A liturxia do falo

Na 3ª parte de Sexual Politics, o clásico libro de Kate Millet, analízase a obra de catro escritores: D. H. Lawrence, Henri Miller, Norman Mailer e Jean Genet. Do primeiro deles arrinca cun texto da novela O amante de lady Chatterley que a continuación reproduzo. Os comentarios de Millet acerca da política sexual proposta no texto son moi interesantes, desde logo, pero a min interésanme tamén os vosos.

"–Déixame verte!
El quitou a camisa e permaneceu inmóbil, cos ollos fixos na súa amante. Unha raiola de sol que penetraba pola ventá iluminaba as coxas e o seu fino ventre, e o falo erguíase, escuro e cálido, sobre unha ardente nube de velo dourado. Ela estaba abraiada e asustada.
–Que estraño!– murmurou suavemente–. Que estraño parece! Tan grande, tan moreno e tan seguro de si! Está sempre así?
O home mirou o seu branco e esvelto corpo, e botou a rir. Entre as súas tetiñas agromaba un velo espeso, case negro. Pero no seu baixo ventre unha resplandecente nube roxa ourelaba o seu groso e arqueado falo.
–Que arrogante!– bisbou inquieta–. E que espléndido! Agora comprendo por que sodes tan imperiosos os homes. Pero é verdadeiramente cautivador. Coma se fose outro ser! Inquietante pero fascinador! E apunta cara a min!– Trabou no labio inferior, temerosa e excitada.
El mirou en silencio o seu falo erecto que non se alteraba...
–Unha cona, iso é o que ti buscas. Dille a Lady Jane que desexas unha cona. John Thomas, ti desexas a cona de lady Jane.
–Por favor, non o importunes!– dixo Connie, arrastrándose sobre a cama e rodeando cos seus brazos as finas cadeiras do seu amante. Logo achegouno cara a si, ata que os seus peitos rozaron, abaneando suavemente, a punta do falo tenso e excitado, apañando o seu zume. Apretouse contra el.
-Déitate!– dixo este– Déitate e recíbeme!
Agora tiña apuro."

D. H. Lawrence, O amante de lady Chatterley (1928)

Que te confunda o inferno, Lilith!

Para Ana Bande

Lilith, non Eva, foi a primeira muller de Adán, aquel homiño sen moito criterio que sempre se amañaba para botarlle a culpa dos seus erros ao outro, é dicir, á Outra. E din os vellos escritos hebraicos que no se fixo dunha costela del, coma Eva, senón da mesma lama ca el. Este argumento foi suficiente para xamais consentir ser dominada, obrigada, humillada polo seu compañeiro.

Lilith consideraba ofensiva a postura recostada que el lle esixía. "Por que me teño que deitar debaixo de ti?"–preguntaba. Eu tamén fun feita con po, e polo tanto son igual ca ti". Como Adán tratou de obrigala a obedecer pola forza, Lilith, enrabuxada, pronunciou o nome máxico de Deus, elevouse no aire e abandonouno.


Ela tamén quería pracer e sabía que o seu pracer non dependía do del, esa estúpida idea que ás fillas de Eva se nos foi metendo na cabeza. O seu pracer era autónomo e Lilith, a primeira muller, soubo enseguida que a súa vulva, ademais dun burato, tiña un tenro pestelo ao que lle gustaba ser acariciado. Ás fillas de Eva foilles estirpado o pesteliño antes de se faceren mulleres ou, no mellor dos casos, foi ignorado polos seus compañeiros e condenado a ser algo clandestino e pecaminoso que conducía á loucura.

Deus púxose do lado de Adán e esixiulle a Lilith que volvese ao lado do seu esposo e aceptase o seu dominio, mais ela, insolente, riuse na súa cara e botou a andar cara o inferno. A primeira muller tivo a ousadía non só de enfrontarse ao seu home, senón ao Home, a Deus Pai. Unha perdida sen remisión esta Lilith! No Zohar e noutros libros da tradición hebrea non se aforran calificativos denigrantes con ela e, por extensión, coas mulleres que adoptan actitudes tan extremas e contrarias aos intereses do patriarcado: a rameira, a perversa, a falsa e, atención!!!, a negra.

Erika Bornay pensa que a utilización de Lilith por parte dos rabinos débese á necesidade de atopar unha figura feminina á que culpabilizar de todos os males da humanidade desde os primeiros días da creación e, deste xeito, aliviar a responsabilidade excesiva acumulada por Eva, quen, despois de todo, é a nai primixenia e merece só por iso aparecer nos mitos dun xeito un pouco máis respetábel. Neste contexto e neste xogo de oposicións, para redondear a figura, engadíuselle a Lilith a capacidade de facerlles mal ás preñadas e aos neonatos pois, sendo ela estéril, odia todo o que sexa a perpetuación da vida.

Lilith é perigosa porque é bela e seductora, porque non depende dos homes para o seu pracer e non vive lastrada coas cargas da afectividade maternal. O seu corpo é incandescente e fai arder a quen ouse tocalo nunha paixón que pode dexenerar en desatinos e enfermidades. Ela é a femme fatale, a vampiresa que asexa os soños dos homes e destrúe as tranquilas e produtivas familias.

Deus aprendeu a lección e a seguinte muller que fixo, a partir da costela de Adán, foi unha especie de apéndice do home con certa autonomía, mais que nada para que non a tivera que cargar ás costas. Aínda así na cabeleira de Eva, de ningún modo tan esplendorosa coma a de Lilith, Deus deixou ir, ou escapóuselle, algún que outro pelo gallado como logo se virá a demostrar.

Había unha vez...

Foto de Xebe d´Afrei

Segundo Vladimir Propp a estrutura dos contos populares baséase nunha trama básica moi simple: o heroe inicia unha busca que o conduce á "esfera de acción dunha princesa e do seu pai" para o que deberá superar diversos obstáculos, mesmo poñendo en risco a súa vida, para, finalmente, alzarse co trofeo –a princesa– e o que ela significa –a transmisión do poder pola súa mediación–.

Propp relaciona isto cun estadio de transición do réxime matriarcal –máis antigo, onde a transmisión do poder era matrilineal– ao réxime patriarcal, que acabaría substituíndoo, onde a transmisión se fai patrilinealmente.

As tramas, segundo afirma en Oedipus in the Light of folklore, non reflicten directamente unha orde social determinada, senón que xorden do conflito, das contradicións de diferentes ordes sociais segundo se suceden e reemprazan unhas a outras. Esta tensión entre ordes diferentes é o que se manifesta nas tramas, na súa transformación e dispersión de motivos e tipos.

Visto así, Edipo –lembremos, o príncipe de Tebas que, criado lonxe do fogar paterno e descoñecedor da súa orixe, regresa á súa terra onde mata ao seu pai, casa coa súa nai e ocupa o trono– aparece na encrucillada histórica na que se atopan en conflito as dúas formas de sucesión: a matrilineal, na que o poder é tranferido do rei ao xenro por medio do matrimonio coa filla do rei, e unha posterior, patriarcal, na que pasa directamente do rei ao seu propio fillo. Nesta última, a transferencia de poder implica a morte do vello rei, normalmente por asasinato, tema que no floklore aparece unido ao tema do parricidio e da profecía. Esta é necesaria porque non pode admitirse que un fillo desexe matar conscientemente ao pai. Coa aparición da profecía faino inconscientemete por esixencia dos deuses, como ocorre con Edipo.

Nos contos máis antigos, continúa Propp, é a propia princesa ou o seu pai quen se encarga de poñer a proba ao estranxeiro-aspirante para saber se é merecente de acceder á súa liñaxe e ao poder.

Malia todo ela permanecerá inmóbil, no pazo, e observará desde unha alta e segura torre –simple observadora ou princesa-feiticeira que coa súa astucia intentará levar á morte ao aventureiro– a evolución das accións do heroe con moita atención. E é que... non todos valen para príncipes.
(Lendo a Teresa de Laurentis, Alicia ya no, Ed. Cátedra)

Abrir os ollos; pechar as pernas

Gustábame pechar os ollos cando ía medio adormilada para escola pola mañá. O sol aparecía e desaparecía mentres o coche viraba á dereita e á esquerda seguindo a sinuosa estrada e o meu mundo de dentro ía cambiando de cor. O sol iluminaba os vasos sanguíneos das miñas pálpebras e todo se tinguía dun vermello intenso. Eu concentrábame entón en todo o torrente de sensacións que viñan do corpo e sentía o almorzo rebulir nas tripas e o ritmo pausado do corazón bombeando vida. De cando en vez abría os ollos e o mundo abríase en amplos horizontes de prados e pinares e monte baixo e casas despintadas á beira da estrada. Cos ollos abertos a conciencia do meu corpo diluíase e perdía intensidade no medio de todo o demais.

–"Son un animal!"– declarei ao persoal sanitario que me atendía no paritorio. Trataron de convencerme amablemente de que non, que de ningunha maneira, mais naquel momento sobrepasada polas sensacións profundas do meu corpo tiven esa certeza. Pechei os ollos e concentreime na seguinte contracción para empuxar con todos os meus músculos.

Desde sempre, e moi conscientemente, cando abro os ollos, pecho as pernas.

Por riba de toda dúbida

Era eu unha nena que empezaba a deixar de selo cando fun a un recital de poesía dun profesor noso ao que adorabamos. Entre os versos que alí se leron hai dous dun poema que lle dedicaba á muller dos que non conseguín esquecerme:

Eres la realidad de mi quimera
la verdad más hermosa de mi vida
(...)

Supoño que o seguinte verso remataría en compañera, pero non podo aseguralo. O caso é que os versos quedáronme cantando na memoria e cando cheguei á casa pregunteille á miña nai que era aquilo de quimera. E velaí que descubro agora nestes humildes versos dun mestre que facía poesía despois das clases gran parte do misterio da diferencia sexual, e o que son "elas" e o que son "eles" neste xogo desigual.

Os ollos de King kong contemplan o fermoso obxecto, produto dun refinadísimo proceso cultural, con tenrura e desexo e ela déixase mirar compracida –que para algo se amañou tan coidadosamente e comeu e bebeu só o xusto– e devólvelle a mirada comprensiva. E neste xogo especular de miradas el atópase moi favorecido e reconfortado e as súas mans temíbeis deixan de apretar.

Felices? Ela segue estando á mercede do capricho del, segue sen ser a dona do seu corpo e o seu destino, o seu desexo é secundario, e non se lle recoñecerán doadamente as súas capacidades para pensar nin para crear cultura; tanto se apreta un pouco como se afrouxa de máis morrerá. Decatarase?

Tostado do Ribeiro

Modo de facelo: para un litro de tostado precísanse entre sete e oito quilos que uvas pasas, neste caso da caste autóctona de torrontés, que deberán estar ben maduras no momento de ser vendimadas e serán postas a secar durante catro meses, coidando moito de que non as coman os paxaros.

Posoloxía: unha vez ao ano e ao remate da vendima nunha cantidade que en ningún caso debe exceder un dedaliño por persoa.

Propiedades: levanta as paletillas caídas, creea lazos de solidariedade entre as persoas que o beban xuntas e de gratitude co administrador.

Historia: o tostado do Ribeiro era un viño doce resultado dun proceso de fermentación absolutamente natural das uvas deshidratadas. Como parte do proceso de desculturización e desvalorización do propio que padecemos, nas últimas décadas deixou de facerse, en parte polo pouco rentábel que resultaba e en parte porque a ninguén se lle ocorreu sacar proveito económico a un produto único, quintaesencia da uva, estación termo da cultura do viño. A recuperación deste produto pasa pola investigación da memoria oral e a experimentación.

Brindemos!

Actualizacións II

Que fermosa es, miña rula! Tardei en atoparte pero por fin estás comigo, ao meu lado, para min. Sabes?, terte faime feliz de verdade. Non podes imaxinar o tolo que me puxen cando botaches a correr. Menos mal que atopei o zapato que foi o que, finalmente, me levou a ti: o único pé do mundo que podía entrar neste zapatiño tan pequeno.
Non estás cansa?, miña pobre... e esas mans tan estragadas de fregar non volven facer nada máis que poñerse unha sobre a outra, en cada dedo seu anel. Diso encárgome eu. Xa non terás que traballar, nin ter conta de nada, só quererme a min e seguir a miña mirada. Reflectir todos os días a miña imaxe na túa mirada serena e confiada, coma agora. Máis ca agora, que estás cansadiña. Repousa miña xoia, no meu ombreiro, recibe os dons que che ofrezo e vivirás practicamente feliz nun pazo de ouropel herméticamente pechado.

Tránsitos

Dentro é escuro e os sons chegan amortecidos. Móvome seguindo un ritmo profundo e imposible de ignorar, pum-pún, pum-pún, pum-pún. É un corazón, agora seino, un corazón que está fóra e está dentro. O ritmo acelérase e empúxame, aprétame. non, así non, quero coma antes teño medo por aí non vou non hai para agarrar por que medra o pum-pún, pún, pún, algo está pasando e apreta moito vanme papar esmagar primeiro logo papar en anaquiños eu quero estar enteira non en anaquiños non podo ir a contracorrente o fluxo arrástrame hai que pasar que pasar puún facer forza a favor do fluxo ou nin adiante nin atrás ou partida en anaquiños nunca máis enteira nunca máis o ritmo tranquilo amortecido abalando o fluído que me protexe vou saír por un buratiño estreito non quero estanme botando imperativamente. Non, dou a volta, pelexo por abrir os ollos e espertar, non por saír, por espertar porque estou durmida e teño febre.

Actualizacións I

–Escoitame ben, Borrallenta, e deixa de dar voltas, muller, que mareas a unha, vouche facer unha chamada perdida nalgún momento da noite; en canto a escoites ponte de camiño enseguida porque en dez minutos a carroza convertirase en Noitebús con esmorgantes e vomitonas, o traxe en chándal vello con lamparóns de graxa e as chanclas refulxentes en lorchos e vas pasar moita vergonza diante dos selectos convidados. Faime caso: non abuses e quedarás divinamente prendida na súa memoria. Non fagas caso de nada, que te busque se quere no Google.

Si que si

A princesa de Bande decidiu reunir no chateau dos outeiros a toda a súa corte nun festorro, se non do século polo menos do ano. A cousa prometía de verdade: nos días previos non se falaba doutra cousa e o face [féjs] ardía de expectación.

Pero a pobre Borrallenta non podía ir: despois de traballar todo o día descubriu que se ben tiña un traxiño apañado e tiña carroza... as zapatillas non valían para ver. Remendada aínda bueno –ademais era tendencia de tempada– pero lixosa iso si que non. Encomendouse á súa Dama Protectora e esta fixo aparecer unha preciosas chanclas con letelliñas de plástico nas tiras, coma o cristal refulxentes, debaixo dunha cama.

E entón si que si!

Onde os amorodos salvaxes se chaman careixós

A protagonista-heroína do artigo de Manuel Rivas de onte ten en común comigo que de pequena pasaba grandes momentos apañando careixós e, polo tanto, tamén ten en común a mesma área dialectal. O dos amorodos salvaxes parece unha tradución literal do título en castelán da película de Bergman.

Non sei en sueco Smultronstället, mais en galego, o adxectivo "salvaxe" engadido a careixón ou amorote ou amorodo soa curioso; é coma se Mia Couto escribe que un dos seus personaxes se adentra no mato e atopa un leopardo salvaxe. Dentro de pouco o "salvaxe" será tan raro que o normal será ser leopardo de granxa e careixón de invernadoiro do mesmo xeito que o robalo de piscifactoría é o que un/unha pode agardar cando o pide nun restaurante. Se cadra por iso na lingua popular quedaron os termos autóctonos prerromanos para a variedade endémica do país e o termo latino para as variedades cultivadas, evitando as precisións adxectivas.

Haberá careixós en Castela? Nin idea, habería que preguntarlle a Delibes, o único dos escritores en castelán que pode ter ese tipo de competencia lingüística. Dígoo porque o de "salvaje" aplicado a bichos e plantas que nacen e medran á marxe dos intereses humanos pqaréceme a típica expresión de "urbanita" e se cadra no castelán popular rural perviviu algunha forma semellante ao noso "careixón" que ninguén se preocupou de recoller nun dicionario.

O único, pois, que nos pode librar da cursilería é ou andar o país e falar coa xente como o facía Delibes ou consultar o Atlas Lingüístico de Galicia de cando en cando, entre novela e novela. Se lingua é a ferramenta dos escritores, deben tela ben afiada, en orde e sen po.

Citas textuais

Colleu o libro e abriuno ao chou. Pasou unhas cantas follas adiante e atrás ata que atopou o que buscaba.

–"Tiempo de amor. Mayo. Hoy llueve y hace un tiempo húmedo. Estuve en Nechranice para comprar más rosas, y me encontré con Tesar, él no me reconoció, yo a él un poco, y luego, al día siguiente, me mandó un saludo a través de cierta señora con la que anduvo un trozo de camino..."

Parou de ler e levantou os ollos. Ela choraba.

–Non te preocupes, muller, xa ves que todo isto vai pasar. Dentro dunhas semanas vaste rir de todo. Palabra de Bohumil Hrabal.

Colleulle a man e cando viu que acougara un pouco ergueu o seu vaso.

–Brindemos polo vello borrachín.

–Cando te levantaches da mesa pola tarde non puiden evitar ir mirar o libro que deixaras enriba da mesa. A xente que le meréceme todo o respecto e se o que le me gusta, como neste caso, ten a miña simpatía.

–Non sei que dicir, ademais de grazas. Vou ter que marchar e buscar un sitio para durmir. Nestes momentos síntome coma unha náufraga.

–Pois aos náufragos hai que acollelos e reconfortalos; son as vellas leis do mar. Podes quedar aquí esta noite e mañá xa se verá.

–Non vou ser moi boa compañía. – acabou o gin tonic e dubidou– Ou se cadra tampouco tan mala. Pon, logo outra copa, imos acabar de recoller o bar.

Mentres levantaban as cadeiras que quedaban e recibía instrucións para coller e preparar os útiles de limpeza observaba ao seu amigo, o lector de Hrabal, con curiosidade. Antes, pola tarde, cando a atendeu, non lle chamara a atención. Era máis xove ca ela, iso resultaba evidente, e aínda conservaba unha especie de flexibilidade de animal novo nos membros. Imaxinouno correndo pola praia de cara ao mar, chimpándose de cabeza coma un golfiño. Estaba moreno, seguro que o facía todas as mañás, que o faría mañá pola mañá cedo. Prometeuse estar atenta, axexar o momento en que se erguese para cumprir o ritual do baño.

–Que pasou?– achegáraselle por detrás –Xa te cansaches? Se queres senta que remato eu.

–Ah, non, non, quedei apampada. –Díxollo virando a cabeza cara a el e, sen querer, os seus narices case se tocaron. El púxolle as mans nos ombreiros e achegouse un pouco ata rozala suavemente.

–Vale, pois se ti varres, eu paso a fregona.

O traballo fixérono rápido e alegremente. Sen as cadeiras no chan o bar parecía moito máis amplo e poñerse a bailar pareceulles o máis natural do mundo. Bailaron abrazados, ulironse o pelo, xuntaron as meixelas e bicaronse de vagar. A cama estaba nunha pequena habitación traseira. El intentou arranxar precipitadamente a desorde das sabas e ela axudoulle. Fóronse quitando a roupa un ao outro pousando as prendas en dous montonciños separados. Dixéronse palabras ardentes pronunciadas nunha caricia dos beizos. Ela colleulle as mans e guiounas polos recunchos segredos do seu corpo aprendéndolle os camiños do seu pracer. Logo deixou que a enlazara fortemente ata sentir os arreguizos da súa éxtase. Os amantes descansaron un no outro tenramente escoitando o devalar da marea.

–Mañá ireime sen dicirche adeus. Por favor, queda co libro

Porque unha rosa é unha rosa

Fai hoxe un ano saía á luz o blog de Lándoas (ou Casas). Aquel experimento, supoño que dunha noite de insomnio, en pouco tempo converteuse nunha das páxinas de referencia do blogmillo e conseguiu ser nomeado para a distinción "mellor blog literario" que outorga a AEGL.

Eu penso que Lándoas (ou Casas) nalgún momento sentiuse desbordado pola acollida e expectativas que xeraba cada nova entrada e mesmo tivo momentos de dúbida e reflexión no deserto (un pouco menos de 40 días, que o bloguismo engancha e o sangue ferve).

Doce meses van alá, diseccionando a realidade política, reflexionando sobre literatura, ofrecéndonos textos pouco accesíbeis: doce meses blogando porque un fascista é un fascista e unha rosa é unha rosa e hai que ter peito a chamarlles ás cousas polo seu nome ou se non para que raio nos vale a ciencia semiótica?
De hoxe nun ano, unha ducia de rosas para Lándoas!

Gin tonic

A decepción facía os seus membros pesados. Os pés arrastrábanse pola area e os brazos case lle chegaban aos xeonllos, ou polo menos esa era a súa impresión. Na praia non quedaba ninguén e abrazou con alivio aquela soidade mentres intentaba calmar a respiración que se precipitaba nun pranto contido e seco.
Non era a primeira vez que experimentaba unha decepción semellante. Nin moito menos. Un plantón logo maquillado como malentendido era algo recorrente no seu historial amoroso. Cada vez doía máis; un novo golpe no xa mallado, debía ser iso. Pouco a pouco foi baleirandose de todas as ilusións coas que empezara a xornada. Intentaba recoñecer algún indicio que lle pasara desapercibido que puidese adiantar unha posible decepción. Non atopou; a voz del cantaba aínda nos seus oídos con expresivo optimismo. Veuno de novo recortándose na posta de sol que os dous querían prolongar infinitamente.

Deixou que a marea subise case ata lamberlle os pés. Púxose en pé e foi andando cara ás luces do primeiro bar. Na terraza xa non quedaba xente e un mozo ía recollendo as cadeiras e poñéndoas do revés sobre as mesas. De dentro chegaba unha música brasileira moi suave que non soubo recoñecer. Estaba tan concentrado que pegou un chouto cando a viu.

–Desculpa. Non te vira.

Ela tentou un sorriso.

–Entrei sen anunciarme.

Miráronse un momento sen falar e el ofreceulle unha cadeira.

–Querías algo?

–Non sei, se estás recollendo... se cadra veño molestar.

–Sempre se pode facer unha parada. O negocio é o negocio.– Quedou mirándoa mentres se ría, agora si, con certo alivio.

–Viña pensando nun Gin tonic.

El foi ata o mostrador e colleu dous vasos. Cando os tivo listos a música parou.

–Música ou silencio?

–Música. Xa volvín do silencio.

Rebuscou e soou a melancólica voz de Elis Regina.

–Tes unha boa colección de música brasileira.

–E ti xa estiveches aquí antes, verdade? Alí mesmo, lendo un libro.

–Lendo e facendo que lía. Facéndo o tempo para nada; deixáronme colgada na illa.

Levantou o vaso e achegouno ao del.

–Pola marea, que sobe e devala, sen faltar á cita!

Beberon e escoitaron respectuosamente o silencio dos seus corazóns.

Cercáronme as ondas

A idea de vérense na illa soou nos beizos del coma música celestial. Interpretouno como a promesa de compartir un anaco de paraíso á marxe de todo, sen obrigas, sen convencións, sen testemuñas incómodas. Unha labarada inquieta subíalle polas pernas cando imaxinaba o tempo así ofrecido: a alegría do encontro, a conversa despaciosa, a complicidade das almas, a disposición dos corpos.

Dispuxeron que collerían a lancha a horas diferentes para evitar encontros inoportunos e atoparíanse nun dos bares que había na praia principal á tardiña. O resto quedara sen pactar, engadíndolle unha boa dose de expectación á cita. Ela quedou de ir primeiro coa escusa de aproveitar os derradeiros raios de sol tumbada na area cun libro, mentres agardaba a hora do encontro. A aquelas alturas do verán había xa pouca xente na praia e un pertinaz vento nordés levantaba a area desagradabelmente, polo que decidiu abandonar o lugar antes do previsto e ir indo de cara ao bar. Alí, protexida do vento por unha fea mampara de aluminio e cristal, estaría máis tranquila. Pediu un café con xeo e abriu o libro.

A chegada da nova lancha baleirou por uns minutos o bar e de alí a pouco volveuno encher. O seu amigo non viñera por agora. Agardou mirando nervosa para a porta cada vez que sentía que se abría. Nada. Perdería a lancha. Mirou o reloxio. Tería que agardar unha hora máis a chegada da seguinte, que sería a última. Iso supoñía un problema, posto que os obrigaría a tomar a decisión de quedar ou volver precipitadamente, nada máis desembarcar el na illa. Unha situación inesperada, pero que axiña decidiu que podía ser dobremente excitante.

Levantouse lentamente e foi cara aos servizos. Preparouse para o encontro: lavou a cara, puxo un pouco de rimmel nas pestanas e pintou os beizos, pasou un peite polo cabelo e botou unhas gotiñas de perfume na culixa. Sorriulle ao espello; tanta espera estaba conseguindo alterala.

De volta para a mesa pediu no mostrador unha cola fría. Non puido ler máis, aínda que o intentou. Quedou por un momento ensimismada mirando ao mar, que xa empezaba a poñerse alaranxado co sol suspendido a rente do horizonte. A agullas tardaron en darlle a volta á esfera do reloxio, pero por fin chegara o momento de erguerse e ir cara ao embarcadeiro.

Agardou con verdadeira impaciencia a que baixaran todos os viaxeiros, moi poucos, algúns turistas que durmirían na illa e uns poucos empregados de hostelería que viñan a cumprir os seus turnos. Logo contemplou indiferente como entraba na embarcación un tropel de xente que daba por rematada a xornada de lecer na illa. Quedou parada sen poder reaccionar. Non sabía en que grupo integrarse. O barco foise e ela non se moveu ata que o perdeu de vista.

Xa case era de noite. Levou instintivamente a man ao bolso e comprobou que tiña a carteira. Tropezou co teléfono móbil e sacouno. Tiña unha mensaxe: "Non puiden ir. Síntoo. Vémonos mañá." O corazón galopáballe no peito. Tivo ganas de esmagar o teléfono, pero o que fixo foi borrar a mensaxe e o número na axenda de contactos antes de gardalo de novo no bolso. Aguantou as bágoas tremendo nos ollos e logo, coidadosamente, foinas secando cun pano de papel sen refregar para non estragar o rimmel.

Sentiu que o vento lle levantaba a saia mentres camiñaba cara á praia e non lle importou.

Tardiña

Á tardiña quedaran de verse nun dos baretos da praia: unhas cervexas para acompañar a posta de sol soaron a música celestial nos seus oídos.
Chegou ela primeiro e moveuse entre as mesas da terraza que daba ao areal buscando un sitio. Non había. Decidiu entón baixar á praia e dar un paseo para facer o tempo.

Aínda quedaban algúns nenos rematando as súas obras na area húmida; dentro dunhas horas a marea lamberíaas suavemente. Unha onda chegou inesperadamente xusto ao seu pé, ela deu un saltiño asustado e recuou un pouco. O nenos agora abandonaran o traballo e observaban atentamente o avance do mar cunha mistura de aprensión e de desexo impaciente.

Seguiu andando lentamente e de cando en cando miraba para atrás. Cando volvía buscou o móbil no bolso, pero non o atopou. Púxose nerviosa. E se chegara e ao non vela se fora? E se a estivera chamando ao móbil sen recibir resposta? Apurou o paso. No bar non estaba. Agora había mesas libres, pero pensou que era mellor ir ao coche a buscar o móbil e ver se había mensaxes. Foi correndo. O corazón batíalle feramente no peito. No coche estaba o móbil, pero non había mensaxes. Chamou ao seu número pero non tivo contestación.

Volveu ao bar. Preguntou aos camareiros. Nin idea. Deulle unha volta enteira á praia. Xa era de noite, estaba suando e tiña ganas de chorar. Chorou pousando a cabeza contra a porta do coche, abría a porta cando sentiu o aviso dunha nova mensaxe. Tremíanlle as mans.

"Síntoo; non puiden ir"

Buscou o seu número, quedou mirándoo uns segundos e borrouno da axenda de contactos. Agora si que ía tomar esa cervexa.

Celanova era un souto

Foto de Ricardo Orxeira (atopada casualmente na rede e collida sen permiso)
Grazas, Ricardo, non podería atopar nada mellor para ilustrar o post.

Xosé Ramón Barreiro o domingo espetou unha landra. Non lle farán falta moitos coidados porque o fixo en terra fértil, agora só ten que chover e quentar o sol no seu tempo e a landra xermolará e sairá á luz facendo unha graciosa vara que co tempo será un carballo de porte maxestuoso. Foi un xesto fermoso: chantarse firme fronte aos que levan meses afiando os machados para profanar o souto e espetarlles a esperanza dunha landra.

Barreiro dixo que o facía naquel souto sagrado de poetas rebeldes porque era o que lle correspondía a el, como varón asinalado do reino, e porque, como algúns apuntaron despois, xa na idade provecta, pouco pode temer.

Nos alí presentes seique houbo sorpresa e tamén estupor: foran presenciar un novo capítulo do idilio do goberno coa intelectualidade galega e soara unha inesperada labazada xusto ao comezo do baile. Deste xeito, uns aplaudiron a Barreiro postos en pé e outros mirábanse cos ollos moi abertos encolléndose na cadeira.

O presidente seductor, noqueado mais cun sorriso equívoco nos beizos, na súa resposta atívose ao guión inicial e falou de harmonía e de xuntos e anestesiados cara un futuro moi bonito.

Algúns dixeron que preferiu o ton conciliador á confrontación que lle serviran e que a vinganza se serve fría. Eu penso que sabe dicir moi pouca cousa sen guión escrito e que as pernas lle tremeron un pouquiño e poida que sentise ganas de ouriñar cando ordenaba os papeis na palestra.

Fin de festa II

–Ole a domingo pola tarde– dixo o neno –o que pasa é que mañá non hai escola.
Dío con alivio: ole a domingo pola tarde e non medra a angustia no seu peito.
O sol desaparece máis axiña detrás das árbores; é un aviso. Habería que emborracharse destes últimos raios de sol sen culpa.

–Déixaa durmir un pouco máis– dixéchesme mentres dubidabamos na porta do dormitorio– non ves como lle está prestando?
Ela remexeuse e virou as costas para o outro lado. Seguro que nos escoitou. Sabe que non a vou espertar, mais entendeu que ten que espertar. Poida que caia de novo nun profundo sono culpábel.

Antollo mariño

Quero un vestido con estas tonalidades: do amarelo ao verde escuro con frebas acastañadas. Ten que ser de corpo liso e cinguido subindo da cintura ao peito nunha textura brillante e mollada coma a desas algas que parecen longas correas que se esgallan de repente en moitas fitas e a cor, logo, coma a desas algas, debe ser oxidada.
Non, palabra de honor non, un amplo colo barco e abertura profunda ata as costas.
A partir do van xa a textura do tecido irá gañando lixeireza para darlle movemento ao cunxunto; unha gasa de seda moi fina sería ideal e a cor enriqueceríase en mil tonos superpostos verdes e dourados. Apunta para esa parte unha gasa de seda delgadiña que vaia aumentando volume e remate escumosa á altura do xeonllo.
Ti fíxate nas algas. Iso é: unha saia de algas é o que che estou pedindo.
Nada de lazadas, non, o que si quero, podendo ser, é que, ao eu pasar con el vestida, se sinta o frufrú das ondas ao retirarse.

Fin de festa

Rematan as vacacións para a maioría da xente; eu non teño claro se para min tamén. Poñamos que si, que remataron, que teño que organizar unha rutina axeitada para traballar moito nos próximos meses e que estou en proceso de adaptación a marchas forzadas. Poñamos que non só teño unha ducia de polos acaponábeis, senón dous máis de regalo e que para decembro xa terei que empezar a vendelos na feira das vaidades. Poñamos que cada capón dos da ducia consigo vendelos a un prezo razoábel e que aínda me queden os dous de regalo para o conxelador doméstico. Ai que felicidade, xa podo durmir tranquila!

Embodiment

Seique non, que non é a alma a que está encerrada no cárcere do corpo, que é xusto ao revés: o corpo está encarcerado pola alma que lle impón límites, doméao, moldéao, codifícao, disciplínao, con durísimos castigos se é necesario.
E este corpo que eu vexo –reflectido no espello, recollido polo obxectivo da cámara e pegado na pantalla mentres escribo un texto– debe ser o meu corpo, o punto de partida de min mesma, o produto da bioloxía, dos meus sucesivos procesos de socialización –lazadas incluídas– e mesmo da problemática designación lingüística-simbólica de que é obxecto. Este corpo, finalmente de muller, que son eu.

Lazadas

Eu era unha nena querida que compartía xogos na aira co meu irmán pequeno e facía moita psicomotricidade fina devagando fabas e chícharos coas avoas. Tiña tamén algunha boneca que todos os días decapitaba e todos os días aparecía de novo coa cabeza recolocada enriba dun saco de trigo. Levaba o pelo curtiño, porque, segundo a miña nai, era moi práctico. O mesmo ca hoxe, poucas nenas levaban o pelo curto daquela.
Só era consciente da miña anomalía moi esporadicamente, por exemplo, cando lle preguntaban á miña nai se a nena do par era o meu irmán ou cando iamos á casa das primas, de sedosos cabelos ondulados. A miña tía solucionaba o problema colocándome un gran lazo branco ou azul ceo no pelo e vestíndome de "anxo" con ás de algodón canda as demais. Neses momentos sentíame realmente "anxo" e case voaba ao saltar desde o murete do adro, tan linda me vía eu perfectamente sexuada.


Un día comprei un vestido azul moi sinxelo, como de costureira, co que me sentín como cando a miña tía me poñía lazos no pelo.
-A que é bonito?- Pregunteille mentres llo mostraba.
-Moi bonito, pero ven aquí un momento.
Achegueime, desatou a fita da cintura coa típica delicadeza lenta masculina e fixo unha coidadosa lazada.
-Agora si que estás bonita!

O muro, ese muro

Ese muro non se fixo nun día nin en dous. Fíxoo un home e unha muller, unha pedra por riba doutra. Tiveron que buscalas axeitadas, o máis axeitadas que lles pareceu, e foron poñendo masa de terra e auga polo medio, para que se agarraran e non esborrexeran á primeira. A masa secou e endureceu, e as pedras buscaron o seu acomodo.
E pasaron os días e as estacións e chegaron os temporais enrabexados do suroeste que foron lambendo area a area a terra de entre as pedras; mais estas seguiron unha por riba doutra, apoiándose e dando apoio firmemente.
O tempo fixo do muro un encaixe, a través do cal se pode ver o mar e o ceo, de pelouros redondeados polo que se coa o vento.
A terra que levou xa non facía falta ningunha.

Suntuoso tapiz

Suntuoso tapiz? Suntuoso?

si

si

si

explícome

é abundante

espeso

ten moita variedade de especies aí apretadiñas

Xa, xa sei o que significa a palabra, grazas.

ten un colorido fantástico

eses violetas e diversas tonalidades

salpicando aquí e alí superficies extensas

ese luxo de texturas e colores

Tes que lle poñer un texto.

parece mol pero pincha

son incapaz

estiven mirando e mirando

É un reto, inténtao.

e penso que ata lle sobra o título

e o máis alucinante é que por baixo desa superficie

hai un mundo

con moita bichería

Estás xa facendo aquí o texto, pásao.

é suntuoso precisamente porque non regatea nin en condicións extremas de vento e sal a que está exposto

é un derroche moi ben aproveitado

Entendiches?

Teño, teño, teño... xa non teño nada

"Yo tuve tres guileras, chaval... Mira, la primera me la cogieron, la segunda la llevó la pikola y la tercera me gripó tres veces y la vendí"

Determinismo étnico

Hoxe nas estanterías dos iogures abordoume unha muller duns 30 anos vestida cunha camiseta de tiras, que deixaba ver unha tatuaxe nun brazo, e un pantalón curto. Era morena, máis ou menos coma min, co pelo recollido nunha coleta e un aire de determinación que me chamou a atención.

–Oye, estos yogures son azucarados?
–Non, os azucrados son estoutros.
–Y valen lo mismo?
–Si.

Colleu o paquete dos iogures azucrados e seguiu tranquilamente facendo a compra.

Non sabía ler.

Editoriais, libros, libreiros e lectores abraiados

Hoxe recibín unha carta dun amigo que me fai unha suxestión interesante, que en principio pensei en aproveitar facendo un escrito propio, pero que ao final transcribo aquí con toda a súa forza porque me parece que achega cuestións cruciais do campo literario galego de hoxe mesmo expostas dun xeito moi directo:

"Xa lin a recensión e oín a entrevista. Moi ben na recensión esa reivindicación da afouteza das nosas editoriais, moi necesaria neste país de pailáns. Hoxe cabreeime porque fun a unha librería comprar o Mombars (compro todo o que me recomendas) e vin os libros de Domingo Villar (sabes?, Ollos de auga, A praia dos afogados) colocados en castelán (Ojos de agua, La playa de los ahogados) na mesa de novidades. Os orixinais galegos nin estaban na sección de "linguas" onde está "galego". O mesmo me pasou o outro día en Santiago. Curioso. Cando unha novela galega ten moita venda e se traduce ó castelán, pasa a ser un orixinal nesa lingua. Non sei que fan os autores e se isto lles causa algunha incomodidade ou non: se cadra están contentos con esta librofaxia e cáelles a baba cando son recoñecidos polo mundo editorial español (estas traducións en Siruela xa sabes que campan moito).

Con recensións coma a túa, a ver se espabilamos. O mundo dos libreiros é ben paleto, dígoche a verdade. Moita librería pero pouco coñecemento dos libros. Por que non pos algo en Facebook? "Paseando o outro día pola Atenas de Galicia... ocorreume un caso propio de poubáns porque a poubanía inza este país e outros, tamén...."

Gústame o Hixinio Puentes. Fala ben. Hoxe comezo co Mombars... Sempre tiveches bo ollo para cazar as boas novelas. A B. tamén lle gustou".

Non vou engadir nada máis. Con isto temos para pensar e para empezar unha saborosa polémica, se temos xenio e vagar para facelo agora que por fin chegou o verán.

Saúdos

Croquetas de Rosalía

Cando vexo cousas coma esta (pódese aumentar a imaxe) decátome da intelixencia e eficacia da mensaxe de Rosalía século e medio despois de Cantares Gallegos. Ela utilizou a cultura popular da época e a cultura popular da nosa época utilízaa a ela, xa convertida en icona indiscutíbel da cultura popular galega. O cartel que vedes empapelaba toda Luarca.

cultura

Comentaba hai uns meses Ferrín nun artigo de prensa o ridículos que resultaban os mandatarios do mundo nun acto de cara á galería no que tiñan que coller unha pa para plantar unha árbore simbólica. Non é que non lle deran moito xeito, que non llo daban, senón que parecía que lle tiñan medo ao inofensivo instrumento –máis, moito máis ca a decir bombardeade isto ou aquilo!– e, sobre todo, terror ao feito de poder mancharse coa terra.
A única que superou a proba con toda naturalidade foi Ángela Merkel, demostrando unha vez máis a importancia de recibir unha educación práctica, cos pés ben asentados na terra, unha educación de tocar e ver e mancharse e traballar cando toca, onde a terra non mancha, dá de comer.

Cativerías

–Ti copiaches algunha vez nun exame?
–Home!, no hipotético caso de que o fixera non o había dicir con mamá diante...

Febre

Tardaba un pouco, pero era seguro que estivese na casa; o coche diante da entrada do edificio, luz nun dos cuartos do piso. Outro timbrazo. Arrimouse máis á porta para escoitar. Por fin uns pasos e logo algo que cae estrepitosamente. A súa voz farfullando calquera cousa cada vez máis cerca. Silencio. Estaba sendo observado. Arrédase un pouco, mira á porta e agarda.

–Pasa.

Viña envolta nunha manta, descalza, o ollos coma dous berberechos na súa cuncha, os beizos encarnados.

–Encóntraste ben?
–Non sei. Máis ben non. Acábasme de espertar; había pouco que durmía.

Volvía cara á habitación, sen máis, arrastrando a manta.

–Perdoa, volvo á cama que enfrío. Non atopei as zapatillas.Ven e cóntame.
–Tomaches algo?
–Non.
–Vou á cociña, a ver que tes por aí.
–Como queiras.

Zume de laranxa e aspirina, unha cunca de cereais e unha bandexiña... Atopouno todo. Houbo que rescatar a louza necesaria dun vertedeiro acugulado de varios días. Ela agardaba recostada nas almofadas. Co pelo recollido nunha coleta frouxa e a cara acabada de lavar o seu rostro parecía máis relaxado. Tomou o zume e a aspirina sen protestar, pero rexeitou os cereais.

–Miraches a febre?
–Non, é só un resfriado con dor de cabeza.
–Onde tes o termómetro?
–Non insistas, por favor...

Púxolle a man na testa, ela mirábao coma un canciño manso.

–Estou aquí para coidarte. Só iso.

Ela pechou os ollos e apoiouse no seu peito. Unha bágoa esvarou pola meixela.

–Non che vou preguntar por que. Tanto me ten. Agradézocho.
–Vou fregar a louza; ti descansa.

Puxo música baixiña e pechou a porta da cociña. Atopou uns guantes e deixou correr a auga sobre a louza sucia. Pensaba na muller mentres fregaba os cacharros na auga morna, nos seus beizos encarnados e resecos, no tacto febril da súa pel. Fixo o traballo lenta e meticulosamente. Non tiña apuro; estaba alí por ela. Cando rematou prendeu un cigarro e abriu unha ventá. Pasaba de mediodía. A cidade retomaba o pulso trala pausa do xantar. Comprobou a hora no reloxio, apagou a radio e dirixiuse amodo á habitación onde ela descansaba. Con coidado de non espertala deitouse ao seu lado. Concentrouse na súa respiración un pouco inquieta, acaricioulle o pelo e ela volveuse nun sobresalto, abriu os ollos e mirouno estrañada.

–Xa non me acordaba que estabas aquí.– sorriu un pouco – Alégrome de verte.

El bicouna e preguntoulle pola dor de cabeza, se non tiña fame.

–Non.

As miradas eran tenras, case non facía falta falar.

–Quedas un pouco mais, si?
–Quedo o que queiras.

Agora os ollos esculcábanse ata o fondo e atoparon os seus corpos.

–Non estou moi sexi que digamos.
–Estás irresistíbel –a man percorrendo xa o interior das súas coxas– ardes coma no inferno.
–Déixame que vou á ducha.
–Non te movas de aquí.

Aproveitou o movemento dela para colocala enriba e collela polas cadeiras.

–Quéreste queimar?
–Quero.
–Vouche quitar a roupa; no inferno non fai falta.

O corpo dela tiña un gusto acedo suave; o del estaba dominado polo aroma da eau de toilette que puxera pola mañá.
Foi rápido e intenso coma unha labarada.

Perspectivas

Viuna ao lonxe xogando cunha desas pas de praia facendo carreiriñas curtas e pegando graciosos chimpos para alcanzar a pelota. Ás veces escapábaselle e tiña que ir buscala á beira da auga. Daquela avanzaba parsimoniosamente movendo con moito xeito as cadeiras, a braguiña do biquini entre as súas nádegas morenas. Corpo de xunco. Imaxinouna entregada ao amor, nos seus brazos, por exemplo. Por que non? Xa estaba ben de convencións. Aquel corpo era lindo e desexaba acaricialo. Polo menos soñalo.
A moza seguía xogando allea á sua mirada. Sabía disimular detrás da pantalla das gafas de sol: a cara levemente ladeada para outro lado e os ollos fixos na dirección contraria. Soñar un corpo liso de muller. Recunchos húmidos, voz suave, caricias prolongadas.
Nunca estivera cunha muller, pero podía imaxinalo; o corpo dela coma un espello do propio. Todo o tempo do mundo para ti e despois tamén, miña raíña de sal. A luz amarela da tardiña inundáballe o corpo dun profundo latexo. Contraeu os músculos perineais unha vez e outra e outra, ritmicamente. Volveuse de costas e acomodouse contra un montonciño de area. Pensou nela entrando na auga e lambeu o bico dos seus peitos requichados, a pel sorprendida pola frescura do mar.
A raíña de sal está mollada contra a súa pel, pode sentila sen dificultade. Arden fantasías mentres se deixa deitada na area, o rostro agochado no oco formado polos brazos, volto cara a si, buscando no propio corpo. Os sons de arredor fanse un remuíño envolvente, traba o beizo salgado, afoga un xemido e déixase ir aboiando docemente.
A moza do biquini está na auga choupando para mollar á compañeira. A outra quere fuxir torpemente e non dá. Vai ser alcanzada e celébrao con risos de xílgaro.

Heteroxeneidade

A uniformidade e a simetría son belas aos nosos ollos: comprendemos mellor unha catedral con dúas torres ca só con unha, por exemplo; as persoas que teñen ollos de diferente cor sonnos difíciles de mirar; quen non vai amar a superficie lisa da súa pel?
Buscamos instintivamente esas dúas características no que miramos, por iso é doado ver aquilo que desentoa nun conxunto homoxéneo.
Esta obsesión polo uniforme e simétrico atopa o seu paroxismo na serie dos Domingos de La Voz: "La Galicia bonita", un conxunto de fotos postalescas seguidas de comentarios obvios que fan unha serie machaconamente cursi que xa vai pola xx temporada. E a cousa parece que non ten fin, porque encaixa perfectamente no ton de reproche paternalista característico do medio que a pariu.
En contraposición ofrezo a quen a queira mirar esta imaxe da Galicia contemporánea: asombrosamente heteroxénea desde todos os rexistros que se queira contemplar e, logo, pensar. Fea ou bonita? Acaso importa?

(A foto é do meu fillo)

Alguén, ao final, sabe onde se meteu Karl?

Non sei se serei eu a persoa máis adecuada para firmar unha crítica obxectiva da representación de Onde andas Karl? que ofreceu a Escola de Teatro de Narón o pasado xoves. Non o son porque dalgún xeito estou xa implicada afectivamente co texto, co autor e coa compañía que a puxo en escena desde que accedín a ver o primeiro pase convidada por Rubén Ruibal. Mais tamén sei que todo isto non é sequera dabondo para contrarrestar a miña corrosiva tendencia crítica, así que desculpen todos os que se poidan sentir agraviados que aí vou.

Non vou ser a única que o diga, pero se cadra si a primeira, posto que xa tiven o privilexio de ler a versión inédita de Onde andas Karl?: é un texto extraordinario que nos fai pensar na historia das ideas dos dous últimos séculos, na morte, na vida, no amor e no sexo, nas conquistas e conflitos sociais e psíquicos, que nos fai rir cuns diálogos cargados de ironías e dobres sentidos. Os caracteres creados por Rubén Ruibal, malia o disparatados que nos poidan parecer, non están moi loxe de nós, coas súas grandezas e as súas miserias devoradas pola fauna cadavérica, que, por certo, serve para alimentar os mortos animados nun perfecto proceso de reciclaxe.

A posta en escena é moi simple. Todo xira arredor da cruz dunha tumba, cousa lóxica posto que a acción localízase nun cemiterio, e no fondo do escenario vanse proxectando imaxes relacionadas con este lugar, nomeadamente unha gran cara de Karl Marx, antigo habitante do cemiterio, que decidiu marchar sen moitas explicacións deixando na máis completa desorientación á súa compañía de circo, o Tristérrimo Circo do Cemiterio de Highgate, no máis alá. Os efectos sonoros tamén están reducidos á mínima expresión e son os mesmos actores e actrices os encargados de interpretar as cancións do seu show sen acompañamento ningún, o cal non deixa de ter o seu mérito.

En canto á interpretación é en xeral notable. Se cadra a locución vai rápido demais nalgúns tramos e, se cadra tamén, hai unha excesiva rixidez na postura dos actores e actrices que pode obstaculizar a consecución de interpretacións máis matizadas, pero o máis atinado será pensar que se buscou adrede un certo expresionismo interpretativo que non lle cae mal a unha obra coma esta, raiana co esperpento.

O público, que parecía pouco nun impresionante teatro de máis de novecentas prazas como é o Pazo da Cultura de Narón, acolleu entusiasmado a estrea e tanto os actores, coma o director , coma o perpetrador do texto foron aplaudidos calorosamente ao final da representación.

Prometino e aquí está. Admítense suxerencias e matizacións a esta opinión imperfecta.

Escondite

–Pecha os ollos. Xogamos.
–Está?
–Xa!

Onde estará?, onde est...? Claro!
Pero é redondo. Un paso, dous... síntoo aí, asexando. Escóitame e móvese en dirección contraria. Podemos estar dando voltas toda a tarde.
Cambio de táctica. Aceleración. Factor sorpresa e cambio de dirección. El tamén. Máis cambios, máis rápido. El tamén. Paro. El tamén. A modiño, a modiño... Rápido e aí o está!

Imos de estrea

Aquí temos aos alumnos e alumnas de 3º da Escola de Teatro de Narón co seu director, José Luís Prieto e o autor de Onde andas Karl?, Rubén Ruibal. Hoxe, ás 8:30, é a estrea no Pazo da Cultura de Narón e destas horas xa non lles quedarán uñas que roer.
Tiven a honra de coñecelos no primeiro pase que fixeron cando aínda faltaban tres semanas para a estrea. Xa daquela sorprendía a forza que transmitían naquel escenario nu. Hoxe está xa todo a punto para un espectáculo perfecto.
Ánimo rapaces!

Déixo aquí unha ligazón para a entrevista que fixemos nos estudos de Radiofusión en Fene.

A rachoeira

Sálvote rachoeira de San Xoán,
que non me trabe cadela nin can!

Analises minuciosas

A area, a terra, a auga... ¿a herba? materiais continuos formando océanos onde perder as mans, facer furados e levantalas de repente sentíndoos escorregar entre os dedos. Un trebo, tres, catro follas, millá, herba abelleira, fiúncho, bichos que voan, que reptan, que pican, que escapan, colorido maxestuoso, verde brillante, laranxa, raiados, apinchalrados.
Cantas patas? Líquidos amarelos noxentos. Uns montados nos outros, voando sen perderen o equilibrio! Aqueles carrexan para o furado; é imposible desorientalos. Palla longa para inspeccionar quen vive nos furados, pis para afogalos, torturas crudelísimas para experimentar no corpo dos outros... as miñocas seguen a moverse en dous pedazos, as caricolas fan mil globiños de babas cando se lles escacha a casiña. Outra vez dacabalo? Pois a separalos, e de paso capalos para que non volvan e quitarlles as ás. Si, as ás tamén, a ver que fan.
Que feos así! Nin se recoñecen. Xa non poden voar nin aguantarse enriba doutros para que os leven. Non poden agarrar: están capados. Foi un xogo feo. Os bichos total... que mal facían? Agora non poden nada. Mellor era esmagalos e acabar dunha vez. Facer un furado e enterralos. Por riba unha tumba bonita, con cruz e flores adornado, para que todos saiban que está aí e non os pise ninguén.

Espazo íntimo

Un día mamá anunciounos que lle iamos regalar unha cámara de fotos a papá, pero que non podiamos dicir nada. Cando chegou o día, fómolo espertar os dous co regalo: parecía un neno na mañá de reis. Despois dunha infancia tan estreita en todo, mesmo no pan –como sempre recoñeceu para advertirnos que a fame existe e non hai cousa máis terríbel– por fin tiña nas mans o xoguete desexado.

En branco e negro ou en color, toda a nosa infancia está rexistrada desde 1970 por aquela cámara Halina Paulette. Hai moitas fotos de festas, viaxes, reunións familiares e roupa de domingo... mais tamén de días normais, dos que se perden no calendario e non paga a pena recordar. Estas son, para min, as mellores, precisamente porque nelas recoñezo todo o que deixou pegada en min: as tardes interminábeis de xogos na aira, os lugares para esconderse, os seres familiares na roupa de cote cos xestos atrapados sen posibilidade de disimulo, e os animais da casa: o can, os gatos, as galiñas, as vacas... E non é que o meu pai fose un artista de especial sensibilidade, senón que ás veces tiña que acabar o carrete para levar a revelar as fotos realmente importantes.

Encrucilladas

Foto de Xebe d´Afrei

Ghizlane Harkaoui Baati, alumna de 2º de tradución na UVIGO, galega nacida en Beni Mellal, en Marrocos, ó pé do Atlas, de pais de alá, escribiu, a xeito de comentario ao poema de Xebe d´Afrei "Sobrevivir ao aceiro" publicado hai uns días neste blog, este impresionante poema. Trátase dunha profunda reflexión dunha persoa que vive a contradición cultural, como nós a vivimos, como tantos seres humanos a viven neste mundo convulso que nos arrinca da nosa terra, aínda permanecendo nela, e nos cospe en calquera praia. A cultura como identidade íntima e colectiva e como construción diaria imprescindible para a supervivencia. Grazas, Ghizlane. Nós tamén queremos compartir e legar a nosa cultura aos que non a herdaron e mesmo aos que queren desherdarse.


Desafío da contradición, beleza do extraordinario
vida non autorizada

Folgos de morte,
desafiuzamento case seguro
Esperanzas de reimplantación
ou de vida protexida

Insólita combinación:
non quero nin queimada nin té,
tampouco zocos nin babuchas,
nin pandeiretas nin laúdes

eu quero legar o que non herdei
inshallah, inshallah


Ghizlane Harkaoui Baati

Clasificacións

–Hoxe en Educación Física estivemos bailando.
–Ah, si? É moi divertido!
–Buah! É un rollo.
–Ao, principio, mentres non lle colles o truco, despois xa verás como che gusta, coma case todo na vida. E con quen bailaches?
–Primeiro bailei con L. e bueno, polo menos non me pisou.
–Non está mal.
–Despois bailei con C.
–E que tal C.?
–Que plasta!, Non ía contando os pasos? Uno-dos-uno-dos... é así con todo ata para bailar!
–Xa será menos, tomáchela co pobre rapaz.
–Despois con M....Que pasada!
–Baila ben?
–Baila coma unha buxaina, vai a todas as festas en dez quilómetros á redonda. Un profesional.
–Así dá gusto.
–E tamén con N. , que risas!
–E logo?
-Pregúntolle, "ti sabes bailar?" e dime "só darlle á cabeza", éche moi heavy metalero. Non dábamos pé con bóla... que desastre!

Onde andas, Karl?

Onte o meu chófer Fermín –que rapaz este, non se lle escapa unha!– levoume a ver unha primicia: o pase dunha obra de teatro de Rubén Ruibal feita para a Escola de Teatro de Narón.
Foi moi emocionante... sen apenas elementos do decorado, sen luces, sen son, sen vestiario, os actores contaban só cos seus corpos para contarnos a historia.

–Que che pareceu? –os ollos de todos pendentes de min; era a única que estaba na sala que non tivera ningún tipo de contacto previo nin co texto, nin cos actores nin co proceso de montaxe, unha especie de espectadora ideal.

–Pois... veredes, eu entendín a historia deste xeito (...) e funme decatando disto naquela escena en que ti... e logo xa vin claro que..., porque ao final é evidente que...

Pero había cousas que non estaban tan claras...
–Iso non estaba marcado– dicía alguén
Daquela eu interpretara certas cousas á marxe da vontade do autor, do director e dos actores. Teriamos para falar meses de todo isto!

Logo houbo máis conversa.

–Dispara!– díxolle o director ao autor cando saïamos pola porta do local de ensaio, mentres os actores quedaban desfacendose das máscaras e reconstruíndose.

Claro!

A historia na cabeza do autor mentres escribe, logo na cabeza do director, que ten que intentar transmitila o mellor que sabe aos actores, poñelos de acordo para remar todos na mesma dirección e, finalmente, que estes a fagan posíbel, críbel, emocionábel... sen esquecer os efectos escenográficos.
-Espectáculo nu ata a derradeira semana! só así saberei que non falta nada imprescindíbel– asegura o director –logo todo o que se engada multiplicará o efecto do que xa temos.

E, por último o que imos ver nós, fascinados espectadores, facéndo nosa a historia imaxinada por Rubén.

Despídete da historia, Rubén, xa falta pouco para a estrea!

Canción a dúas voces

Non cantabamos a mesma canción, pero atopámonos na mesma partitura. Logo dun momento de confusión, no que cada un de nós fixo o posíbel porque prevalecese a súa versión apagando a outra, logo de enfuciñar e teimar firmemente... relaxámonos, mirámonos, cantamos e danzamos aquel novo e difícil son a dous.

Vídeo de Xebe d´Afrei

Fin.

Peíños

Estaba chorando arrimado a unha parede, escondendo a cara da miña mirada.
–Que che pasa?–pregunteille cando conseguín abrazalo.
–E que...– e agora miroume cos ollos acugulados de bágoas– acabo de medirme e dimunuín.
-Que dis? Iso é imposíbel!
-Non é imposíbel; é certo! Mido cinco milímetros menos ca hai un mes!

Esgallarse moito

É un castiñeiro moi vello. Primeiro empezou sendo unha vara delgadiña que abaneaba co vento. Á seguinte primavera xa se esgallara por primeira vez e, á seguinte, outra. Cada novo gromo foise facendo forte e medrando e esgallándose á súa vez, con esforzo, con dor, se cadra, e unha vocación firme de medrar en todas as direccións formando unha maxestuosa ramallada.
É a vida. A vida en forma de castiñeiro.

Carta de amor

Podo sacar fotos mentres conduces, pero non as fotos que a ti che gustarían. Cando entenderás isto? Os meus ollos non son os teus ollos. A miña imaxinación fabrica diferentes quimeras. E o coche en movemento, a toda velocidade, fai o resto.
Velaí as fotos: as xestas son un manchón amarelo enriba dos cómaros acoitelados, o prado que ti querías é un polígono industrial, por baixo da ponte non pasaba, nese momento, un camión cargado de porcos. Todo ao revés, xa cho advertín.
Para outra vez, si, se cadra hai máis sorte e conduzo eu o coche. Calada e concentrada, a estrada volta para min. Ti sacas as fotos. Adiantarei só cando mo indiques; o resto do tempo polo carril da dereita, a cen, ao que ti queiras, ao que as xestas necesiten para non esborranchar.
Meu amor.

Mala conciencia

Para min é un misterio que os cans se sometan aos amos. Ben sei que ten a súa explicación científica: son animais gregarios e establecen vínculos afectivos con quen lles proporciona alimento. Pero hai máis... ás veces semella que o seu interior é máis complicado e cando se enfrontan ao amo , despois de facer unha falcatruada, mesmo xuraría que teñen mala conciencia. Xa sei que non pode ser; Hegel non escribiu sobre a conciencia desventurada pensando nos cans...
Seguen a ter os seus instintos revolucionándoos –a caza, o sexo, o asexo– pero xa totalmente condicionados á vontade do amo e, por esta razón, producíndolles sensacións opostas de pracer e de dor. Non os poden evitar, pero teñen que evitalos.
O can que tiñamos de nena salvávame cando facía que afogaba no río, cazáballe os pitos á veciña e víñallos traer amodiño ao regazo da miña bisavoa, medio mortos xa. Iso si, cando tocaba de ir ás mozas desaparecía dous días e volvía sen arrepentimento ningún, cansado e satisfeito.