respecto, xunto ó reloxio de parede, o chineiro e a cómoda. A ilustración representa a a Carapuchiña Vermella nunha espesa fraga en animada compañía do lobo. Podería ser un locus amoenus se a escuridade do fondo da estampa non dera un pouco de medo. Non polo lobo, quero insistir nisto, que parece moi amiguiño da nena dándolle ao rabo entre as súas pernas.
Na parte inferior e en primeiro plano, vense claramente, entre o tapizado verde da herba que pisan Carapuchiña e a súa cuase-mascota, unhas vizosas plantas de careixós a plena producción.
As ilustracións da sala, que trouxera o meu bisavó das súas viaxes, eran o máis bonito que había na casa: Carapuchiña co lobo apañando careixóns e unha linda nena gordochiña colocándose un gracioso sombreiro rosa. As dúas teñen sobreimpresa a mesma mensaxe publicitaria:

CAFÉ SAINT MARTIN
(Con sorpresa) es el mejor
SAINT MARTIN HERMANOS, Moreno, 750, Buenos Aires

quinta-feira, maio 18, 2006

papanduxas (para pablo e todos os papanduxeiros que aínda queden)

Eu son unha papanduxeira. Sono porque vivo onde vivo, ben o sabedes, e comín moitas papanduxas de pequena.
As papanduxas , xunto coas peras cocidas eran unha das industrias favoritas da miña bisavoa. Eu colaboraba: escolliamos as mazás, lavabamolas e metiamolas no forno. Mentres se facía o caldo tamén se facían as papanduxas, logo deixábanse enfriar e eran un rico aperitivo a calquera hora do día.
Un verán veu unha familia vasca a facer turismo rural á casa do outro lado da aira (vir viñan á praia, pero non atoparon nada máis adecuado e acabaron na casa dos veciños). Unha corrente de simpatía mutua instalouse no rueiro entre os forasteiros e os propios. Os nenos, aínda que máis pequenos ca nós, viñan moito pola casa e sempre apañaban ou un cacho de pan, ou unha froita ou unha papanduxa.
Un día saímos eu e máis a nena para a aira con cadansúa papanduxa lambe que lambe. A nai veunos e chamou á filla. Mirou para a papanduxa e berroulle moito por comer nunha "mazá podre". Sen lle facer caso ás protestas da nena, colleulla e cimbrouna nunha silveira. A nena choraba, pero non lle valeu de nada. Desapareceron as dúas na casa do outro lado da aira. Antes de pechar a porta aínda mirou para min como culpándome porque era máis vella e debía coidarlle mellor a nena. Eu, que miraba a escena estupefacta, non me atrevín a desfacer o equívoco e seguín comendo a miña papanduxa, agora xa ostensiblemente, para exculpala de todos os males que inxustamente se lle atribuíran.

domingo, maio 07, 2006

O ruxirrou

A miña relación cos vilanchos non é moi intensa pero é, en xeral, afectuosa. Dígo que non é intensa porque non participo dos seus ritos orxiásticos nin nos eventos sociais-relixiosos, e digo que afectuosa porque me gusta conversar con eles, ou escoitalos falar das súas cousas, é dicir, de si mesmos no pasado e presente e futuro (programa de festas).
Unha vez unha tendeira sacou, mentras me cortaba un pouco de friame, como tema de conversación os paseos marítimos.
- É unha marabilla. Aínda que o bonito sería seguilo pola parte de Cabanas ata Irís, ¿non che parece?
- Pois non, a min os paseos marítimos parécenme unha barbaridade e estragan as ribeiras naturais. As cousas bonitas canto menos se lles toque mellor. Preparar un camiño de terra para poder andar, coidalo e listo.
- Pois a xente está encantada.
- Para pasear non fan falta baldosas. O único que se fai é sepultar a ribeira que había.
- Ó mellor tes algo de razón. Antes desde a miña casa, cando estaba a marea baixa, sentíase o ruxirrou de todo o bicherío que había e agora xa non se sente nada, debeu morrer todo.
Evidentemente, os meus gustos estéticos non influíron nada nos seus, pero regaloume a palabra ruxirrou, que permaneceu na miña memoria ata esta mesma semana, naque outro vilancho a refrescou.
Veu á miña casa a tomar unhas medidas e, mentres o acompañaba curral arriba, empezamos a falar de ghatos.
- Non os podo ver.
- ¿E logho? Non son tan malos, cazan ratos.
- Cazábaos eu a eles! Á miña tía deulle polos ghatos e xa ten máis de vinte. ¡Están en tódolos sitios e non hai quen lles dea coas crías! Aí atrás deron en morrer e botáronme a min a culpa.
- Se acaso tíñala.
- Noooo, eu só matei un, co camión; encendino para darlle atrás e nesto séntese un ruxirrou tremendo. Mi Maaaa! Un ghato que se metera no ventilador. Os outros debeunos cazar os do restaurante chino. Agora pechou e xa volveron inzar.


O ruxirrou xa é voso tamén, ¡disfrutádeo e difundídeo!

quarta-feira, abril 26, 2006

O país dos colchós de lá

Había unha vez unha nena que vivía nun estraño país onde os colchós eran de la de ovella. Eran colchós cálidos e confortables e mantiñan unha estreita comunicación cos corpos que acollían. Moi de cando en cando era preciso desfacer os colchós para deixar airear e espilir a la. O tempo ideal para realizar este labor eran os soleados días de verán ben venteados de nordés. Daquela a casa víase presa dunha actividade frenética: desfacer costuras, varear a la, estendela polo piso do sobrado e deixala asollar. As felerpas de la, vellas e amarelas, sepultaban a paisaxe cotiá. Podería ser unha festa para a nena aquela, pero, inexplicablemente, era un espectáculo horripilante que lle producía pavor. A visión, a posibilidade do tacto e o boreo que se formaba arredor daquelas tristes piltrafas esparexidas por tódolos sitios mantíñana arredada nun curruncho.

-¡Ven aquí, non sexas parva! Teño unha cousa para ti.

Era o pai, sorrindo e ofrecéndolle os brazos. Unha tentación moi forte, pero no medio, interpoñéndose, moreas de la amarela.

¿E se brincara moi rápido, pechando os ollos e sen respirar, pensando só nos brazos fortes do pai, no seu olor, na súa risa ó collela en alto?

-¡Veña...!

Foron varios brincos, unha sensación de repugnancia subíndolle polas pernas acosadas de la esfelerpada, pero alí estaban os brazos amorosos para rescatala. Xa se esquecera da recompensa porque o mellor era ser quen de chegar onda el e ter o seu recoñecemento.

Pero si que houbo sorpresa e un berro altísimo porque diante dos fuciños tiña unha presada de la ofrecida burlonamente polo seu pai para que a metera dentro do vestido. O seu pai tan amado, ¡que contento estaba de completar con éxito a broma e acabar coas aprensións ridículas da nena!

domingo, abril 16, 2006

Cáceres

Veño de pasar uns días en Cáceres e teño que dicir que veño moi sorprendida. Por unha parte, claro, polo seu exotismo: esas trazas mouras da parte vella das vilas, esa temperatura, esa primavera botada de fóra, eses touros bravos pacendo nas devesas, esas falas...pero por outra ás veces parecía que estabas en calquera val ourensán coas montañas cinchadas de socalcos, as veigas traballadas en ricos alcoubes, os carballos, as sobreiras e as erupcións graníticas...por non falar desa pequena Galicia irredenta que se garda no val do Ellas.
Nunha desas pequenas poboacións, Abadía exactamente, veu un vello a falar con nós. Contounos unha historia con reis namorados, galerías subterráneas, princesiñas empreñadas malamente, franceses impíos e cristos rescatados da barbarie iconoclasta laica.
-¿De dondes venís?
-De Galicia.
-Ahhh, de allí vinieron los reyes más antiguos de España.
Pro se eles para nós son exóticos, nós para eles non o somos menos. Cada vez que me collían os datos do DNI para inscribirme nun aloxamento armábase. Os catalás son catalás, os vascos son vascos pero o noso é o nunca visto, eu penso que é porque andamos polo mundo como avergonzados. Contoume meu irmá, que andou traballando un par de meses por aquelas serranías, que nunha ocasión empregou toda a súa paciencia en facerlles pronunciar e escribir o seu nome.
-Xoán Xosé
- Lloán Llusep
- No, soy gallego, no soy catalán:Xoán Xosé.
-¿Lloán Ksoksé?¿Pero eso que nombre es?
- Juan José en castellano, Xoán Xosé en gallego. En catalán sabeis y en gallego no ¿eh? Os ponen a andar los catalanes.

E vén outro e empeza a escribir Juan....
-¿Que haces? ¿No ves que no es así?
-Pero es lo mismo.
-Por eso, porque es lo mismo.
E escribiu Xoán Xosé.

Unha pica en Flandes (e moitas en Galicia) hai que ir poñendo.

quinta-feira, abril 06, 2006

O campeiro da Graña

Xa non había clase pola tarde. A Fermín mandárano alinda-las vacas no campeiro da Graña, onda a escola. Facía calor e o aire estaba espeso. A cadela Tula, sentada e coas orellas moi tesas, recontaba dos animais mentres Fermín tentaba sacar grilos dos seus buratos cunha palliña. Axiña cansou de facerlles cóxegas ós buratos sen ningún resultado: os grilos habían estar durmindo. Virou a cabeza á dereita e veu á mestra, dona Dorucha, amañando o pequeño xardín de diante da escola. A filla da mestra, unha nena duns catro anos, aparecía e desaparecía entre os macizos rodeados de buxo. Fermín decidiu achegarse alí.

-Dona Dorucha, ¿pode vir Ana comigo?

-¿E onde ides?

-Aí onda o campeiro.

-Non vos poñades moito ó sol que hoxe esmecha.

Para a pequena Ana nada podía ser máis excitante ca seguir a Fermín nunha aventura. Deixaron á Tula vixiando o gando e baixaron pola boqueira do campeiro ó camiño. O sol de maio era lume pero enchía de vitalidade á multitude de pequenos seres que ruxían agora na Graña.

Un poco máis adiante, á beira mesma do camiño, gornecido de silvas e xestas en flor, Fermín descubriulle á súa amiguiña un exótico tesouro: cascas de mexillón. Rudos moscardóns e atarefadas abellas zoaban sobre aquel magnífico achado, atraídos polo seu cheiro picante.

-Imos facer unha arradio que xa verás- dixo Fermín entusiasmado.

Escolleu unhas cunchas e chascounas coma se fosen castañolas. Logo, con incrible axilidade, atrapou con elas unha abella. Os dous riron a escachar co zumbido rabioso do insecto ó quedar atrapado.

-Toma. Colle por aquí e apreta ben, non vaia a escapar. ¿Va que parece unha arradio?. E ten conta non lle achegue-lo dedo pola beira. Eu vou facer outra para min.

A nena estaba embelesada co seu inesperado xoguete. Non podía afasta-los ollos da estreita fenda que formaban as dúas cunchas ó se xuntaren, xusto por alí vía a boca da abella e o movemento continuo dos seus órganos libadores.

-Parece unha arradio- dixo a nena moi convencida mirando cara ó seu amigo, e axitou a man para volvela a escoitar a todo volume.

Fermín non lle respondeu. Estaba moi afanado na caza dunha segunda abella que, ó parecer, se estaba complicando máis da conta. O enxame alporizárase e non daba feito; era coma se xa estiveran avisadas da ameaza que supoñía o chascar das cascas de mexillón.

A nena volvera a concentrarse naquela misteriosa regaña que deixaba ve-la actividade do seu inquilino. Observaba o dalle- dalle das patas e da boca sobresaíndo naquela escuridade e a intervalos sentía o zunzún das ás.

-¡Xa temos outra!- anunciaba victorioso Fermín no mesmo intre en que Ana achegaba un curioso furabolos á fatal abertura. Non fixo máis que pousa-lo dedo na beira do mexillón e inmediatamente recibiu unha punzante resposta da prisioneira.

Os alaridos de dor racharon o sopor da tarde. As vacas deixaron de pacer, Dona Dorucha deixou o sacho e a abella liberouse por fin do seu encerro. Fermín non sabía qué facer.

-¿Que fixeches? ¿ non che dixera que non metéra-los dedos aí? ¡Burra! ¿Quen che mandaría? Agora hei leva-las culpas eu e a túa nai vaime poñer bon.

Dona Dorucha xa viña polo camiño guiada polos berros da filla con cara de preocupación e paso apurado. Fermín adiantouse á pregunta.

-Traboulle unha abella.

Pareceulle que con aquela explicación era abondo e iniciou discretamente a retirada.

Xa de volta na escola e unha vez extraído o aguillón , Ana contou saloucando a súa frustrada aventura. Dona Dorucha rifoulle por non segui-los consellos de quen sabía máis ca ela e, sen darlle máis importancia ó asunto, volveu ó xardín.

Pero a nena seguiu a chorar sen consolo, co dedo envolto nun gran pano branco que se lle enchoupaba de bágoas e mocos. Á dor da picadela xuntábase agora o ver que a súa nai non se compadecía dela nin a aloumiñaba con palabras de alento e consolo, semellaba que nin sequera escoitaba a súa tristísima ladaíña.

As vacas xa se retiraban unhas detrás das outras guiadas pola Tula. Fermín era unha sombra que o sol da tardiña arrastraba polo campeiro da Graña, a carón da escola.

Xa non había clase pola tarde. A Fermín mandárano alinda-las vacas no campeiro da Graña, onda a escola. Facía calor e o aire estaba espeso. A cadela Tula, sentada e coas orellas moi tesas, recontaba dos animais mentres Fermín tentaba sacar grilos dos seus buratos cunha palliña. Axiña cansou de facerlles cóxegas ós buratos sen ningún resultado: os grilos habían estar durmindo. Virou a cabeza á dereita e veu á mestra, dona Dorucha, amañando o pequeño xardín de diante da escola. A filla da mestra, unha nena duns catro anos, aparecía e desaparecía entre os macizos rodeados de buxo. Fermín decidiu achegarse alí.

-Dona Dorucha, ¿pode vir Ana comigo?

-¿E onde ides?

-Aí onda o campeiro.

-Non vos poñades moito ó sol que hoxe esmecha.

Para a pequena Ana nada podía ser máis excitante ca seguir a Fermín nunha aventura. Deixaron á Tula vixiando o gando e baixaron pola boqueira do campeiro ó camiño. O sol de maio era lume pero enchía de vitalidade á multitude de pequenos seres que ruxían agora na Graña.

Un poco máis adiante, á beira mesma do camiño, gornecido de silvas e xestas en flor, Fermín descubriulle á súa amiguiña un exótico tesouro: cascas de mexillón. Rudos moscardóns e atarefadas abellas zoaban sobre aquel magnífico achado, atraídos polo seu cheiro picante.

-Imos facer unha arradio que xa verás- dixo Fermín entusiasmado.

Escolleu unhas cunchas e chascounas coma se fosen castañolas. Logo, con incrible axilidade, atrapou con elas unha abella. Os dous riron a escachar co zumbido rabioso do insecto ó quedar atrapado.

-Toma. Colle por aquí e apreta ben, non vaia a escapar. ¿Va que parece unha arradio?. E ten conta non lle achegue-lo dedo pola beira. Eu vou facer outra para min.

A nena estaba embelesada co seu inesperado xoguete. Non podía afasta-los ollos da estreita fenda que formaban as dúas cunchas ó se xuntaren, xusto por alí vía a boca da abella e o movemento continuo dos seus órganos libadores.

-Parece unha arradio- dixo a nena moi convencida mirando cara ó seu amigo, e axitou a man para volvela a escoitar a todo volume.

Fermín non lle respondeu. Estaba moi afanado na caza dunha segunda abella que, ó parecer, se estaba complicando máis da conta. O enxame alporizárase e non daba feito; era coma se xa estiveran avisadas da ameaza que supoñía o chascar das cascas de mexillón.

A nena volvera a concentrarse naquela misteriosa regaña que deixaba ve-la actividade do seu inquilino. Observaba o dalle- dalle das patas e da boca sobresaíndo naquela escuridade e a intervalos sentía o zunzún das ás.

-¡Xa temos outra!- anunciaba victorioso Fermín no mesmo intre en que Ana achegaba un curioso furabolos á fatal abertura. Non fixo máis que pousa-lo dedo na beira do mexillón e inmediatamente recibiu unha punzante resposta da prisioneira.

Os alaridos de dor racharon o sopor da tarde. As vacas deixaron de pacer, Dona Dorucha deixou o sacho e a abella liberouse por fin do seu encerro. Fermín non sabía qué facer.

-¿Que fixeches? ¿ non che dixera que non metéra-los dedos aí? ¡Burra! ¿Quen che mandaría? Agora hei leva-las culpas eu e a túa nai vaime poñer bon.

Dona Dorucha xa viña polo camiño guiada polos berros da filla con cara de preocupación e paso apurado. Fermín adiantouse á pregunta.

-Traboulle unha abella.

Pareceulle que con aquela explicación era abondo e iniciou discretamente a retirada.

Xa de volta na escola e unha vez extraído o aguillón , Ana contou saloucando a súa frustrada aventura. Dona Dorucha rifoulle por non segui-los consellos de quen sabía máis ca ela e, sen darlle máis importancia ó asunto, volveu ó xardín.

Pero a nena seguiu a chorar sen consolo, co dedo envolto nun gran pano branco que se lle enchoupaba de bágoas e mocos. Á dor da picadela xuntábase agora o ver que a súa nai non se compadecía dela nin a aloumiñaba con palabras de alento e consolo, semellaba que nin sequera escoitaba a súa tristísima ladaíña.

As vacas xa se retiraban unhas detrás das outras guiadas pola Tula. Fermín era unha sombra que o sol da tardiña arrastraba polo campeiro da Graña, a carón da escola.

quinta-feira, março 30, 2006

Saltaparapetos

Ó meu avó gustáballe contarnos a guerra. Nunca esquecerei a súa narración do bombardeo de Guernica. Pero iso outro día, hoxe queríavos falar do saltaparapetos.
O saltaparapetos
era unha beberaxe que lles daban ós soldados antes de entrar en combate, para que fosen coma ovellas, cegos ó perigo, e para que mataran coma lobos a todo o que se puxera por diante. El nunca bebía. Nin o viño da casa. Tampouco o saltaparapetos, por iso era dobremente consciente do horror da guerra e sabíao transmitir cando contaba os centos de avoitres devorando cadáveres abandonados, ou os saqueos salvaxes ordenados polos mandos. Sempre sobrio, estudando a maneira de safarse daquilo.
Nunha ocasión, un veciño co que coincidía pediulle o seu saltaparapetos. Deullo e a dobre ración salvoulle a vida: estaba tan borracho que non puido ir canda os da súa compañía e cando espertou era o único vivo.
Ó meu avó ferírono con metralla nunha perna, sempre ensinaba a cicatriz, e xurou que non volvía ó inferno. Arriscouse a que lle amputasen a perna pero saiu coa súa.

sábado, março 18, 2006

Curral kitsch

Cando amañamos a casa, a vella casa familiar, quedaron moitas partes se rematar e, polo tanto intactas. Unha delas foi o curral: os pendellos, as cortes e a parra (barra) quedaron á espera de novos aforros. Entre tanto moitas daquelas construcións foron quedando obsoletas: as cortes xa non tiñan animais, o arado romano e as rodas do carro levaban xa moitos anos de xubilación colgados nun dos alprendes de acceso á casa polo meu avó (déixao estar aí que se cadra algún día...), a sementadora, a sachadora por alí tiradas nas cortes vellas... E agora que imos facer con todo isto? Bernizalo e convertir a entrada da casa nun alprende kitsch? Doalo a un museo etnográfico?
Ai!

terça-feira, março 14, 2006

Os meus posmodernos preferidos

Parada de autobuses sen marquesiña.
Pés fríos, xelados, doridos.
Ti non estás. Eu non estou.
O autobús non para.
¿Por que daquela me cabreo?
Falta de madurez en min, en ti, no chofer, no autobús
e na marquesiña.
Lóxica atropelada.
Media hora máis tarde chega outro autobús, igual pero
maduro.
Para.
Subo e séntome nun sillón cortado a navallazos e no que
pon puta puta
e miro pola ventaíña e teño aínda os pés fríos.
Ti non estás.

X.L.Mosquera Camba, A tensa calma da catapulta, Ed. Positivas

quinta-feira, março 09, 2006

Homenaxes

Á miña nai, que me secaba os cueiros na lareira mentres daba clases de alfabetización moi lonxe da nosa casa.
Á miña avoa, que me deixaba nun paxe no arredor mentres sachaba o maínzo.
Á miña bisavoa, que me aprendeu a pelar as patacas moi pequeniña.
Miñas mulleres traballadoras de mans doces e encalecidas que non queiman as brasas.

sexta-feira, março 03, 2006

Poetas á marxe: Lois Pereiro

p. Poesía. Patria. Paixón.
Perigo de extinción, perdidos na nosa propia Pureza, da necesidade de ser un Pobo. A nosa indiferencia alimentará o Proceso de autoxenocidio que vivimos.
Paisaxes espalladas, enfiadas entre os Perfiles do Pasado, coa presencia dunha vexetal sensación de eternidade.
Paixón e Poses "punk", refrexos Postmodernos e altas horas nos Peiraos urbáns da noite.
Lois Pereiro, "¿Que é Galicia?" (guión televisivo) (Emitido pola TVG o 25-7-88)

terça-feira, fevereiro 28, 2006

Para Clarice Orwell

Cas vulgaridades que afogan no tinteiro
unha ironía sin neoloxismos
escribe no revés dos días
toda a noxenta vulgaridade
da novela do meu romantismo.

Manuel Antonio, 1924.

quinta-feira, fevereiro 23, 2006

quarta-feira, fevereiro 22, 2006

Pastiche

Eu son un poema.
As miñas tetas, que enchen e devalan canda a lúa, son un poema.
E ti, ouh ti, se te me achegas serás un poema.

E como me empreñes...
DAQUELA SI QUE VAI SER UN POEMA.

quarta-feira, fevereiro 15, 2006

Manuel Antonio sempre

Estou lendo a correspondencia de Manuel Antonio e non podo deixar de admirarme da súa inquietude cultural, do seu radicalismo e da súa maneira lúcida de interpretar a realidade nas discusións epistolares que mantén co seu curmán Roxelio e co seu amigo Rafael Dieste.
Manuel Antonio mantén correspondencia con personaxes relevantes como Castelao ou Risco ós que pide información sobre os temas que lle interesan (arte, literatura, política), pero é con Roxelio e con Rafael cos que mantén unha relación fraternal na que se pode expresar con maior comodidade.
A R. Dieste repróchalle que sexa un "hespañolito" que colabora na guerra de África e pregúntalle " Si algún día recobraches a túa frialdade filosófica, pensaches n-a responsabilidade, diante da túa concencia, d´haber axudado a roubar a súa persoalidade (s´é salvaxe a min qué?) y-a sua liberdade (sempre respetabel) a un pobo?".
A Roxelio, que rexeita o seu convite a integrarse no nacionalismo porque a el o único que lle interesa é a pedagoxía, lémbralle que a pedagoxía é un medio, non un fin e que os establecementos de ensino británicos, que Roxelio tanto admira, teñen como finalidade facer ingleses, "Mais aquí nin somos ingreses nin compre facel-os.- Fai pedagoxía galega".

Tiña 22 anos e estudaba para piloto. Era vago, soñaba cunha vida de aventura e quería facer poemas novos en galego, isto último tíñao moi claro.

terça-feira, fevereiro 07, 2006

Esta seguro que non a sabiades

Había unha vez un tal Adán e unha tal Eva, parella da que ben se podería dicir que foran feitos o un para o outro. Vivían no Paraíso Terreal, o mellor dos sitios posibles, o único posible naqueles primeiros tempos. Un tal Deus puxéraos alí. Ben, en realidade, primeiro creounos e logo ubicounos.

É moi curioso que a Deus se lle ocorrera antes de nada crear a Adán, o home no sentido de macho, con tódalas inequívocas características masculinas: ombreiros anchos, cadeiras estreitas, pene...e logo, a maiores, e a xeito de xoguetiño para Adán, a muller. Digo que é curioso porque, se a decisión de crea-lo home era única e definitiva, o home na súa versión macho non pode autoxestionarse, non pode xerar vida e, polo tanto, cando se acabara Adán acabábase todo. Se decidise crear antes a muller evitaría ese inconveniente. É sabido que en tódalas culturas existen as virxes preñadas misteriosamente: un airiño de nada, un baño do máis inocente e ¡zas! un embarazo que nunca ninguén vai reclamar. Poida que Deus, lonxe de contemplar todas estas posibilidades, fixese a Adán a modo de exemplo, coma unha criatura avantaxada entre tódalas demais, e que ó se decatar da súa falta de perfección, crease a Eva para que o completase. Adán sería só un experimento que se lle foi das mans ó mesmísimo Deus, paradóxicamente por culpa de Eva.

O Paraíso Terreal era un lugar fantástico. Había comida e auga en abundancia, non facía frío nin calor, non había moitos perigos. Todo á man, a disposición absoluta de Adán e Eva aínda que... é necesario mencionar un pequeno detalle que non encaixaba moi ben naquel lugar idílico: refírome á árbore da ciencia.

A árbore da ciencia estaba chantada no medio e medio do Paraíso Terreal. Chamaba a atención: impoñente, exuberante, incitante, sempre cargadiña duns froitos recendentes e vistosos. Sen embargo, Adán e Eva tiñan terminantemente prohibido achegarse máis da conta a ela e, por suposto, cata-los seus froitos. Cando lle preguntaron pola causa de tan ríxida prohibición, Deus retrucoulles con aspereza cunha consecuencia: É que se me desobedecedes expúlsovos do Paraíso. A contestación divina deixounos aínda máis desconcertados: ¿expulsalos? ¿a onde? Adán e Eva só coñecían o Paraíso. Era o único que existía para eles. Malia a súa ignorancia entenderon que non debían preguntar máis e desde aquel día en diante sempre quedou a sombra do misterio e da curiosidade nunca satisfeita en torno á árbore prohibida.

Aínda así e todo, Adán e Eva levaban unha vida moi agradable. Adán saía a cazar, máis por diversión ou pasa-lo tempo ca por necesidade. Eva tomaba longos baños, secaba á caloriña do sol, peiteaba os seus fermosos cabelos e adornábaos de flores. Ó longo de tempo deu domesticado algúns animais pero...algo lle faltaba. Sería que non tiñan casa, ¿para que? se non había nada do que gardarse, nin fillos, nin... E Adán tampouco non lle facía moito caso. Ó principio si, pero agora inclinábase máis pola caza e, cando volvía, botaba grandes sestas. Eva era incapaz de durmi-la sesta, a non ser despois dunha boa sesión de sexo, pero ultimamente non era probable que durmira a sesta.

Unha tarde, mentres Adán roncaba ó seu lado ferozmente, Eva non deixaba de pensar en todas estas cousas que lle queimaban a alma. Non se atrevía a comentarllo a Adán, porque tampouco sabía moi ben o que lle ocorría nin o que desexaba. A poucos metros estaba a árbore da ciencia, espléndida, fermosísima. Decidiu achegarse cautelosamente á extrema do permitido e desde alí axexar-la súa presencia magnífica. Case sentía aquela sombra refrescante, intuíaa pero aínda non... ¡que sustazo! unha cabeza de animal apareceu repentinamente entre as follas. Os seus ollos refulxían; o seu corpo, longo e estreito, enroscábase nas ramas. Un non-sei-que de fascinación e repulsión percorreulle o corpo a Eva. Para maior asombro, o animal falou coa súa estraña lingua gallada:

- ¡Eva, mulleriña! dá mágoa verte tan amorriñada podendo ser unha muller feliz e dona do teu destino. Eu, para min, que ese Deus tenvos aquí enganados, minguados e aborrecidos, sempre na súa presa. ¡Non é máis ca un vello coreño que vos ten taxado o pracer e o coñecemento que vos levaría á plenitude! Ti é-la única que te decatas ¿ou non ves ó teu Adán? cada día máis papán e aburrido, roncando coma un porco marrau e sen ansia ningunha.

Eva estaba conmovida. ¡Que ben expresaba a condanada víbora todo aquilo que se remexía no máis fondo da súa alma e lle provocaba aquel desasosego no peito! Decidiu seguir escoitándoa, aínda que deu un paso atrás, por precaución. Sen se decatar, a víbora fóraselle achegando tanto que xa lle facía cóxegas coa língua bífida na punta mesmo do nariz. Un pouco insolente si que era, e logo estaban aqueles ollos que a aparvaban e lle producían unha sensación de embriaguez.

-Se ti queres, Eva, e has querer porque es unha muller espilida, eu podería amosarche a maneira de acada-la liberdade e a felicidade. É moi sinxelo, antes de nada desobedece, racha, transgrede e ¡come os froitos da árbore! Asegúroche que non te sentirás decepcionada.

Cando acabou o seu parlamento, a víbora tiña totalmente posuído o corpo de Eva quen, tremendo, se desmaiou.

Acordou sen saber qué lle pasara, co corpo todo lixado de terra e dunha sustancia apegañenta que a anoxou. Sentiuse débil e mareada. As pernas case non termaban dela e a testa ardíalle. Como puido, volveu cabo do seu compañeiro.

Adán seguía na mesma: respiración abdominal, ronquido suave, un fío de baba a esbararlle na xunta dos beizos. Custoulle caro sacalo daquel prácido sopor. Moi axitada, foille contando a súa experiencia e todo canto lle dixera a víbora.

Adán non era quen de comprender aquela tendencia á complicación e á aventura de Eva. Non compartía o seu desasosego existencial, pero aínda así, para demostrarlle que un home é un home e que estaba disposto a protexela de calquera cousa que ameazara a súa tranquilidade, decidiu achegarse á árbore da ciencia e darlle unha lección á víbora sabichona.

A víbora non se deixou ver por ningures, pero houbo de recoñecer que as inmediacións da árbore eran un lugar agradable en grao sumo. Por suposto o Paraíso era de seu moi agradable, pero os arredores da árbore eran irremisiblemente atractivos, facíante pensar, respirar máis fondo, mirar máis alá... Sen darse conta pasou os límites, paseou baixo a súa sombra, apaxou as súas follas, apañou algúns froitos e regresou xunta Eva.

Atopouna suorosa, nun delirio febril. No seu discurso atrapallado e confuso distinguíase o nome de Deus que semellaba cuspir con rabia. Logo choraba con desespero e colgábaselle a Adán con forza do pescozo. Adán non sabía qué facer ante aquela situación totalmente nova. Sentíase desbordado por aquela loita que se estaba librando dentro da súa compañeira e tivo medo. Medo de perdela, medo de ficar outra vez só naquel paraíso que xa non tería sentido para el. Sen saber moi ben a razón, botoulle a man a un dos froitos e deullos a comer a Eva, pois antes que nada sentía a necesidade de aliviarlle aquel terrible padecemento. A continuación, coma se fose a consecuencia lóxica do acto anterior, probouno el tamén. Unha inmensa sensación de paz e conforto invadiu o seu corpo e, xuntos, adormeceron.

Espertaron sobresaltados, víctimas da ira divina; Deus repudiábaos do seu amparo. Non só era coreño, era tamén implacable: maldicíaos, botábaos fóra, impoñíalle-la dor, o traballo, nómadas para sempre, perseguidos pola súa mirada severa ata a morte. ¡A morte! Era a primeira vez que consideraban que a morte podía afectarlles tamén a eles. A morte, contraria á vida pero tamén complementaria, agardando por eles.

Logo viñeron días duros e difíciles. Tiveron que aprender moitas cousas para sobrevivir, pero a súa curiosidade aguilloábaos cada vez máis e incitábaos a seguir experimentando. Xuntos descubriron un mundo novo, ben lonxe do Paraíso. Volvéronse atrevidos e fortes; tiveron fillos e iso fíxoos sentir á vez medrados e vulnerables, por iso quixeron face-las paces con Deus.

E a historia continúa, pero enguedéllase de tal forma que se esfiaña noutras mil historias, todas diferentes, pero, no fondo todas enlazadas na mesma trama.

Había unha vez un tal Adán e unha tal Eva, parella da que ben se podería dicir que foran feitos o un para o outro. Vivían no Paraíso Terreal, o mellor dos sitios posibles, o único posible naqueles primeiros tempos. Un tal Deus puxéraos alí. Ben, en realidade, primeiro creounos e logo ubicounos.

É moi curioso que a Deus se lle ocorrera antes de nada crear a Adán, o home no sentido de macho, con tódalas inequívocas características masculinas: ombreiros anchos, cadeiras estreitas, pene...e logo, a maiores, e a xeito de xoguetiño para Adán, a muller. Digo que é curioso porque, se a decisión de crea-lo home era única e definitiva, o home na súa versión macho non pode autoxestionarse, non pode xerar vida e, polo tanto, cando se acabara Adán acabábase todo. Se decidise crear antes a muller evitaría ese inconveniente. É sabido que en tódalas culturas existen as virxes preñadas misteriosamente: un airiño de nada, un baño do máis inocente e ¡zas! un embarazo que nunca ninguén vai reclamar. Poida que Deus, lonxe de contemplar todas estas posibilidades, fixese a Adán a modo de exemplo, coma unha criatura avantaxada entre tódalas demais, e que ó se decatar da súa falta de perfección, crease a Eva para que o completase. Adán sería só un experimento que se lle foi das mans ó mesmísimo Deus, paradóxicamente por culpa de Eva.

O Paraíso Terreal era un lugar fantástico. Había comida e auga en abundancia, non facía frío nin calor, non había moitos perigos. Todo á man, a disposición absoluta de Adán e Eva aínda que... é necesario mencionar un pequeno detalle que non encaixaba moi ben naquel lugar idílico: refírome á árbore da ciencia.

A árbore da ciencia estaba chantada no medio e medio do Paraíso Terreal. Chamaba a atención: impoñente, exuberante, incitante, sempre cargadiña duns froitos recendentes e vistosos. Sen embargo, Adán e Eva tiñan terminantemente prohibido achegarse máis da conta a ela e, por suposto, cata-los seus froitos. Cando lle preguntaron pola causa de tan ríxida prohibición, Deus retrucoulles con aspereza cunha consecuencia: É que se me desobedecedes expúlsovos do Paraíso. A contestación divina deixounos aínda máis desconcertados: ¿expulsalos? ¿a onde? Adán e Eva só coñecían o Paraíso. Era o único que existía para eles. Malia a súa ignorancia entenderon que non debían preguntar máis e desde aquel día en diante sempre quedou a sombra do misterio e da curiosidade nunca satisfeita en torno á árbore prohibida.

Aínda así e todo, Adán e Eva levaban unha vida moi agradable. Adán saía a cazar, máis por diversión ou pasa-lo tempo ca por necesidade. Eva tomaba longos baños, secaba á caloriña do sol, peiteaba os seus fermosos cabelos e adornábaos de flores. Ó longo de tempo deu domesticado algúns animais pero...algo lle faltaba. Sería que non tiñan casa, ¿para que? se non había nada do que gardarse, nin fillos, nin... E Adán tampouco non lle facía moito caso. Ó principio si, pero agora inclinábase máis pola caza e, cando volvía, botaba grandes sestas. Eva era incapaz de durmi-la sesta, a non ser despois dunha boa sesión de sexo, pero ultimamente non era probable que durmira a sesta.

Unha tarde, mentres Adán roncaba ó seu lado ferozmente, Eva non deixaba de pensar en todas estas cousas que lle queimaban a alma. Non se atrevía a comentarllo a Adán, porque tampouco sabía moi ben o que lle ocorría nin o que desexaba. A poucos metros estaba a árbore da ciencia, espléndida, fermosísima. Decidiu achegarse cautelosamente á extrema do permitido e desde alí axexar-la súa presencia magnífica. Case sentía aquela sombra refrescante, intuíaa pero aínda non... ¡que sustazo! unha cabeza de animal apareceu repentinamente entre as follas. Os seus ollos refulxían; o seu corpo, longo e estreito, enroscábase nas ramas. Un non-sei-que de fascinación e repulsión percorreulle o corpo a Eva. Para maior asombro, o animal falou coa súa estraña lingua gallada:

- ¡Eva, mulleriña! dá mágoa verte tan amorriñada podendo ser unha muller feliz e dona do teu destino. Eu, para min, que ese Deus tenvos aquí enganados, minguados e aborrecidos, sempre na súa presa. ¡Non é máis ca un vello coreño que vos ten taxado o pracer e o coñecemento que vos levaría á plenitude! Ti é-la única que te decatas ¿ou non ves ó teu Adán? cada día máis papán e aburrido, roncando coma un porco marrau e sen ansia ningunha.

Eva estaba conmovida. ¡Que ben expresaba a condanada víbora todo aquilo que se remexía no máis fondo da súa alma e lle provocaba aquel desasosego no peito! Decidiu seguir escoitándoa, aínda que deu un paso atrás, por precaución. Sen se decatar, a víbora fóraselle achegando tanto que xa lle facía cóxegas coa língua bífida na punta mesmo do nariz. Un pouco insolente si que era, e logo estaban aqueles ollos que a aparvaban e lle producían unha sensación de embriaguez.

-Se ti queres, Eva, e has querer porque es unha muller espilida, eu podería amosarche a maneira de acada-la liberdade e a felicidade. É moi sinxelo, antes de nada desobedece, racha, transgrede e ¡come os froitos da árbore! Asegúroche que non te sentirás decepcionada.

Cando acabou o seu parlamento, a víbora tiña totalmente posuído o corpo de Eva quen, tremendo, se desmaiou.

Acordou sen saber qué lle pasara, co corpo todo lixado de terra e dunha sustancia apegañenta que a anoxou. Sentiuse débil e mareada. As pernas case non termaban dela e a testa ardíalle. Como puido, volveu cabo do seu compañeiro.

Adán seguía na mesma: respiración abdominal, ronquido suave, un fío de baba a esbararlle na xunta dos beizos. Custoulle caro sacalo daquel prácido sopor. Moi axitada, foille contando a súa experiencia e todo canto lle dixera a víbora.

Adán non era quen de comprender aquela tendencia á complicación e á aventura de Eva. Non compartía o seu desasosego existencial, pero aínda así, para demostrarlle que un home é un home e que estaba disposto a protexela de calquera cousa que ameazara a súa tranquilidade, decidiu achegarse á árbore da ciencia e darlle unha lección á víbora sabichona.

A víbora non se deixou ver por ningures, pero houbo de recoñecer que as inmediacións da árbore eran un lugar agradable en grao sumo. Por suposto o Paraíso era de seu moi agradable, pero os arredores da árbore eran irremisiblemente atractivos, facíante pensar, respirar máis fondo, mirar máis alá... Sen darse conta pasou os límites, paseou baixo a súa sombra, apaxou as súas follas, apañou algúns froitos e regresou xunta Eva.

Atopouna suorosa, nun delirio febril. No seu discurso atrapallado e confuso distinguíase o nome de Deus que semellaba cuspir con rabia. Logo choraba con desespero e colgábaselle a Adán con forza do pescozo. Adán non sabía qué facer ante aquela situación totalmente nova. Sentíase desbordado por aquela loita que se estaba librando dentro da súa compañeira e tivo medo. Medo de perdela, medo de ficar outra vez só naquel paraíso que xa non tería sentido para el. Sen saber moi ben a razón, botoulle a man a un dos froitos e deullos a comer a Eva, pois antes que nada sentía a necesidade de aliviarlle aquel terrible padecemento. A continuación, coma se fose a consecuencia lóxica do acto anterior, probouno el tamén. Unha inmensa sensación de paz e conforto invadiu o seu corpo e, xuntos, adormeceron.

Espertaron sobresaltados, víctimas da ira divina; Deus repudiábaos do seu amparo. Non só era coreño, era tamén implacable: maldicíaos, botábaos fóra, impoñíalle-la dor, o traballo, nómadas para sempre, perseguidos pola súa mirada severa ata a morte. ¡A morte! Era a primeira vez que consideraban que a morte podía afectarlles tamén a eles. A morte, contraria á vida pero tamén complementaria, agardando por eles.

Logo viñeron días duros e difíciles. Tiveron que aprender moitas cousas para sobrevivir, pero a súa curiosidade aguilloábaos cada vez máis e incitábaos a seguir experimentando. Xuntos descubriron un mundo novo, ben lonxe do Paraíso. Volvéronse atrevidos e fortes; tiveron fillos e iso fíxoos sentir á vez medrados e vulnerables, por iso quixeron face-las paces con Deus.

E a historia continúa, pero enguedéllase de tal forma que se esfiaña noutras mil historias, todas diferentes, pero, no fondo todas enlazadas na mesma trama.