Número total de visualizações de páginas

segunda-feira, dezembro 27, 2010

Cabeza pensante



Ultimamente teño escrito pouco e, sen querelo, algunhas entradas saíronme inquietantes. É difícil decatarse do pouco control que unha ten sobre o que escribe, ou mellor, sobre o que os outros van ler no que unha escribe. Por iso non vén mal, de cando en cando, facer metaescritura.

Isto é un blog no que se vai anotando un certo transcorrer vital. Eu conto cousas dalgún xeito experimentadas, mais non ao pé da letra, ou case nunca ao pé da letra. Quero difuminar na miña nubosidade os datos concretos que me empuxan a un estado de consciencia, de coñecemento do eu no mundo e, ao revés, do que me fai o mundo.

Estes meses do último tramo do ano foron ricos en experiencias que vou pouco a pouco dixerindo: antes de contalas teño que fagocitar a circunstancia, a anécdota, transformala en nutrientes para asimilala e convertila en células propias.

Véxome como unha devoradora da miña vida.

domingo, dezembro 19, 2010

Esperanza


Con este título e esta imaxe case sobra o que vai vir. Deixar na sombra do misterio todo o contexto que me levou a elexir un e outra multiplicaría a forza conxunta que se prestan. A esperanza é unha pequena regandixa deixada adrede nun muro pétreo, só a apertura imprescindíbel para ver desde dentro sen ser adiviñado desde fóra no escuro. Eu sei o que hai dentro e as armas que teño para defendelo, mentres que os de fóra só poden imaxinar sen moitas, ou sen ningunhas, garantías o que hai de verdade.

Só vou dicir dúas cousas máis:

–O ventanuxo, aínda que estreito, non pode ser confundido cun accidente involuntario, unha fenda regañada a causa da mala calidade, ou a antigüidade, do muro nin unha casualidade da natureza.

–Está orientado ao sur, de xeito que o seu pequeno tamaño sexa compensado pola potencia do sol que recolle.

E así, preparada, eu espero.

segunda-feira, novembro 29, 2010

Jean-Luc Picard... engage!

Jean-Luc Picard era o meu capitán favorito ata que se cruzou no meu camiño a capitana Janeway. En ambos os dous personaxes de ficción, como tamén adoita pasar nos personaxes da vida real, as súas máis valiosas virtudes son tamén os seus máis lamentábeis defectos. No caso de Jean-Luc a frialdade da súa mente, moi útil para afrontar os retos do liderato, é moitas veces un obstáculo para solucionar problemas. Jean-Luc, falando claro, é un castrado emocional que se prohibe a si mesmo investigar parte das súas ricas facetas humanas. É por iso que necesita ao seu lado de maneira case permanente unha telépata, a tenente Troy, que complementa a súa total inutilidade en certas funcións cerebrais como a intuición ou a empatía. Será tamén por iso que é un lector obsesivo de Shakespeare. E se cadra tamén que, nun mundo que xa superou ese rollo malo dos nacionalismos, Jean-Luc é inequivocamente francés, defensor apaixonado da excepcionalidade cultural, cultivado bon vivant deses que dubidan seriamente se pedir matrimonio a unha muller cando teñen a Tour Eiffel de fondo de pantalla ou entregarse en corpo e alma á Flota Interestelar?
En tout cas... un momento de debilidade teno calquera.

terça-feira, novembro 23, 2010

Capitana Kathryn Janeway


Capitana Janeway dirixe cun estilo moi peculiar a nave de exploración Voyager, perdida nos labirintos espaciais, xa non do cadrante Alfa, senón do Delta. Lonxe, ben lonxe da casa á que non renuncia a volver de xeito ningún. . . porque, aínda que ás veces as cousas parece que se torzan definitivamente, ela sabe que da súa fe e determinación depende o ánimo de todos.

A Capitana é quen, no lonxe espazo-temporal, debe manter acesa a luz dos principios éticos humanistas que rexen as normas da Flota Interestelar e faino da única maneira posíbel: adaptándoos a cada circunstancia. Que gran lección de relativismo (flexibilidade) e de supervivencia (xamais baixar a garda).

A soidade visita ás veces á Capitana Janeway, pois, no fondo, unha capitana non pode compartir o peso da responsabilidade con máis ninguén, por moi bos colaboradores cercanos que teña, que os ten. Kathryn Janeway busca a soidade neses momentos de remorso polos mortos que vai deixando atrás e de dúbida pola incerteza do prometido, e entón, coma o bardo, abandónase á melancolía.

Era inevitábel, no deseño dunha figura feminina tan poderosa, que se fixera alusión á súa capacidade de dar vida. A capitana non se pode permitir a reprodución biolóxica, tendo como ten tanta xente ao seu cargo, nin outorgar a súa confianza nin o seu corpo sen perder autoridade. Non pode e non o fai, mais tampouco pode evitar que a súa voz abrande cando ve un neniño de calquera especie, e a súa intelixencia emita destellos cando albisca un "home" á súa altura. Porén, non dubida en outorgar vida "humana" a criaturas que non foron concebidas para gozala, como o holograma Doutor, ou ás que lles foi arrebatada, como a (ci)borg Seven of Nine e convertirse, como sen querelo, na gran nai de todos.

segunda-feira, novembro 22, 2010

E ti, para quen escribes?

Hai uns meses chamáronme á casa para facerme unha entrevista en calidade blogueira. Sorprendeume tanto que preguntei á miña vez como diaños deran comigo nesta enmarañada rede. A xornalista de voz cristalina respondeume que non podía reproducir exactamente a cadea, pero que fora a través doutro blog que tiña este enlazado. Tampouco era tan raro; eu visito blogs e deixo comentarios e con eles, inevitabelmente, tarxetas de visita.

Contra o final da entrevista había unha serie de preguntas sobre as estatísticas do blog: número de visitas, número de entradas ao mes, etc. Canta xente entra neste blog? Cantos paran a ler ou simplemente miran os "santos"? Cantos volven? Nin idea, non tiña nin teño reconto de ningún tipo. Pero sodes sempre os mesmos, non o neguedes. Algúns co seu nick de toda a vida, outros co da temporada, tamén os que xogan ao anonimato, aínda que eu ben saiba quen veñen sendo, e, por suposto, os que levan o DNI nos dentes se fai falta. As miñas lectoras e os meus lectores non sodes unha multitude, podo aseguralo sen ver ningún tipo de contador de visitas, pero si un grupiño bastante definido e perseverante.

Nunca pensei que a arroutada que me deu hai xa cinco anos me fose durar tanto, malia as subidas e baixadas en cantidade e calidade dos post, nin moito menos que fose quen de engaiolar un(@)s lector@s coma vós, antes lectores ca amigos, aínda que algúns acabastelo sendo tamén.
Seguireino intentando.

sexta-feira, novembro 19, 2010

Azul


Unha borrasca tropezou nalgún guicho desta terra accidentada e o resultado son días grises entre cortinas de auga.
Un día típico de novembro, digo eu.
Non. Ti dis que non, que os días de novembro teñen a luz dourada dos paseos entre follas que fan crnch, crnch.
Pero tamén están os días en que o suroeste campa ás súas anchas e levanta tellados e arrinca araucarias. Estamos onde estamos, non o esquezas, e aí ao lado está o atlántico.
Ti pecha os ollos e pensa en novembro, insistes cando paramos nun semáforo. Que ves?
Se me mandas pechar os ollos só vexo azul e, detrás, outra borrasca.
Contigo non hai maneira.

segunda-feira, novembro 01, 2010

O conflito lingüístico explicado aos nenos



Contexto: Serán do domingo, pequena reunión familiar arredor dun programa da TVG sobre o marabilloso e entrañábel mundo dos animais domésticos. O reto hoxe é converter uns cans calquera, sen oficio nin beneficio, en útiles cans-pastores. Estamos nuns campeiros de Boimorto con moito movemento: hai cans, donos dos cans, unha ducia de ovellas e un adestrador que dirixe a escena.

ADESTRADOR: Ti colles o can e fas así, así e andando, de acordo?
DONO DO CAN: Si perooo... ao can fálolle en castelán ou en galego?
CAN: What?

sexta-feira, outubro 29, 2010

A febre do ouro

... e viu unha moura asollando ouro cabo da súa peneda e brillaba tanto que quedou como cego, parcialmente cego con visión caleidoscópica do ollo esquerdo, e escoitou a voz dela dicindo algo así como "ven, ven" pero moi suave, entrándolle nos oídos misturado co vento e o frus das follas, e logo se quería algo de ouro mentres estendía os seus brazos oferentes e se prefería levalo aos puñados ou aos ferrados.
–Aos ferrados! –que pregunta, todo o mundo sabía que nun ferrado caben moitos puñados– Aos ferrados! –repetiu, por se non o oíra ben coa refuliada que lle levantou os cabelos.
–Pois logo vai buscalo –e sorruille maliciosa, aínda que el daquela entendeu que un rapaz tan listo e afouto, por riba do ouro, aínda había merecer outro galano daquela mouriña tan xeitosa.
E foi correndo coma un lóstrego e volveu sen folgos co corazón a rebentar para ver o sitio, meu pobre, coa herba amansada e baleiro, sen ouro nin moura nin can a lle ladrar. Co sol nas costas pechou os ollos e entendeu, agora ben claro, o sorriso da moura.

sábado, outubro 23, 2010

Vergonza me había dar


Vergonza me había dar tender a roupa á vista da xente, neste balcón hiperreal, coma nos barrios pobres de antes dos patios interiores, exposta a propia miseria a todas as miradas e censuras do mundo.

Vergonza me había dar e non ma dá. Xa non ma dá porque penso que podo facer literatura do trapo de limpar cristais, ocasionalmente trapo de secar culleres, antes manga de camisa de diario, despois de descender do sancta sanctorum das prendas con dereito a percha no armario.

Vergonza me había dar, malia omitir as bragas. Por favor, non sei facer literatura con elas.

Iso é, estou segura, porque non me poño en serio.

segunda-feira, outubro 18, 2010

(Re) Tomando posición (sen toma de posesión)


Desde que o outro día intentei explicar nunha aula que a gravidade era aquela forza magnética que, desde o centro mesmo da Terra, nos mantiña cos pés no chan non volvín a levantar voo.

Comprendino despois de intentalo sen éxito máis de unha e dúas veces, seguindo o procedemento tal e como detallei nun post anterior: concentrarse, inspirar profundamente e ... elevarse. Cheguei a imaxinar a cara de pastoriños que lles quedaría aos alumnos e ás alumnas perante o prodixio da profesora voadora. Pero nin co meu máis encendido desexo nin coa miña máis acuciante necesidade era xa posíbel. A lei, deixárao ben claro, non admite excepcións.

Rematou, pois, a miña navegación arround de moi même. Nunca vou esquecer que cheguei a voar e que me era tan doado como apañar as mazás que van caendo da maciñeira. Adeus, don marabilloso, luz que me envolvías, regreso ao meu lugar noutro lugar, ás miñas rotinas, xa nunca máis as mesmas, ás miñas armas ben puídas, nas que non permitín o óxido nin a decadencia neste tempo que só pasou dentro de min.

Et bien, meus non moi estimados superiores de Recursos Humanos da Consellería de Educación, eu cumprín a miña parte, espero agora que vostedes cumpran a súa, como xa deberían ter feito, e, ao recibo da presente ordenen por fin os seus papeis e
a) Envíen a miña toma de posesión.
b) Paguen ao remate do mes.

Atentamente

Suroeste

quarta-feira, setembro 29, 2010

Folga dicir...

...que iría á folga se estivese traballando, pero como aínda non, o meu foi outra cousa. E vouno contar, porque á manifestación si que fun...
...e cheguei case en tempo de ver unha gran columna humana ocupando a Estrada de Castela ferrolá
as masas axitaban bandeiras vermellas e coreaban con moi poucas ansias consignas que non tiñan ritmo e a duras penas rimaban en asoante...
"pero é fermoso", malia todo, era fermoso, e inchei o peito revolucionando o o meu propio corazón...
..."son unha ovella descarriada", pensei, "abandonei o meu sindicato, logo de comprobar que o meu sindicato me abandonara soíña no monte inzado de alimañas carnívoras, a quen me vou acoller agora?"
Desfilaban bandeiras da UUU e de KKOO e eu ía indo polos laterais pegando chimpos cada vez que estoupaba un petardo.
"Non te preocupes, non te preocupes que che imos buscar á Unión Xudaica", dixo alguén, e fíxome rir, porque o humor nunca se perde, disque.
"Eu só teño claro que non vou cos cabrós da GGG"
"pois imos cos da CNT"
"pois veña!"
e fomos buscalos ao seu local de Esteiro, pero cando chegamos xa saíran e alí en frente saen os da GGG tamén (media hora despois cós da UUU-KKOO, coidado!)
eu escapándolles aos da GGG
"estás obsesionada, Suroeste!"
queé tráfico manifestatorio!
Dúas manifestacións nutridísimas, mais a da CNT, que aínda non encontraramos, e que debían serrrrr...
Total
que atopamos aos da CNT: oito persoas con dúas bandeiriñas vermellas e negras dúas cores que, xuntas, impoñen moito
e achegámonos a eles e observámolos
eles tamén observaban nunha intersección como ía pasando a manifa dos UUU-KKOO
Que facían
AHHH!!! agardan á cola para metérense eles sen perder a súa identidade: a identidade avant de toute chose.
A manifa chegou ao seu final e os da CNT miráronse uns a outros e deron media volta
Fóronse sen máis historia
Nisto tomei a iniciativa dunha vez, hoxtia, e unímonos nós ao final da manifa coas ovellas desperdigadas
"Viva a folga xeral e acabouse!"
Cando volviamos para a casa dous rapaces achegáronse a darnos unhas octavillas. Eran da CNT
"E vós? Que facedes? Ao final non fostes á manifa, por que?", eu pedindo explicacións.
"EHhh, si, bueno, algúns querían e outros non, así que uns foron e outros quedamos repartindo papeis"
"Pois que saibades que perdestes catro adeptos"

"Ehhhh....
....bueno, pero pegáronnos unhas hostias a unha compañeira e mais a min. Mira, mira!"
E arremangouse e ensinounos unhas rozadoras nos pulsos.
"Valla unha cousa pola outra, ou non?"
"Si home si, vaia home vaia. Estámosche bos".

A las barricadas?

domingo, setembro 26, 2010

Nanina Santos segue a poñer picas en Flandres


Nanina Santos en Ames Radio 24/09/2010

O venres pasado fun a Radio Ames a entrevistar a Nanina Santos. Parafraseando a nosa conversación, non me pareceu an absoluto "amargada, histérica, fea nin culibaja", cualificativos disuasorios cos que se intentaba denigrar ás feministas de hai unhas décadas que ameazaban con romper o sistema sexo-xénero que tan ben lles funcionaba a algúns. Enfín, confeso que non hai moitos días que me dedicaron unha serie de adxectivos bastante similares (algo pouco feminino faría ou diría eu!) e non fai falta dicir que aínda hai quen non ten vergonza en botar man de estereotipos semellantes desde os medios de comunicación.
Da conversa quixera resaltar que, ademais de facer un repaso pola transición desde o feminismo, Nanina aproveitou para colocar un par de picas máis no territorio cenagoso de dous temas clave da axenda feminista: a violencia contra as mulleres e a prostitución, defendendo puntos de vista nun e noutro tema moi polémicos.
Escoitade a entrevista e non deixedes de botarlle unha ollada á revista de pensamento feminista Andaina, da que é co-fundadora e redactora desde 1983.

quarta-feira, setembro 15, 2010

Academia de pavos reais (criterios de selección)



1. Ser recomendado por un pavo imperial

2. Contar co recoñecemento e recomendación de, polo menos, catro pavos reais.

3. Rirlles as grazas aos da asemblea pavera con todos os dentes, polo menos durante o periodo de observación.

4. Denigrar ás outras especies ou pavos ordinarios.

5. Coidar a plumaxe con primor e exhibila á menor provocación ou adulación.

6. Inchar o peito ao mesmo tempo que se inicia o despregue plumáceo.

7. Saber fuxir emitindo sons guturais en caso de que as cousas se poñan feas e haxa que disolver inesperadamente a Academia.

sábado, agosto 28, 2010

Xacobeo kitch


Cando Umberto Eco intenta explicar na súa Historia da fealdade o que é o "kitch" e o que é o "camp" non pode evitar facer referencia ás clases sociais, xa non só determinadas polas condicións económicas ou educativas senón de puro sentido estético (a experiencia estética escapa ao nivel académico). A maioría das veces, o colmo do mal gusto non é por causa da pobreza, senón máis ben consecuencia da riqueza brutal que se quere exhibir en obxectos de excesivo valor económico, esas cousas caras –e perfectamente prescindíbeis– de gusto rechamante. O colmo do kitch poderían ser tanto as mansións de rosa Porriño estilo pazo, co cruceiro sen encrucelada incluído, circundadas de bloque e balaústres, coma os regalos finísimos da trama Gürtel–na miña memoria aqueles reloxios hiperbólicos do conselleiro Costa– aos políticos que lles facilitaban os negocios.


Estes días pasados tiven, xunto coa miña familia, unha experiencia estética verdadeiramente impactante, e dígoo sen asomo de sarcasmo. Como é ben sabido, o que un ten diante dos fuciños todos os días non o ve sequera, pero nada máis poñer o pé fóra da casa estase máis predisposto a a percibir o estraño mundo que entre todos construímos. Así pois, antes de que rematasen os días de descanso oficial, saímos da casa sen destino determinado e sen reservas de ningún tipo, como quen di, á aventura e moi dispostos á interacción estética coas novidades da zona a explorar. Ás nove da noite estabamos nunha vila galega mediana buscando aloxamento e este apareceu, ao segundo intento, nunha pensión ao lado da principal e ruidosa vía de acceso.


A dona do establecemento mostroume as habitacións facendo fincapé na, para ela, encantadora decoración que as caracterizaba: "esta é preciosa e aos nenos vailles encantar" ou "desde logo, é unha habitación moi acolledora" foron algúns dos comentarios que acompañaron ao primeiro contacto con aquel mundo coidadosamente –si, podo afirmar que alí había unha personalidade dotada cunha verdadeira vontade estética– creado para o goce dos hóspedes.



Mais, como se verá, os detalles que compoñían o todo estético fóronse revelando en toda a súa potencialidade cando xa estabamos instalados. De cada curruncho xurdía un novo impacto, formando en pouco tempo un entramado complexo de relacións capaz de illar ao receptor do mundo exterior.


A todos eles habería que engadirlles o efecto dun fortísimo ambientador que intentaba disimular o cheiro dos canos e só conseguía potencialo ata a embriaguez. Non houbo máis remedio que renunciar a este efecto especial interrumpindo o sono no medio da noite para expulsalo ao corredor e deixar que emanase, puro e sen adobío: unha auténtica experiencia "camp" naquel universo "kitch" da que non estou moi segura de estar totalmente recuperada.

quarta-feira, agosto 18, 2010

Crítica (feminista?) infantil


"Mario car é moi aburrido, sempre carreiras e carreiras e despois máis nada. Debía verse, despois das carreiras, como ían para a súa casa e tiñan que facer a compra e logo qué preparaban de comer e qué pasaba cando lles chegaba xente".

terça-feira, agosto 10, 2010

Familia, relacións e... diñeiro en Jane Austen

Cando dous austenitas se xuntan poden pasar horas falando e paseando polos carreiros de Pemberley ou de Donwell ata que os colla a noite e aínda quererán continuar a conversa cunha cunca de té etre as mans descorrendo a cortina de cando en cando para ver quen pasa de camiño á vila. Neste caso a xuntanza foi máis breve e en directo, nunha habitación insonorizada e de cortinas botadas que enviaba ondas sonoras en todas as direccións.

sábado, julho 31, 2010

Lilith e as fantasías masculinas


Pasada a febre do mundial de fútbol, durante a que a prensa inglesa seria pretendeu alarmar aos patriotas españois cunha conspiración televisiva-demoníaca en forma de fermosa reporteira detrás da portería para que a España lle metesen goliños e golazos. Pasada a irada resposta de articulistas, tertulios e esposas de viceprimeiros ministros negando para Sara Carbonero o título de Lilith... os mass media da pelella de touro reviven a fantasía dunha auténtica e irresistíbel malvada, Idoia López Riaño, bautizada pola prensa como La Tigresa.

Mentres a, definitivamente doce e inofensiva, Carbonero pasea pola costa californiana con sombreiro borsalino e gafas de aviador, as axencias de prensa rebuscaban nos arquivos vellas fotos da Tigresa López Riaño e en todas atoparon o mesmo magnetismo. Os articulistas cargaron tintas sobre a súa lenda sexual e non puideron evitar endurecer o se discurso a medida que este se ía escribindo na pantalla do ordenador: canto máis cargaron as tintas escollendo adxectivos "feos" máis evidente é a turbación irracional perante a personaxe. Verdadeiramente, nin no papel de mala nin no de boa as mulleres se libran de ser un obxecto sexual.
Algunhas das historias acerca dela funcionaron durante unha época como auténticas lendas urbanas. Lembro a risa que me dera a narración dun amigo que aseguraba que el mesmo, ou se cadra outro amigo, encontrara á Tigresa durante as festas do patrón da vila e pasaran xuntos a noite de copas e farra con absoluta naturalidade. Cando os ánimos etílicos decaeron, encamiñáronse á praia e alí arrolaron xuntos. A Tigresa levaba saia, na fantasía do meu amigo, ou do amigo do meu amigo, e nas loitas amorosas que tiveron lugar sobre a area fría do mencer, a man exploradora del atopou a durísima certeza dunha pistola, aprisionada na cintura e disimulada entre os pregues da roupa.
É indubidábel que esta fantasía é posterior á noticia da súa detención en Francia no ano 94 e foi alimentada por todo o que daquela se publicara acerca dela. Sería bon saber, tamén, canto do que se publicou é produto da fantasía masculina. En todo caso a noticia é que se desvincula da organización terrorista e que parece que pon empeño en reciclarse. Lilith facendo cursiños para quedar en Eva? Esperemos que os que está obsesionados con ela a deixen avanzar nese camiño.

domingo, julho 25, 2010

Dialéctica espacial


Foto de Xebe d´Afrei

As súas voces fixéronme levantar a vista do labor que estaba facendo. Ían de un en un polo camiño público comentando en alto todo o que vían, coma se se movesen por un decorado coidadosamente colocado alí para recibilos, ou coma se un imaxinario balbordo diluíse as súas voces.

O pai abría a expedición e a nai pechábaa; no medio tres adolescentes con cadansúa mochila. Miraron e comentaron as particularidades do noso curral e, cando descubriron a fonte un pouco máis adiante, botáronse a correr cara ao seu gorgullo con ledicia. A nai aínda se entretivo un pouco co curral e, precavida, volveu a cabeza un pouco e mirou para atrás.

Foi entón cando se cruzaron as nosas miradas: eu dentro e ela fóra, eu observando os seus corpos e ela os elementos exteriores da casa.

Foi coma se nos queimáramos.

Rapidamente, ela continuou a súa marcha e axiña desapareceron todos nunha revolta do camiño público. Pola miña parte, corrín coidadosamente as cortinas e a casa tragoume por completo.

sexta-feira, julho 02, 2010

Les Guérillères

Foto de Xebe d´Afrei

Celeste tiña o rostro moteado das sombras e o sol da mañá. O brazo extendido sobre a herba era percorrido por unha palla que manexaba a súa amiga Valente. A palla detense e Celeste abre os ollos pedindo unha explicación.
–Por que paras? Quero que sigas.
–Non sabía se che gustaba.
–Mmmmmmmm... Non quero que acabe nunca.
–Por agora tedes tempo– di Liberada mentres apaña cereixas e cospe carambuñas o máis lonxe que pode. Achégase a Flora, que está repasando para o exame de Grego, e vaille adornando as orellas con acios de froita vermella. Logo ponlle unha ben madura entre os beizos e pensa na dozura da froita escorréndolle pola gorxa á amiga. Cospen xuntas as carambuñas.
O sol chegou onda elas e atravesou xa as pernas de Celeste. Agora báñalle o ventre que sobe e baixa e paz absoluta. Valente vixíaa por se quedou durmida co bulir da palla pero o sorriso que debuxa na cara advírtelle que non, que segue concentrada nas cóxegas.
Flora di algo da aurora de rosados dedos e Valente toca cos seus o brazo da amiga.
Farta de froita, Liberada concéntrase no recitado e a súa imaxinación viaxa a tempos antigos. Déitase na herba coas pernas abertas e xoga coa luz abrindo e pechando os dedos sobre os ollos. O sol está case no cénit e cheira a guerra.
O agudo son da serea esperta a cadaquén dos seus soños. Acabouse. Á seguinte clase si que tiñan decidido ir. Van desfilando as guerrilleiras e baixan do seu retiro elevado. Liberada queda atrás, presa da gravidade do precipicio.
–Ei!
Flora vólvese para reincorporala ao grupo.
–Non pensarás en tirarte!
Míranse en silencio e regresan collidas da man.


sábado, junho 12, 2010

O meu segundo colar de cunchas


A primeira vez que fun á Toxa debía ter sete anos e foi como remate dunha viaxe que tivera como obxectivo ver unha decepcionante feira de mostras en Vilagarcía. Digo decepcionante porque nós foramos ver tractores e maquinaria agrícola e diso había máis ben pouco, desde logo non dabondo para xustificar unha viaxe tan longa. O caso é que acabamos na Toxa e fomos asaltados polas colareiras. A miña nai espantounas eficazmente, pero eu quedei degoiando por un daqueles colares tan lindos que colgaban a ducias dos brazos das mulleres remangadas e arrichadas. Non me atrevín a pedir un.

O colar desexado, porén, veu a min tempo despois, ofrecido por unha veciña que andaba a servir na casa duns ricos do tipo billas de ouro e temporadas en todos os hoteis de cinco estrelas do país, entre eles, o tópico Gran Hotel da Toxa. O meu colariño, que puxen moito e acabou desfacéndose, tiña cunchas pardas, amarelas e brancas en fermosa combinación.

Hoxe, tantísimos anos despois, veu a min outro colar de cunchas, tamén tricolor. Un precioso agasallo inesperado das mans da mellor embaixadora que esta artesanía autóctona podía ter. Grazas Patricia.

sábado, junho 05, 2010

Volaverunt

Non sei en que momento ocorreu, se o facía xa no antro materno ou se desenvolvín a capacidade cando era abandonada no berce. Se cadra foi moito despois, pero antes de ir ao catecismo a aprender de memoria o do pecado orixinal. A verdade é que non teño claro se fun consciente antes ou despois da pubertade e se as sucesivas gravideces supuxeron unha merma ou un aumento no meu don. O que vos podo asegurar é que sei voar.

Poida que o que digo vos parecerá extraordinario, porque seguramente non coñezades a ninguén que confese abertamente que voa cando lle peta voar. Ninguén vai falando por aí de cousas que poidan parecer raras aos demais; xeran desconfianza e poden traer problemas.

Dicir que voar para unha humana é marabilloso é unha obviedade, pero permitídeme que intente describir a sensación de lixeireza en todo o corpo que fai que se este se eleve sen dificultade grazas á concentración mental. Si, todo depende diso: o corpo intimamente ligado á mente. Voar non é como poñer un motor en marcha e esquecer que está aceso, polo contrario, cómpre estar nun estado de plenitude absoluta para logralo. De perdelo, córrese o risco de levar unha boa zoupada e non aconsello a ninguén que faga experimentos. De feito, non é a primeira vez que perdo altura perigosamente cando esquezo por que me podo manter arriba. Tamén o fago a propósito, ás veces: déixome caer en picado para logo recuperar nun xeneroso bucle. Así vou aprendendo trucos.

Ás veces fágoo para evitar situacións incómodas, outras para chegar antes aos sitios, por pura impaciencia, pero o verdadeiramente relaxante é voar moi alto nos días que está nordés e buscar o punto de equilibrio exacto para manterse pendurando sen moverse, coma os buxatos. É cando mellor penso, sen dúbida ningunha. Algún post ténseme ocorrido así.

domingo, maio 30, 2010

Alguén ten que contar esta historia


Onte, no barrio obreiro de San Valentín, en Fene, houbo unha festa para pedir o fin do veto que pesa sobre os estaleiros ferroláns que restrinxe penosamente as súas inmensas potencialidades de construír barcos. O lema, baixo o perfil do emblema de ASTANO, era unha aseveración cargada de dignidade: Sabemos e queremos construír barcos.
Empecei a traballar como profesora na comarca de Ferrol en plena crise de ASTANO alá polo ano, uf! uf!, case dá medo dicilo, alá polo ano 87. Atravesar a ponte das Pías era cuestión de sorte, entre obreiros con buzo azul e filas compactas de policía nacional, e na maioría das ocasións o máis aconsellábel era dar a volta. A gran industria da comarca estaba empezando a desmantelarse e empezaba a falarse da reconversión industrial, das xubilacións anticipadas e da recolocación da parte da plantilla noutras industrias. Moitos pediron a conta e puxeron un bar ou un negocio relacionado co traballo que realizaban no estaleiro. Outros resistiron e pecháronse. No medio daquela marea inestábel os meus alumn@s escribían nas fichas no recadro de "Profesión do pai/nai" a especialidade que o pai realizaba: plomeiro, soldador... Orgullo de obreiros especializados que facían os barcos máis grandes do mundo. Imposíbel esquecer a botadura daquel petroleiro inmenso de nome vasco que todo o mundo temía que rachara no mesmo momento en que, esvarando do dique, entrara no mar. Nada diso, logo fixéronse outros das mesmas feituras e, que eu saiba, ningún deles rachou. Aínda non chegaran os maos tempos e un suceso como o que anos máis tarde protagonizaría a plataforma petrolífera, ceiba das súas amarras, empotrándose contra a ponte era inimaxinábel.
Agora xa estamos preparados para todo: nin os traballos de obreiro de luxo en ASTANO, nin o posto de funcionario, nin a seguranza da pensión, nin a asistencia social están garantizadas. As pezas de metal oxídanse na gran explanada gañada ao mar de ASTANO mentres o estado do benestar empeza a caer a cachos. Poñamos o casco.

terça-feira, maio 25, 2010

O home do saco



Os coches pararon cando o semáforo se puxo en verde e eu atravesei a estrada a correr polo medio deles, sen molestarme en facelo polo paso de cebra. Cruzamos a mirada brevemente e seguin andando pola beirarrúa que gañei dun chimpo. Lembro que pensei "hoxe síntome lixeira" e calculei que en quince minutos podía estar na casa apurando un pouco.

O sol dábame nas costas e proxectaba a esas horas unha sombra longuísima. Foi entón cando vin a súa sombra case tocando a miña e esa posibilidade de contacto incomodoume. Pensei a qué distancia estaría do seu propietario, tendo en conta que o sol ía moi baixo xa. Ladeei un pouco a cabeza como mirando as árbores que quedaban á dereita e vin a sombra intrusa desprazarse nesa dirección. "Ben", pensei, "seguramente collerá ese carreiro e eu continuarei a camiñada en solitario".

Seguía tendo aquela sensación de lixeireza e concentreime no ritmo marcado polo ruído dos tenis na grava. Pensei nun gran exército en formación desfilando e recitei mentalmente "un, dous, un, dous, esquerda... esquerda.... esquerda-dereita-esquerda", pero por detrás tamén me chegaban outros ruídos que eu non producía. Desta vez non mirei pero apurei o paso. Estaba rematando o tramo chan e chegando á nova pista que agacha pola ladeira en fortes desniveis.

"Seguro que ao chegar á costa dá a volta e acabouse o conto; eu sigo co meu ritmo coma se non fose comigo". Costa arriba as pernas responderon ao meu impulso distanciador, axudadas polo movemento dos brazos que imaxinaba como remos. Notei que voaba e, efectivamente, os pés apenas tocaban o chan no seu movemento incesante e disciplinado. Cando superei a primeira costa pensei en axustar as ataxes dos tenis pero non me atrevín: non estaba segura aínda de que non me seguían, aínda que os ruídos de antes xa non eran perceptíbeis, e esa parada implicaría perder o ritmo e a preciosa distancia de seguridade.

No canto de parar completamente, mirei para atrás sobre a marcha e vin a figura do home. Quedou como sorprendido e parou dubidando. Era certo! Estaba sendo perseguida! "Calma, calma... pero fuxe como poidas". Máis ritmo, agora si que ía despegar e cando chegase arriba de todo, só cando tivese acadada a cima, daquela miraría de novo e comprobaría que estaba fóra de perigo. Puxéronseme todos os músculos en tensión, esforceime en manter a respiración acompasada, e logrei manter os pensamentos amordazados e unicamente concentrados en optimizar todos os movementos do corpo nun desexo desesperado por manter e aumentar a distancia. De ningunha maneira podía deixar notar a alarma que sentía. "Cerrarlle o paso ao medo e fuxir do perseguidor", ordeneime.

Calculei que só se se poñía a correr podería alcanzarme, pero se o facía poñeríase en evidencia e provocaría a miña reacción inmediata, pois xa estaba alertada e el sabíao. Con estes pensamentos comecei a sentirme forte e satisfeita porque coa miña firmeza estaba facéndolle comprender que non sería capaz de manter ou aumentar o meu ritmo, que fora ridículo perseguirme e que me decatara da súa artimaña desde o principio. A brisa do solpor refrescoume o corpo suoroso.

Cando me vin na cima, xa coa vista tranquilizadora das casas enfrente, volvinme abertamente cara ao fondo e vino, case tragado pola escuridade e a distancia, pequeno e humillado, despois dunha persecución sen sentido.

quinta-feira, maio 20, 2010

O ramallete



Non sabes como podería conservalo? Si, para moito tempo, ou, mellor, para sempre.

Foi unha sorpresa, eu non o agardaba, cando entrou na sala e se achegou a min, dereitiña, radiante no seu vestido, no seu sorriso, nos seus ollos, veu onda min e díxome, "levántate", así mesmo, e toda a xente mirando, "levántate porque isto é para ti". Era para min pero eu case non vía, todo se me fixo niboeiro e mil imaxes chamaron á miña porta. "É para ti". A xente calou e eu pensei que ía caer, pero acheguei as mans ata tocarlle os dedos. Os seus dedos estaban firmes e a voz non lle tremía. Miroume e recuperei a serenidade. Traguei o niboeiro todo, apousáronseme as imaxes de dentro. Vina chantada diante de min e prendinme nela. "Para que te poñas ben e teñas moita sorte na vida e no amor".

Dixen que non o agardaba pero logo pensei e agora digo que tiña que ser así, por esa corrente de reciprocidade que fomos facendo as dúas. Eu sei todo o mal que ela o pasou e ela sabe o que pasei eu. Seis operacións, a dor, a desesperanza, o medo. A vida.
A morte. Os nosos avós están enterrados uns ao lado dos outros no cemiterio.
Eu o dela e ela o meu. Un ramo de rosas para sempre.

segunda-feira, maio 17, 2010

As Letras Galegas segundo A. Rueda, segundo A. Feijoo

Foto collida en calidade de préstamo a Vieiros

Dixo Rueda que os galeguistas-verdá se, en vez de estar criando malvas, puidesen erguerse e elixir entre ir á manifestación reivindicativa de hoxe ou ir á festa-churrasco de onte para celebrar o Día das Letras Galegas elixirían a festa-churrasco. Díxoo Rueda e el saberá, porque el sábevos moito de galeguismo e de galeguistas, dos grandes galeguistas e dos cativos, que para iso foi a colexios de pago onde no canto de rosario rezaban o Vietnam Canto, daban o 50% das materias escolares en galego e ata tronzaban a álxebra na lingua vernácula.

Díxoo querendo dicir que se se puidesen erguer, en vez de estercar malvas, Rosalía encabezaría as manifestacións de Rouco e escribiría con man trémula polo sentimento de admiración un poema titulado "El abanico de la Gloria Lago", que Murguía tería un bon choio de ideólogo na FAES e que Curros sería o articulista de referencia que lle argallase os J´accuse...! a Don Santiago, rei do jaccuzzi. E nesta Nova Era de verdades absolutas non dubidedes, como tampouco o fan Feijoo e Rueda, de que Pondal se aviría a traballar como funcionario da Secretaría Xeral de Política Lingüística dignificando con mitoloxías prehistóricas as férridas palabras do Decreto dinamizador. Enfín, hai que tomar as cousas como de quen veñen, e veñen da ignorancia máis absoluta da nosa tradición literaria e política.

De toda esta tropa ignorante –os feijós, ruedas, lagos, varelas, vázquezes e lorenzos– non nos debe estrañar, pois a ignorancia é atrevida, que non teñan empacho en coller versos e liñas da literatura galega para xustificar o inxustificábel, impostando o seu significado ata lles retorcer o sentido. Intentan en van con esta estratexia buscar unha base na que apoiarse que poida lexitimar unha política profundamente antigaleguista.

"A forza do amor" do que falou Novoneyra utilízaa Feijoo coma unha labazada para xustificar a súa política lingüística. Évos ben certo que hai amores que matan.


quinta-feira, maio 13, 2010

Dúbidas e beneficios


Parece que non se quere ir o inverno. Non sei qué me dá acender de novo a calefacción, pero volvín botar a manta. Ás veces dígome, "imos dar un paseo" e coa mesma ponse a chover a chuzos e volta para a casa. Café e mantiña, libros e correos electrónicos. Do feisbú botáronme, paréceme que xa cho contei. Eles saberán... Non, se non me importa, así teño máis tempo para ler e pensar. Se cadra de máis, porque é como se me estivese obrigando a tomar unha decisión e, francamente, non o teño nada claro. Como que cómo o quería ter? Pois... xa sabes, estar o suficientemente inspirada como para non ter dúbidas. E non o estou. Hai cousas nel que non entendo e que me cabrean. Cando discutimos é coma se nunca fosemos acabar e a cada paso xorden malentendidos que cada un de nós contribúe a levar ao extremo. Ás veces sorprendémonos con puntuais momentos de harmonía e daquela é coma se saíse o sol. Un sol primaveral e rabioso que axiña se ve escurecido polo trebón. Se non é por un é polo outro. É coma se nos dixésemos, "se non podemos levarnos ben, levémonos mal", e facemos o imposíbel por levarnos mal.
Non, en realidade, durmo e só estou desacougada cando pasan días sen vérmonos. Necesito a súa mirada. Xa sei o que estás pensando.
A min tamén me preocupa.

domingo, maio 09, 2010

A filla do clérigo

Neste rico xacemento que é a narrativa inglesa feminina do Século XIX hai un filón que me chama poderosamente a atención: a figura da filla do clérigo.
Na Igrexa de Inglaterra os cregos teñen unha educación coidada, casan e teñen fillos e fillas. A narrativa feminina está chea de fillas de clérigos con forte personalidade, intelixentes, cultas e cunha gran conciencia de si mesmas, aínda que sen fortuna, polo xeral. Educadas para traballar e ser útiles, entre as súas cualidades está o dominio da expresión lingüística, que é unha arma que utilizan sen vacilar. Lembremos que non pode ser casualidade que moitas das narradoras foron elas mesmas fillas de clérigos. Desta compañía, Margaret Hale, a heroína de Norte e sur de Elizabeth Gaskell é, para min, a máis fascinante delas. Quitando ás Brontë, claro, que foron de carne e óso.
Imaxino que sería da cultura galega se os cregos casaran e tiveran fillas con toda normalidade. Non me faledes de Rosalía: Rosalía foi claramente unha excepción de pai incógnito.

quarta-feira, maio 05, 2010

Vicios virtuosos

Confeso diante de vós, querid@s irm@s que caín inocentemente, aproveitando un momento de vagar, nun vicio que se me revelou fonte de pracer indescritíbel: pousei os meus curiosos ollos nunha novela de Jane Austen, e logo noutra e seguín coas adaptacións da BBC e de aí, irm@s, cando rematei co filón Austen enganchei no filón Brontë –toda a irmandade Brontë– e unha querida persoa, á que lle bico as mans, vendo o meu estado febril, regaloume unha fermosa edición en castelán de Jane Eyre, da que xa vou pola terceira lectura, cando xa os diálogos resoan nos meus oídos internos coma unha fermosa canción. E aquí estou, aquí me tedes presa destes vicios que se me volven virtude cando penso que personaxes tan ben tallados, que ambientes tan cheos de sensacións, que emocións sabiamente guiadas, que historia marabillosamente contada, e penso Jane, penso Charlotte e as mulleres todas que escoitaban a súa voz interior.

domingo, abril 25, 2010

Política e botánica



A miña avoa diría que o xasmín amenceu calladiño de flores, contradicindo desta volta aos pesimistas prognósticos de quen aseguraba que o lugar onde foi plantado non lle era bon. De momento parece que lle gusta e este ano colleu moita forza. Agora xa penso onde vou prender as guías que botou estes días. Se cadra quere agachar pola vella cepa da barra ou se cadra ten outras intencións.
As plantas teñen ánima e unha vontade moi obstinada, estou convencida. E saben agradecer: este esplendor é a perfumada contestación á auga de todo o mes (a do ceo e a da xarra que lle baleiro cando vou á fonte) e á sega que fixen das herbas de arredor do mes pasado. Míroo e síntome orgullosa. Agora son eu a que me sinto en débeda: observareino e intentarei negociar con el varias posibilidades para que siga enchendo a pracer o xardín co seu arrecendo.

quinta-feira, abril 22, 2010

Material de traballo



Despois de rematar un traballo é bon desprenderse de roupa e ferramenta e limpalas, deixándo todo preparado para a próxima xeira. Se o traballo durou máis do previsto é probábel que se fosen incrustando faragullas de materia profundamente, que haberá que refregar con enerxía, ou mesmo parásitos que se alimentan desas faragullas. Sempre hai a quen lle aproveite.

O ciclo da vida e o do traballo. Corre que xira a roda!

quinta-feira, abril 15, 2010

Caderno de memórias coloniais


Hoxe asistín á presentación do libro Caderno de memórias coloniais de Isabela Figueiredo no Salón de Graos da Facultade de Filoloxía da UDC. Foi unha presentación áxil e entretida no que Isabela falou das súas lembranzas e de como estas se converteron en literatura a través primeiro do seu blog para rematar compoñendo este libro que está a ter un gran éxito editorial en Portugal e, o que é máis importante, está a xerar un debate demasiado tempo adiado acerca do pasado colonial e da reconstrución da memoria. Sóavos a canción, queridas e queridos? Si, claro, iso foi o que dixo tamén Isabela, "eu sei que na Galiza está a haber neste momento um movemento social a favor da recuperação da memória histórica".

O caso é que Isabela con este libro leve (136+24 páxinas) que inclúe fotos e postais do seu album familiar está dando moito que falar e eu vaticino que aínda ha dar máis. De momento é inevitábel admitir que o discurso oficial dos chamados "retornados", por unha parte, e do proceso de descolonización, polo outro, quedaron seriamente danados, eu diría que mortalmente danados, e iso molestou. Quen tivo a ousadía de contar dese xeito o dia-a-día do colonialismo? Unha muller con ollos de nena, a filla dun colonizador que ama ao seu pai, mais dóese do que non pode evitar ver a medida que lle vai medrando unha conciencia independente. Non sei por qué téndese a pensar que os nenos son parvos e non se decatan. "Amor e vergonha misturados" dicía Isabela "pasaron muitos anos antes de eu poder escrever sobre isto". Os humanos somos uns seres moi complexos, "nem há tudo bom, nem tudo mão", é evidente, mais algúns pretenden que así sexa e que o que os involucra sexa o "bom" sempre.

Ai, Isabela, Isabela, prosa directa, narración entrecortada, voces que se interrompen, ruído de fondo, interferencias, os ollos dos outros, estrutura rizomática, formato blog, retallos, retallos, retallos, a memoria é coma a auga do dioivo: busca sempre o seu sitio... e acerta sempre con el.

sexta-feira, abril 02, 2010

Tomando o té con Jane Austen


Levo uns días prendida nas redes de Jane Austen, a aparentemente tranquilísima muller pensativa que representa a imaxe. Fago memoria e chego á miña adolescencia. De que coñezo eu a esta muller? Os seus libros non estaban nos programas de bacharelato e eu non tiña acceso a unha gran biblioteca. Coñecina a través dunha versión televisiva de Orgullo e prexuízo alá por... 1980, tal vez. Nunca esquecín aquela serie nin á escritora. Anos despois lin Emma, que me cautivou, e hai unhas semanas non puiden resistir a tentación de mercar a versión galega de Orgullo e prexuízo.
Nas súas novelas non hai grandes aventuras, desde logo que non, pero hai unha impresionante reflexión dos comportamentos e sentimentos humanos sometidos á constante presión das regras sociais. Fálase moito de sentimentos nas novelas de Austen, mais tamén de cartos, de matrimonio, de honorabilidade. E é lóxico: a gran fazaña dunha muller da época era facer un bon matrimonio, o único contrato que podía subscribir ao tempo. E que era un bon matrimonio? Desde logo un que garantizase o benestar económico da contratante, mais para as heroínas de Austen iso non é suficiente; é necesario, ademais, que se basee no respecto e a admiración mutua dos contraentes. Isto último era moi moderno para a época e por iso as heroínas fabricadas por Jane Austen, sen ser revolucionarias, son uns bichos raros que insisten en facerse respectar e en torcérllelo bico a todos aqueles que consideran que non están á súa altura que, desde logo, son a maioría.
Gústame Jane Austen, gozo co seu estilo tranquilo, mesmo cando está clarisimamente innovando. É eficaz nas súas fórmulas narrativas. Gústame o sentido de dignidade feminina que transmite nun mundo que afastara definitivamente ás mulleres dos lugares onde se cortaba o bacallau, establecendo un sistema que tendía a que o capital se acumulase sempre en mans masculinas. Simplemente o facer ver iso aos lectores desde o punto de vista das excluídas supón unha gran valentía para unha muller sen fortuna que, na súa primeira novela, firmaba simplemente como A Lady.

sexta-feira, março 26, 2010

Machote, machote, machote


Aí, Albertiño, aí, que todo o mundo saiba o simpático, marchoso e enrollado que pode chegar a ser un presidente. Claro que si, o cortés non quita o valente: sensíbel cos problemas sociais e as catástrofes naturais, rendido admirador da graza e a beleza –a ver se se che avén, ho, que ti tampouco es manco– posuidor dunha retranca que desafía ás mentes máis preclaras, fino administrador de ideas-forza en supositorios despois dunha cea coma quen ofrece un licor de herbas do da casa, que non fai mal e entra de marabilla. Que si, Alberto, que si, que pau de punta non quebra nunca, iso é sabiduría popular.

quinta-feira, março 25, 2010

Lei da gravidade

Foto de Xebe d´Afrei

–Non sabía que iamos vir hoxe á praia... non veño calzada para meterme na area. Mira!. Enchería os zapatos de area e convertiríanse en lanchas alagadas que tragaría o mar.

–Non te preocupes. Imos facer unha cousa: primeiro vou eu marcando as pasadas na area branda e ti vés detrás: só tes que pisar na area que che deixo dura. Non é complicado. Intentarei dar pasiños curtos.

–Aínda así vou dando saltos. Non ves? A túa bota é pesada e endurece a area que pisa, é certo, mais tamén é pesada e fura nela moi fondo. Teño moitos problemas para non tocar nas beiras de area branda e provocar un alude sobre os meus pés. Teño problemas para cinguirme ás marcas que deixas.

–Concéntrate e non pasará nada diso.

–Ahhh! Chegaches demasiado á beira. Ti non o notas porque tes os pés ben protexidos, pero despois da túa pasada vanse facendo puzas nas que eu non teño máis remedio que pisar. Chof, chof!...Teño os pés mollados.

–Vólvete se queres.

–Mollada e chea de area xa non me queda outra que descalzarme e correr por toda a praia. Cólleme os zapatos!

–Agarda! Onde vas tan lixeira? Non queres que vaia eu diante?

sábado, março 20, 2010

Armadura


Se vou ir ao fosado necesitarei unha armadura, pensei, para que non me atravese a primeira lanza que veña contra min, para non apañar as frechas que buscan un obxectivo –non necesariamente eu, mais tamén–, para evitar o tétanos dos metais suxos. Quero unha armadura lixeira que me permita erguerme axiña cando sexa derribada; esa será a miña vantaxe.

Tomádeme as medidas para facer unha nova armadura, advertinlles, pois non hai nas armerías nada a xeito para min.
Teremos que buscar materiais adecuados, consideraron, pois o duro metal abriría as túas carnes sen encalecer. Cómpre un material duro e ao mesmo tempo dúctil, que se adapte ás formas curvas e cubra a fina pelica como unha casca protectora na que esvare a violencia da guerra.

Morrerás, sentenciaron, es demasiado fráxil –mesmo a túa armadura, velái a tes, o é– e non poderás contar a historia.
Vivirei, retruqueilles, pois irei á batalla para contala despois.

quinta-feira, março 18, 2010

Universalismos e particularismos

Foto de Xebe d´Afrei

Comezar a escribir, despois levantarse. Parar por causa dunha abella enorme que, fóra de estación, aparece de súpeto dentro desta casa, atoutiñando, tropezando, aturdida por bater contra fiestras e limiares. Tal coma min, a abella procura o que lle fai falta e, coma min, ficou presa nun lugar onde a súa vida non se pode cumprir. Podería abrir o frasco de mel no balcón da cociña; porén, o seu proceso de vida, o seu traballo, o seu modo de ser, non serían cumpridos dentro desta casa.

Tal coma a abella, tamén eu teño vido bater contra as galerías de vidro, caendo medio aturdida, erguéndome con esforzo e, arrastrándome, levanto voo de novo, en busca de algo. Xa non sinto a abella e, entón, abandono a porta da casa. Séntome e collo unha edición escolar de segunda man, con anotacións semiborradas, de The German Ideology de Marx que, "por acaso", se atopa encima da mesa.

Direi estas palabra en Europa, mais é nos Estados Unidos da América do Norte que teño andado en busca delas. Cando tiña dez ou once anos, no principio da II Guerra Mundial, escribíame cunha amiga e as cartas levaban o seguinte enderezo:

Adrienne Rich
14 Edgvale Road
Baltimore, Maryland
Estados Unido de América
Continente de América do Norte
Hemisfério Occidental
Terra
Sistema Solar
Universo

Viamos a nosa casa coma un punto minúsculo nunha paisaxe cada vez máis vasta, ou coma o centro de todo a partir do cal os círculos se expandían ata o infinito descoñecido.
É esta cuestión de nos sentirmos no centro que agora me consome as entrañas. Sentírmonos no centro de que?

Adrienne Rich, (1987). Blood, Bread and Poetry: Selected Prose, 1979-1985, Londres, Virago

quarta-feira, março 17, 2010

Metamorfose

Algo raro pasou en ti que me é difícil determinar, pero xa non es a que eras, miña querida. Non, de ningún xeito. Dime se variaches o peiteado ou a alimentación. Iso, a alimentación: do que se come, críase. Dime qué comes, qué pensas, que cousas terríbeis aniñan na túa cabeza ocupando tanto espazo a custa de todo o demais, a custa daquel corpo xeitoso. Mira as túas perniñas, outrora esveltas, hoxe semellan raquíticas. E a túa man, a esquerda ademais, xustamente a esquerda para mosquear máis, parece que vai dar unha losqueada que lle vire a cabeza a quen ouse mirala. Debes ir ao médico, si, sen dúbida, un bo médico que che axude a recobrar o fráxil equilibrio da feminité. Ai, por que, meu deus, por que seredes tan complicadas?

terça-feira, março 16, 2010

Écriture


Ora ben. Aquí estás sentada no teu escritorio, soa, sen permitir que ninguén máis interfira. Es libre?

Primeiro, despois desta longa empresa, encóntraste a nadar nunha sopa de valores –porque, para estares segura, tiveches que refugar os chamados valores femininos, que non son femininos senón un esquema social, e identificarte con valores masculinos, que non son masculinos, senón a apropiación feita polos homes –ou a atribución aos homes– da totalidade dos valores humanos, misturados cos anti-valores de dominación-violencia-opresión, e cousas do estilo. Nesa mistura, onde está a túa verdadeira identidade?

Segundo, debes, preferentemente, escribir de certa maneira: é dicir, ti sentes que en certas maneiras non es vista ao xeito dunha usurpadora. Novelas. Poesía menor, en cuxo caso en francés serás estigmatizada co epíteto "poetesse": non todo o mundo se pode permitir ese luxo...

Debes tamén escribir sobre certas cousas: casa, nenos, amor. Ata hai ben pouco había en Francia unha chamada littérature féminine.

Se cadra non queres escribir sobre, senón escribir, punto e final. E claro, non queres obedecer a esta orde social. Por iso tendes a rebelarte. Non é doado ser xenuína.

Christine Rochefort, "Are Women Writers Still Monsters?", discurso lido na Universidade de Wisconsin, Madison, en febreiro de 1975.

quinta-feira, março 11, 2010

A superación (necesaria) das ideoloxías

Foto de El Correo Gallego en Google

A dialéctica da dereita e da esquerda está obsoleta e o viño con gasosa xa se vende en tetrabrick. Hoxe, aquí e agora, a superación das ideoloxías chámase Baltarismo. Non lle deamos máis voltas –é inútil resistirse a esta forza de sedución imparábel, inútil negar as evidencias– sumémonos á comparsa!

segunda-feira, março 08, 2010

A ignorancia é atrevida, señor Varela, teña conta


Tan atrevida que un señor cosmopolita, cheo a rebentar de alento wagneriano e soberbia displicente, pode ter a facundia de traducir topónimos como deus lle dá a entender mentres está actuando de representante de todos nós. Así o incomprensíbel, por vernáculo, Sobrado dos Monxes pode dar lugar a un Desván de los Monjes, que vaian vostedes a saber por onde cae, porque no mapa, afortunadamente, aínda non o puxeron.

O señor cosmopolita sabe idiomas, tan necesarios no mundo de hoxe, pero parece que nese loábel proceso de aprendizaxe decidiu esquecer o seu propio, no que, segundo el, aprendeu a falar. Deste xeito pode explicarse que xa non sabe –ou non se lembra– o que é o sobrado. Que mágoa que o cerebro dalgúns teña tan pouco espazo de almacenamento!

Teña coidado, señor Varela, que calquera día pisa un angazo por mal sitio e dálle no medio e medio dos fuciños. Daquela, ai!, daquela si que se lle ha recordar todo!!!

sexta-feira, março 05, 2010

Cita a cegas III



Levaba xa dous meses coas citas a cegas. O balance non podía ser máis desesperanzador: dous señores en idade de que os coidasen, tres vivalavidas e un rapaz cun gran futuro como capullo. A última das citas viñera a ser a gota que colmara o vaso da paciencia de María: o aspirante era nada menos que o marido dunha amiga súa. Bueno, ex-amiga. Moita risa ao principio, moita sorpresa, pero o tío moi animado coa aventura. Tivera que pararlle os pés en seco.
Despois estivera dous días coa desacougante sensación de que a seguían, de que a xente do barrio cuchichaba á conta dela... paranoias. Onte empezara a ir a unha psicóloga a ver se lle axudaba a tranquilizarse. De momento retirara o anuncio e tomaba unha pastilliña para durmir.
"Non hai homes nesta cidade", queixárase a súa mellor amiga cando lle contou o do anuncio, "ti fai o que queiras, pero os bos xa están collidos e o resto non paga a pena". Molestáralle aquela perspectiva mercantilista, falaba coma se estivesen tratando de solares ou vacas nunha feira. Pero, despois de todo, ela tamén caera na mesma lama poñendo un anuncio, publicitando o seu desexo e colocádose na tesitura do comprador esixente que examina a mercancía con ollos críticos. Como lle ía saír ben así? Aínda que estivese diante da persoa apropiada non se decataría. A psicóloga déralle a pista para chegar a esa conclusión: o fin non só non xustifica os medios, senón que uns medios inadecuados poden invalidar calquera probabiblidade de conseguir con éxito o fin que se propoñían.
"Volvamos a empezar facendo as cousas ben, María", dixérase mentres pintaba os beizos mirándose no espello retrovisor, "ti aínda tes moita vida", e sorriu á súa imaxe antes de saír do coche e mergullarse na xornada laboral.

sábado, fevereiro 27, 2010

Cita a cegas II

A cita esta vez era nunha cervexería. María mirou a escuma pegada ás paredes do seu vaso e alargou a man para coller outra pataca. Deixou que se humedecese, apretouna coa lingua contra o padal e chuchoulle o sal. Levaba media hora agardando, no fondo do vaso ficara un resto de líquido. "Xa que estou aquí, vou pedir outra e esquecerme do asunto". Cando lla trouxeron díxolle ao camareiro que deixase estar o vaso baleiro e pagou.
O rapaz aínda tardou outro pouco e entrou como distraído. Presentouse e mirou sorrindo os vasos acusadores ao sentar, pero non ofreceu desculpa ningunha. Chamábase Fer, era da súa mesma estatura, gastaba barbiña rala e tiña uns ollos con longas pestanas que lle daban unha expresión adocicada. María estaba tan sorprendida que non sabía nin como empezar. Fíxoo el.
–Estiven pensando toda a noite en ti.
–Como pode ser iso se non me coñecías?
–Pesaba como serías... como sería estar En brazos de la mujer madura.
–Liches a novela?
–Non, lin un artigo no Babelia. Con ese título tan explícito non fai falta nin lela, non cres?
–Por iso decidiches contestar ao anuncio?
–Pode ser. Que mellor que unha muller experimentada para aprender.
–Vouche dicir unha cousa: da experiencia dos demais non se aprende; apréndese da propia, e moitos nin iso.
–Algún atalliño aprenderase.
–Así que viñeches a unhas clases? E que me vas dar ti a cambio?
O rapaz quedou petrificado.
–Eu a cambio?... pois.... Eu!– por debaixo da liña das perfebas veuse unha faísca de triunfo.
–Eu, eu, eu!!!! Eu quero un home que se interese por min, non que me convirta na súa adoradora.
–Non entendo a túa actitude defensiva e non soporto que me falen así.– Baixou máis a voz –Tes algún problema, algunha frustración que te ofusca; deberías mirarte.
Agora a boca tensárase dun xeito que só se lle vían os dentes de abaixo. Isto foi o sinal definitivo. María ergueuse, colocou o bolso no ombreiro dereito.
–Paga o teu, o meu xa está.

sexta-feira, fevereiro 26, 2010

Cita a cegas I


Chegou á cafetería un cuarto de hora antes. Tiña tempo de ir ao baño, retocar a maquillaxe e pedir o primeiro café. O espello devolveulle unha cara asustada. Non podía crer que estivera facéndoo. O do anuncio fora case unha coña, unha arroutada para ver que pasaba: "Muller de 50 anos busca home serio e formal para iniciar unha relación". E alí estaba: ao segundo día xa tiña un correo electrónico de alguén interesado e unha proposta de cita. Tan rápido que nin lle dera tempo a pensar. Ou si, pero con todo, alí estaba. Sacou un pano de papel do bolso e retirou unha sombra de rimmel da pálpebra do ollo esquerdo, repasou os beizos coidadosamente e comprobou que os dentes non quedaran con restos de pintura. O pelo, ben. Saiu e enfrontouse á cafetería case chea.
Había un home solitario que antes non estaba. Mirou o reloxio. Entre pitos e frautas pasara 10 minutos no espello e xa era a hora. Aconsellouse prudencia e volveu ao seu sitio. Cando o camareiro se achegou, pediu un café cortado. O home mirábaa, pero mantívose no seu lugar facendo que tomaba o seu café e lía un xornal. Empezou a sentirse nervosa e pensou en irse. Chegou o café. Agora xa tiña ela tamén escusa e atreveuse a miralo. Era un home duns sesenta anos, con pouco pelo e roupa moi convencional: unha estampa aburrida. Que esperaba? Un galán con dentadura postiza?
–Desculpa, ti es María? Eu son Sindo.
Ela ergueuse e déronse dous bicos fríos.
–Encantada, queres sentar?
–Grazas, temía que te volveras atrás.
–Aínda o estou pensando.
–Xa.
Uns minutos de silencio que ela aproveitou para agocharse no café. Ou tiña a dentadura postiza ou unha desas fundas horríbeis. Ulía ben, menos mal... e as uñas limpas, aínda ben... Levantou os ollos. Por favor, estaba sendo analizada cun microscopio! Que horror! Non ía nin poder rematar o café. Non se lle ocorría nada que dicir e alí non falaba ninguén.
–Bueno, pois... aquí estamos. Tiña ganas de coñecerte, no anuncio... non sei como dicilo, adiviñei unha muller enérxica e decidida.
Púxose en garda e sorriu ironicamente.
–Non, non me interpretes mal, eu... penso que se non vise o teu anuncio non sería capaz de abordar a ninguén así, de molestar, se cadra.
–Ben, non hai cousa mellor que ter as cousas claras. Son decidida, levo cinco anos divorciada e aínda non me xurdiu ningunha historia, digamos... amorosa.
-Eu estou viúvo desde hai 10 anos. A verdade é que me encontro só.
–Non tiveches outras relacións?
–Non, son bastante tímido– mirouna e sorriu –en principio.
Ela sorriulle desanimada
–Veña, imos dar un paseo. Deixa, pago eu.
–De ningunha maneira.
A súa mirada seria e a man no brazo disuadírono.
–Vale, tes razón. Eu son o convidado.

Dedicado a A. B. B.