Actualizacións I

–Escoitame ben, Borrallenta, e deixa de dar voltas, muller, que mareas a unha, vouche facer unha chamada perdida nalgún momento da noite; en canto a escoites ponte de camiño enseguida porque en dez minutos a carroza convertirase en Noitebús con esmorgantes e vomitonas, o traxe en chándal vello con lamparóns de graxa e as chanclas refulxentes en lorchos e vas pasar moita vergonza diante dos selectos convidados. Faime caso: non abuses e quedarás divinamente prendida na súa memoria. Non fagas caso de nada, que te busque se quere no Google.

Si que si

A princesa de Bande decidiu reunir no chateau dos outeiros a toda a súa corte nun festorro, se non do século polo menos do ano. A cousa prometía de verdade: nos días previos non se falaba doutra cousa e o face [féjs] ardía de expectación.

Pero a pobre Borrallenta non podía ir: despois de traballar todo o día descubriu que se ben tiña un traxiño apañado e tiña carroza... as zapatillas non valían para ver. Remendada aínda bueno –ademais era tendencia de tempada– pero lixosa iso si que non. Encomendouse á súa Dama Protectora e esta fixo aparecer unha preciosas chanclas con letelliñas de plástico nas tiras, coma o cristal refulxentes, debaixo dunha cama.

E entón si que si!

Onde os amorodos salvaxes se chaman careixós

A protagonista-heroína do artigo de Manuel Rivas de onte ten en común comigo que de pequena pasaba grandes momentos apañando careixós e, polo tanto, tamén ten en común a mesma área dialectal. O dos amorodos salvaxes parece unha tradución literal do título en castelán da película de Bergman.

Non sei en sueco Smultronstället, mais en galego, o adxectivo "salvaxe" engadido a careixón ou amorote ou amorodo soa curioso; é coma se Mia Couto escribe que un dos seus personaxes se adentra no mato e atopa un leopardo salvaxe. Dentro de pouco o "salvaxe" será tan raro que o normal será ser leopardo de granxa e careixón de invernadoiro do mesmo xeito que o robalo de piscifactoría é o que un/unha pode agardar cando o pide nun restaurante. Se cadra por iso na lingua popular quedaron os termos autóctonos prerromanos para a variedade endémica do país e o termo latino para as variedades cultivadas, evitando as precisións adxectivas.

Haberá careixós en Castela? Nin idea, habería que preguntarlle a Delibes, o único dos escritores en castelán que pode ter ese tipo de competencia lingüística. Dígoo porque o de "salvaje" aplicado a bichos e plantas que nacen e medran á marxe dos intereses humanos pqaréceme a típica expresión de "urbanita" e se cadra no castelán popular rural perviviu algunha forma semellante ao noso "careixón" que ninguén se preocupou de recoller nun dicionario.

O único, pois, que nos pode librar da cursilería é ou andar o país e falar coa xente como o facía Delibes ou consultar o Atlas Lingüístico de Galicia de cando en cando, entre novela e novela. Se lingua é a ferramenta dos escritores, deben tela ben afiada, en orde e sen po.

Citas textuais

Colleu o libro e abriuno ao chou. Pasou unhas cantas follas adiante e atrás ata que atopou o que buscaba.

–"Tiempo de amor. Mayo. Hoy llueve y hace un tiempo húmedo. Estuve en Nechranice para comprar más rosas, y me encontré con Tesar, él no me reconoció, yo a él un poco, y luego, al día siguiente, me mandó un saludo a través de cierta señora con la que anduvo un trozo de camino..."

Parou de ler e levantou os ollos. Ela choraba.

–Non te preocupes, muller, xa ves que todo isto vai pasar. Dentro dunhas semanas vaste rir de todo. Palabra de Bohumil Hrabal.

Colleulle a man e cando viu que acougara un pouco ergueu o seu vaso.

–Brindemos polo vello borrachín.

–Cando te levantaches da mesa pola tarde non puiden evitar ir mirar o libro que deixaras enriba da mesa. A xente que le meréceme todo o respecto e se o que le me gusta, como neste caso, ten a miña simpatía.

–Non sei que dicir, ademais de grazas. Vou ter que marchar e buscar un sitio para durmir. Nestes momentos síntome coma unha náufraga.

–Pois aos náufragos hai que acollelos e reconfortalos; son as vellas leis do mar. Podes quedar aquí esta noite e mañá xa se verá.

–Non vou ser moi boa compañía. – acabou o gin tonic e dubidou– Ou se cadra tampouco tan mala. Pon, logo outra copa, imos acabar de recoller o bar.

Mentres levantaban as cadeiras que quedaban e recibía instrucións para coller e preparar os útiles de limpeza observaba ao seu amigo, o lector de Hrabal, con curiosidade. Antes, pola tarde, cando a atendeu, non lle chamara a atención. Era máis xove ca ela, iso resultaba evidente, e aínda conservaba unha especie de flexibilidade de animal novo nos membros. Imaxinouno correndo pola praia de cara ao mar, chimpándose de cabeza coma un golfiño. Estaba moreno, seguro que o facía todas as mañás, que o faría mañá pola mañá cedo. Prometeuse estar atenta, axexar o momento en que se erguese para cumprir o ritual do baño.

–Que pasou?– achegáraselle por detrás –Xa te cansaches? Se queres senta que remato eu.

–Ah, non, non, quedei apampada. –Díxollo virando a cabeza cara a el e, sen querer, os seus narices case se tocaron. El púxolle as mans nos ombreiros e achegouse un pouco ata rozala suavemente.

–Vale, pois se ti varres, eu paso a fregona.

O traballo fixérono rápido e alegremente. Sen as cadeiras no chan o bar parecía moito máis amplo e poñerse a bailar pareceulles o máis natural do mundo. Bailaron abrazados, ulironse o pelo, xuntaron as meixelas e bicaronse de vagar. A cama estaba nunha pequena habitación traseira. El intentou arranxar precipitadamente a desorde das sabas e ela axudoulle. Fóronse quitando a roupa un ao outro pousando as prendas en dous montonciños separados. Dixéronse palabras ardentes pronunciadas nunha caricia dos beizos. Ela colleulle as mans e guiounas polos recunchos segredos do seu corpo aprendéndolle os camiños do seu pracer. Logo deixou que a enlazara fortemente ata sentir os arreguizos da súa éxtase. Os amantes descansaron un no outro tenramente escoitando o devalar da marea.

–Mañá ireime sen dicirche adeus. Por favor, queda co libro

Porque unha rosa é unha rosa

Fai hoxe un ano saía á luz o blog de Lándoas (ou Casas). Aquel experimento, supoño que dunha noite de insomnio, en pouco tempo converteuse nunha das páxinas de referencia do blogmillo e conseguiu ser nomeado para a distinción "mellor blog literario" que outorga a AEGL.

Eu penso que Lándoas (ou Casas) nalgún momento sentiuse desbordado pola acollida e expectativas que xeraba cada nova entrada e mesmo tivo momentos de dúbida e reflexión no deserto (un pouco menos de 40 días, que o bloguismo engancha e o sangue ferve).

Doce meses van alá, diseccionando a realidade política, reflexionando sobre literatura, ofrecéndonos textos pouco accesíbeis: doce meses blogando porque un fascista é un fascista e unha rosa é unha rosa e hai que ter peito a chamarlles ás cousas polo seu nome ou se non para que raio nos vale a ciencia semiótica?
De hoxe nun ano, unha ducia de rosas para Lándoas!

Gin tonic

A decepción facía os seus membros pesados. Os pés arrastrábanse pola area e os brazos case lle chegaban aos xeonllos, ou polo menos esa era a súa impresión. Na praia non quedaba ninguén e abrazou con alivio aquela soidade mentres intentaba calmar a respiración que se precipitaba nun pranto contido e seco.
Non era a primeira vez que experimentaba unha decepción semellante. Nin moito menos. Un plantón logo maquillado como malentendido era algo recorrente no seu historial amoroso. Cada vez doía máis; un novo golpe no xa mallado, debía ser iso. Pouco a pouco foi baleirandose de todas as ilusións coas que empezara a xornada. Intentaba recoñecer algún indicio que lle pasara desapercibido que puidese adiantar unha posible decepción. Non atopou; a voz del cantaba aínda nos seus oídos con expresivo optimismo. Veuno de novo recortándose na posta de sol que os dous querían prolongar infinitamente.

Deixou que a marea subise case ata lamberlle os pés. Púxose en pé e foi andando cara ás luces do primeiro bar. Na terraza xa non quedaba xente e un mozo ía recollendo as cadeiras e poñéndoas do revés sobre as mesas. De dentro chegaba unha música brasileira moi suave que non soubo recoñecer. Estaba tan concentrado que pegou un chouto cando a viu.

–Desculpa. Non te vira.

Ela tentou un sorriso.

–Entrei sen anunciarme.

Miráronse un momento sen falar e el ofreceulle unha cadeira.

–Querías algo?

–Non sei, se estás recollendo... se cadra veño molestar.

–Sempre se pode facer unha parada. O negocio é o negocio.– Quedou mirándoa mentres se ría, agora si, con certo alivio.

–Viña pensando nun Gin tonic.

El foi ata o mostrador e colleu dous vasos. Cando os tivo listos a música parou.

–Música ou silencio?

–Música. Xa volvín do silencio.

Rebuscou e soou a melancólica voz de Elis Regina.

–Tes unha boa colección de música brasileira.

–E ti xa estiveches aquí antes, verdade? Alí mesmo, lendo un libro.

–Lendo e facendo que lía. Facéndo o tempo para nada; deixáronme colgada na illa.

Levantou o vaso e achegouno ao del.

–Pola marea, que sobe e devala, sen faltar á cita!

Beberon e escoitaron respectuosamente o silencio dos seus corazóns.

Cercáronme as ondas

A idea de vérense na illa soou nos beizos del coma música celestial. Interpretouno como a promesa de compartir un anaco de paraíso á marxe de todo, sen obrigas, sen convencións, sen testemuñas incómodas. Unha labarada inquieta subíalle polas pernas cando imaxinaba o tempo así ofrecido: a alegría do encontro, a conversa despaciosa, a complicidade das almas, a disposición dos corpos.

Dispuxeron que collerían a lancha a horas diferentes para evitar encontros inoportunos e atoparíanse nun dos bares que había na praia principal á tardiña. O resto quedara sen pactar, engadíndolle unha boa dose de expectación á cita. Ela quedou de ir primeiro coa escusa de aproveitar os derradeiros raios de sol tumbada na area cun libro, mentres agardaba a hora do encontro. A aquelas alturas do verán había xa pouca xente na praia e un pertinaz vento nordés levantaba a area desagradabelmente, polo que decidiu abandonar o lugar antes do previsto e ir indo de cara ao bar. Alí, protexida do vento por unha fea mampara de aluminio e cristal, estaría máis tranquila. Pediu un café con xeo e abriu o libro.

A chegada da nova lancha baleirou por uns minutos o bar e de alí a pouco volveuno encher. O seu amigo non viñera por agora. Agardou mirando nervosa para a porta cada vez que sentía que se abría. Nada. Perdería a lancha. Mirou o reloxio. Tería que agardar unha hora máis a chegada da seguinte, que sería a última. Iso supoñía un problema, posto que os obrigaría a tomar a decisión de quedar ou volver precipitadamente, nada máis desembarcar el na illa. Unha situación inesperada, pero que axiña decidiu que podía ser dobremente excitante.

Levantouse lentamente e foi cara aos servizos. Preparouse para o encontro: lavou a cara, puxo un pouco de rimmel nas pestanas e pintou os beizos, pasou un peite polo cabelo e botou unhas gotiñas de perfume na culixa. Sorriulle ao espello; tanta espera estaba conseguindo alterala.

De volta para a mesa pediu no mostrador unha cola fría. Non puido ler máis, aínda que o intentou. Quedou por un momento ensimismada mirando ao mar, que xa empezaba a poñerse alaranxado co sol suspendido a rente do horizonte. A agullas tardaron en darlle a volta á esfera do reloxio, pero por fin chegara o momento de erguerse e ir cara ao embarcadeiro.

Agardou con verdadeira impaciencia a que baixaran todos os viaxeiros, moi poucos, algúns turistas que durmirían na illa e uns poucos empregados de hostelería que viñan a cumprir os seus turnos. Logo contemplou indiferente como entraba na embarcación un tropel de xente que daba por rematada a xornada de lecer na illa. Quedou parada sen poder reaccionar. Non sabía en que grupo integrarse. O barco foise e ela non se moveu ata que o perdeu de vista.

Xa case era de noite. Levou instintivamente a man ao bolso e comprobou que tiña a carteira. Tropezou co teléfono móbil e sacouno. Tiña unha mensaxe: "Non puiden ir. Síntoo. Vémonos mañá." O corazón galopáballe no peito. Tivo ganas de esmagar o teléfono, pero o que fixo foi borrar a mensaxe e o número na axenda de contactos antes de gardalo de novo no bolso. Aguantou as bágoas tremendo nos ollos e logo, coidadosamente, foinas secando cun pano de papel sen refregar para non estragar o rimmel.

Sentiu que o vento lle levantaba a saia mentres camiñaba cara á praia e non lle importou.

Tardiña

Á tardiña quedaran de verse nun dos baretos da praia: unhas cervexas para acompañar a posta de sol soaron a música celestial nos seus oídos.
Chegou ela primeiro e moveuse entre as mesas da terraza que daba ao areal buscando un sitio. Non había. Decidiu entón baixar á praia e dar un paseo para facer o tempo.

Aínda quedaban algúns nenos rematando as súas obras na area húmida; dentro dunhas horas a marea lamberíaas suavemente. Unha onda chegou inesperadamente xusto ao seu pé, ela deu un saltiño asustado e recuou un pouco. O nenos agora abandonaran o traballo e observaban atentamente o avance do mar cunha mistura de aprensión e de desexo impaciente.

Seguiu andando lentamente e de cando en cando miraba para atrás. Cando volvía buscou o móbil no bolso, pero non o atopou. Púxose nerviosa. E se chegara e ao non vela se fora? E se a estivera chamando ao móbil sen recibir resposta? Apurou o paso. No bar non estaba. Agora había mesas libres, pero pensou que era mellor ir ao coche a buscar o móbil e ver se había mensaxes. Foi correndo. O corazón batíalle feramente no peito. No coche estaba o móbil, pero non había mensaxes. Chamou ao seu número pero non tivo contestación.

Volveu ao bar. Preguntou aos camareiros. Nin idea. Deulle unha volta enteira á praia. Xa era de noite, estaba suando e tiña ganas de chorar. Chorou pousando a cabeza contra a porta do coche, abría a porta cando sentiu o aviso dunha nova mensaxe. Tremíanlle as mans.

"Síntoo; non puiden ir"

Buscou o seu número, quedou mirándoo uns segundos e borrouno da axenda de contactos. Agora si que ía tomar esa cervexa.

Celanova era un souto

Foto de Ricardo Orxeira (atopada casualmente na rede e collida sen permiso)
Grazas, Ricardo, non podería atopar nada mellor para ilustrar o post.

Xosé Ramón Barreiro o domingo espetou unha landra. Non lle farán falta moitos coidados porque o fixo en terra fértil, agora só ten que chover e quentar o sol no seu tempo e a landra xermolará e sairá á luz facendo unha graciosa vara que co tempo será un carballo de porte maxestuoso. Foi un xesto fermoso: chantarse firme fronte aos que levan meses afiando os machados para profanar o souto e espetarlles a esperanza dunha landra.

Barreiro dixo que o facía naquel souto sagrado de poetas rebeldes porque era o que lle correspondía a el, como varón asinalado do reino, e porque, como algúns apuntaron despois, xa na idade provecta, pouco pode temer.

Nos alí presentes seique houbo sorpresa e tamén estupor: foran presenciar un novo capítulo do idilio do goberno coa intelectualidade galega e soara unha inesperada labazada xusto ao comezo do baile. Deste xeito, uns aplaudiron a Barreiro postos en pé e outros mirábanse cos ollos moi abertos encolléndose na cadeira.

O presidente seductor, noqueado mais cun sorriso equívoco nos beizos, na súa resposta atívose ao guión inicial e falou de harmonía e de xuntos e anestesiados cara un futuro moi bonito.

Algúns dixeron que preferiu o ton conciliador á confrontación que lle serviran e que a vinganza se serve fría. Eu penso que sabe dicir moi pouca cousa sen guión escrito e que as pernas lle tremeron un pouquiño e poida que sentise ganas de ouriñar cando ordenaba os papeis na palestra.

Fin de festa II

–Ole a domingo pola tarde– dixo o neno –o que pasa é que mañá non hai escola.
Dío con alivio: ole a domingo pola tarde e non medra a angustia no seu peito.
O sol desaparece máis axiña detrás das árbores; é un aviso. Habería que emborracharse destes últimos raios de sol sen culpa.

–Déixaa durmir un pouco máis– dixéchesme mentres dubidabamos na porta do dormitorio– non ves como lle está prestando?
Ela remexeuse e virou as costas para o outro lado. Seguro que nos escoitou. Sabe que non a vou espertar, mais entendeu que ten que espertar. Poida que caia de novo nun profundo sono culpábel.

Antollo mariño

Quero un vestido con estas tonalidades: do amarelo ao verde escuro con frebas acastañadas. Ten que ser de corpo liso e cinguido subindo da cintura ao peito nunha textura brillante e mollada coma a desas algas que parecen longas correas que se esgallan de repente en moitas fitas e a cor, logo, coma a desas algas, debe ser oxidada.
Non, palabra de honor non, un amplo colo barco e abertura profunda ata as costas.
A partir do van xa a textura do tecido irá gañando lixeireza para darlle movemento ao cunxunto; unha gasa de seda moi fina sería ideal e a cor enriqueceríase en mil tonos superpostos verdes e dourados. Apunta para esa parte unha gasa de seda delgadiña que vaia aumentando volume e remate escumosa á altura do xeonllo.
Ti fíxate nas algas. Iso é: unha saia de algas é o que che estou pedindo.
Nada de lazadas, non, o que si quero, podendo ser, é que, ao eu pasar con el vestida, se sinta o frufrú das ondas ao retirarse.

Fin de festa

Rematan as vacacións para a maioría da xente; eu non teño claro se para min tamén. Poñamos que si, que remataron, que teño que organizar unha rutina axeitada para traballar moito nos próximos meses e que estou en proceso de adaptación a marchas forzadas. Poñamos que non só teño unha ducia de polos acaponábeis, senón dous máis de regalo e que para decembro xa terei que empezar a vendelos na feira das vaidades. Poñamos que cada capón dos da ducia consigo vendelos a un prezo razoábel e que aínda me queden os dous de regalo para o conxelador doméstico. Ai que felicidade, xa podo durmir tranquila!

Embodiment

Seique non, que non é a alma a que está encerrada no cárcere do corpo, que é xusto ao revés: o corpo está encarcerado pola alma que lle impón límites, doméao, moldéao, codifícao, disciplínao, con durísimos castigos se é necesario.
E este corpo que eu vexo –reflectido no espello, recollido polo obxectivo da cámara e pegado na pantalla mentres escribo un texto– debe ser o meu corpo, o punto de partida de min mesma, o produto da bioloxía, dos meus sucesivos procesos de socialización –lazadas incluídas– e mesmo da problemática designación lingüística-simbólica de que é obxecto. Este corpo, finalmente de muller, que son eu.

Lazadas

Eu era unha nena querida que compartía xogos na aira co meu irmán pequeno e facía moita psicomotricidade fina devagando fabas e chícharos coas avoas. Tiña tamén algunha boneca que todos os días decapitaba e todos os días aparecía de novo coa cabeza recolocada enriba dun saco de trigo. Levaba o pelo curtiño, porque, segundo a miña nai, era moi práctico. O mesmo ca hoxe, poucas nenas levaban o pelo curto daquela.
Só era consciente da miña anomalía moi esporadicamente, por exemplo, cando lle preguntaban á miña nai se a nena do par era o meu irmán ou cando iamos á casa das primas, de sedosos cabelos ondulados. A miña tía solucionaba o problema colocándome un gran lazo branco ou azul ceo no pelo e vestíndome de "anxo" con ás de algodón canda as demais. Neses momentos sentíame realmente "anxo" e case voaba ao saltar desde o murete do adro, tan linda me vía eu perfectamente sexuada.


Un día comprei un vestido azul moi sinxelo, como de costureira, co que me sentín como cando a miña tía me poñía lazos no pelo.
-A que é bonito?- Pregunteille mentres llo mostraba.
-Moi bonito, pero ven aquí un momento.
Achegueime, desatou a fita da cintura coa típica delicadeza lenta masculina e fixo unha coidadosa lazada.
-Agora si que estás bonita!

O muro, ese muro

Ese muro non se fixo nun día nin en dous. Fíxoo un home e unha muller, unha pedra por riba doutra. Tiveron que buscalas axeitadas, o máis axeitadas que lles pareceu, e foron poñendo masa de terra e auga polo medio, para que se agarraran e non esborrexeran á primeira. A masa secou e endureceu, e as pedras buscaron o seu acomodo.
E pasaron os días e as estacións e chegaron os temporais enrabexados do suroeste que foron lambendo area a area a terra de entre as pedras; mais estas seguiron unha por riba doutra, apoiándose e dando apoio firmemente.
O tempo fixo do muro un encaixe, a través do cal se pode ver o mar e o ceo, de pelouros redondeados polo que se coa o vento.
A terra que levou xa non facía falta ningunha.

Suntuoso tapiz

Suntuoso tapiz? Suntuoso?

si

si

si

explícome

é abundante

espeso

ten moita variedade de especies aí apretadiñas

Xa, xa sei o que significa a palabra, grazas.

ten un colorido fantástico

eses violetas e diversas tonalidades

salpicando aquí e alí superficies extensas

ese luxo de texturas e colores

Tes que lle poñer un texto.

parece mol pero pincha

son incapaz

estiven mirando e mirando

É un reto, inténtao.

e penso que ata lle sobra o título

e o máis alucinante é que por baixo desa superficie

hai un mundo

con moita bichería

Estás xa facendo aquí o texto, pásao.

é suntuoso precisamente porque non regatea nin en condicións extremas de vento e sal a que está exposto

é un derroche moi ben aproveitado

Entendiches?

Teño, teño, teño... xa non teño nada

"Yo tuve tres guileras, chaval... Mira, la primera me la cogieron, la segunda la llevó la pikola y la tercera me gripó tres veces y la vendí"

Determinismo étnico

Hoxe nas estanterías dos iogures abordoume unha muller duns 30 anos vestida cunha camiseta de tiras, que deixaba ver unha tatuaxe nun brazo, e un pantalón curto. Era morena, máis ou menos coma min, co pelo recollido nunha coleta e un aire de determinación que me chamou a atención.

–Oye, estos yogures son azucarados?
–Non, os azucrados son estoutros.
–Y valen lo mismo?
–Si.

Colleu o paquete dos iogures azucrados e seguiu tranquilamente facendo a compra.

Non sabía ler.

Editoriais, libros, libreiros e lectores abraiados

Hoxe recibín unha carta dun amigo que me fai unha suxestión interesante, que en principio pensei en aproveitar facendo un escrito propio, pero que ao final transcribo aquí con toda a súa forza porque me parece que achega cuestións cruciais do campo literario galego de hoxe mesmo expostas dun xeito moi directo:

"Xa lin a recensión e oín a entrevista. Moi ben na recensión esa reivindicación da afouteza das nosas editoriais, moi necesaria neste país de pailáns. Hoxe cabreeime porque fun a unha librería comprar o Mombars (compro todo o que me recomendas) e vin os libros de Domingo Villar (sabes?, Ollos de auga, A praia dos afogados) colocados en castelán (Ojos de agua, La playa de los ahogados) na mesa de novidades. Os orixinais galegos nin estaban na sección de "linguas" onde está "galego". O mesmo me pasou o outro día en Santiago. Curioso. Cando unha novela galega ten moita venda e se traduce ó castelán, pasa a ser un orixinal nesa lingua. Non sei que fan os autores e se isto lles causa algunha incomodidade ou non: se cadra están contentos con esta librofaxia e cáelles a baba cando son recoñecidos polo mundo editorial español (estas traducións en Siruela xa sabes que campan moito).

Con recensións coma a túa, a ver se espabilamos. O mundo dos libreiros é ben paleto, dígoche a verdade. Moita librería pero pouco coñecemento dos libros. Por que non pos algo en Facebook? "Paseando o outro día pola Atenas de Galicia... ocorreume un caso propio de poubáns porque a poubanía inza este país e outros, tamén...."

Gústame o Hixinio Puentes. Fala ben. Hoxe comezo co Mombars... Sempre tiveches bo ollo para cazar as boas novelas. A B. tamén lle gustou".

Non vou engadir nada máis. Con isto temos para pensar e para empezar unha saborosa polémica, se temos xenio e vagar para facelo agora que por fin chegou o verán.

Saúdos

Croquetas de Rosalía

Cando vexo cousas coma esta (pódese aumentar a imaxe) decátome da intelixencia e eficacia da mensaxe de Rosalía século e medio despois de Cantares Gallegos. Ela utilizou a cultura popular da época e a cultura popular da nosa época utilízaa a ela, xa convertida en icona indiscutíbel da cultura popular galega. O cartel que vedes empapelaba toda Luarca.

cultura

Comentaba hai uns meses Ferrín nun artigo de prensa o ridículos que resultaban os mandatarios do mundo nun acto de cara á galería no que tiñan que coller unha pa para plantar unha árbore simbólica. Non é que non lle deran moito xeito, que non llo daban, senón que parecía que lle tiñan medo ao inofensivo instrumento –máis, moito máis ca a decir bombardeade isto ou aquilo!– e, sobre todo, terror ao feito de poder mancharse coa terra.
A única que superou a proba con toda naturalidade foi Ángela Merkel, demostrando unha vez máis a importancia de recibir unha educación práctica, cos pés ben asentados na terra, unha educación de tocar e ver e mancharse e traballar cando toca, onde a terra non mancha, dá de comer.

Cativerías

–Ti copiaches algunha vez nun exame?
–Home!, no hipotético caso de que o fixera non o había dicir con mamá diante...

Febre

Tardaba un pouco, pero era seguro que estivese na casa; o coche diante da entrada do edificio, luz nun dos cuartos do piso. Outro timbrazo. Arrimouse máis á porta para escoitar. Por fin uns pasos e logo algo que cae estrepitosamente. A súa voz farfullando calquera cousa cada vez máis cerca. Silencio. Estaba sendo observado. Arrédase un pouco, mira á porta e agarda.

–Pasa.

Viña envolta nunha manta, descalza, o ollos coma dous berberechos na súa cuncha, os beizos encarnados.

–Encóntraste ben?
–Non sei. Máis ben non. Acábasme de espertar; había pouco que durmía.

Volvía cara á habitación, sen máis, arrastrando a manta.

–Perdoa, volvo á cama que enfrío. Non atopei as zapatillas.Ven e cóntame.
–Tomaches algo?
–Non.
–Vou á cociña, a ver que tes por aí.
–Como queiras.

Zume de laranxa e aspirina, unha cunca de cereais e unha bandexiña... Atopouno todo. Houbo que rescatar a louza necesaria dun vertedeiro acugulado de varios días. Ela agardaba recostada nas almofadas. Co pelo recollido nunha coleta frouxa e a cara acabada de lavar o seu rostro parecía máis relaxado. Tomou o zume e a aspirina sen protestar, pero rexeitou os cereais.

–Miraches a febre?
–Non, é só un resfriado con dor de cabeza.
–Onde tes o termómetro?
–Non insistas, por favor...

Púxolle a man na testa, ela mirábao coma un canciño manso.

–Estou aquí para coidarte. Só iso.

Ela pechou os ollos e apoiouse no seu peito. Unha bágoa esvarou pola meixela.

–Non che vou preguntar por que. Tanto me ten. Agradézocho.
–Vou fregar a louza; ti descansa.

Puxo música baixiña e pechou a porta da cociña. Atopou uns guantes e deixou correr a auga sobre a louza sucia. Pensaba na muller mentres fregaba os cacharros na auga morna, nos seus beizos encarnados e resecos, no tacto febril da súa pel. Fixo o traballo lenta e meticulosamente. Non tiña apuro; estaba alí por ela. Cando rematou prendeu un cigarro e abriu unha ventá. Pasaba de mediodía. A cidade retomaba o pulso trala pausa do xantar. Comprobou a hora no reloxio, apagou a radio e dirixiuse amodo á habitación onde ela descansaba. Con coidado de non espertala deitouse ao seu lado. Concentrouse na súa respiración un pouco inquieta, acaricioulle o pelo e ela volveuse nun sobresalto, abriu os ollos e mirouno estrañada.

–Xa non me acordaba que estabas aquí.– sorriu un pouco – Alégrome de verte.

El bicouna e preguntoulle pola dor de cabeza, se non tiña fame.

–Non.

As miradas eran tenras, case non facía falta falar.

–Quedas un pouco mais, si?
–Quedo o que queiras.

Agora os ollos esculcábanse ata o fondo e atoparon os seus corpos.

–Non estou moi sexi que digamos.
–Estás irresistíbel –a man percorrendo xa o interior das súas coxas– ardes coma no inferno.
–Déixame que vou á ducha.
–Non te movas de aquí.

Aproveitou o movemento dela para colocala enriba e collela polas cadeiras.

–Quéreste queimar?
–Quero.
–Vouche quitar a roupa; no inferno non fai falta.

O corpo dela tiña un gusto acedo suave; o del estaba dominado polo aroma da eau de toilette que puxera pola mañá.
Foi rápido e intenso coma unha labarada.

Perspectivas

Viuna ao lonxe xogando cunha desas pas de praia facendo carreiriñas curtas e pegando graciosos chimpos para alcanzar a pelota. Ás veces escapábaselle e tiña que ir buscala á beira da auga. Daquela avanzaba parsimoniosamente movendo con moito xeito as cadeiras, a braguiña do biquini entre as súas nádegas morenas. Corpo de xunco. Imaxinouna entregada ao amor, nos seus brazos, por exemplo. Por que non? Xa estaba ben de convencións. Aquel corpo era lindo e desexaba acaricialo. Polo menos soñalo.
A moza seguía xogando allea á sua mirada. Sabía disimular detrás da pantalla das gafas de sol: a cara levemente ladeada para outro lado e os ollos fixos na dirección contraria. Soñar un corpo liso de muller. Recunchos húmidos, voz suave, caricias prolongadas.
Nunca estivera cunha muller, pero podía imaxinalo; o corpo dela coma un espello do propio. Todo o tempo do mundo para ti e despois tamén, miña raíña de sal. A luz amarela da tardiña inundáballe o corpo dun profundo latexo. Contraeu os músculos perineais unha vez e outra e outra, ritmicamente. Volveuse de costas e acomodouse contra un montonciño de area. Pensou nela entrando na auga e lambeu o bico dos seus peitos requichados, a pel sorprendida pola frescura do mar.
A raíña de sal está mollada contra a súa pel, pode sentila sen dificultade. Arden fantasías mentres se deixa deitada na area, o rostro agochado no oco formado polos brazos, volto cara a si, buscando no propio corpo. Os sons de arredor fanse un remuíño envolvente, traba o beizo salgado, afoga un xemido e déixase ir aboiando docemente.
A moza do biquini está na auga choupando para mollar á compañeira. A outra quere fuxir torpemente e non dá. Vai ser alcanzada e celébrao con risos de xílgaro.

Heteroxeneidade

A uniformidade e a simetría son belas aos nosos ollos: comprendemos mellor unha catedral con dúas torres ca só con unha, por exemplo; as persoas que teñen ollos de diferente cor sonnos difíciles de mirar; quen non vai amar a superficie lisa da súa pel?
Buscamos instintivamente esas dúas características no que miramos, por iso é doado ver aquilo que desentoa nun conxunto homoxéneo.
Esta obsesión polo uniforme e simétrico atopa o seu paroxismo na serie dos Domingos de La Voz: "La Galicia bonita", un conxunto de fotos postalescas seguidas de comentarios obvios que fan unha serie machaconamente cursi que xa vai pola xx temporada. E a cousa parece que non ten fin, porque encaixa perfectamente no ton de reproche paternalista característico do medio que a pariu.
En contraposición ofrezo a quen a queira mirar esta imaxe da Galicia contemporánea: asombrosamente heteroxénea desde todos os rexistros que se queira contemplar e, logo, pensar. Fea ou bonita? Acaso importa?

(A foto é do meu fillo)

Alguén, ao final, sabe onde se meteu Karl?

Non sei se serei eu a persoa máis adecuada para firmar unha crítica obxectiva da representación de Onde andas Karl? que ofreceu a Escola de Teatro de Narón o pasado xoves. Non o son porque dalgún xeito estou xa implicada afectivamente co texto, co autor e coa compañía que a puxo en escena desde que accedín a ver o primeiro pase convidada por Rubén Ruibal. Mais tamén sei que todo isto non é sequera dabondo para contrarrestar a miña corrosiva tendencia crítica, así que desculpen todos os que se poidan sentir agraviados que aí vou.

Non vou ser a única que o diga, pero se cadra si a primeira, posto que xa tiven o privilexio de ler a versión inédita de Onde andas Karl?: é un texto extraordinario que nos fai pensar na historia das ideas dos dous últimos séculos, na morte, na vida, no amor e no sexo, nas conquistas e conflitos sociais e psíquicos, que nos fai rir cuns diálogos cargados de ironías e dobres sentidos. Os caracteres creados por Rubén Ruibal, malia o disparatados que nos poidan parecer, non están moi loxe de nós, coas súas grandezas e as súas miserias devoradas pola fauna cadavérica, que, por certo, serve para alimentar os mortos animados nun perfecto proceso de reciclaxe.

A posta en escena é moi simple. Todo xira arredor da cruz dunha tumba, cousa lóxica posto que a acción localízase nun cemiterio, e no fondo do escenario vanse proxectando imaxes relacionadas con este lugar, nomeadamente unha gran cara de Karl Marx, antigo habitante do cemiterio, que decidiu marchar sen moitas explicacións deixando na máis completa desorientación á súa compañía de circo, o Tristérrimo Circo do Cemiterio de Highgate, no máis alá. Os efectos sonoros tamén están reducidos á mínima expresión e son os mesmos actores e actrices os encargados de interpretar as cancións do seu show sen acompañamento ningún, o cal non deixa de ter o seu mérito.

En canto á interpretación é en xeral notable. Se cadra a locución vai rápido demais nalgúns tramos e, se cadra tamén, hai unha excesiva rixidez na postura dos actores e actrices que pode obstaculizar a consecución de interpretacións máis matizadas, pero o máis atinado será pensar que se buscou adrede un certo expresionismo interpretativo que non lle cae mal a unha obra coma esta, raiana co esperpento.

O público, que parecía pouco nun impresionante teatro de máis de novecentas prazas como é o Pazo da Cultura de Narón, acolleu entusiasmado a estrea e tanto os actores, coma o director , coma o perpetrador do texto foron aplaudidos calorosamente ao final da representación.

Prometino e aquí está. Admítense suxerencias e matizacións a esta opinión imperfecta.

Escondite

–Pecha os ollos. Xogamos.
–Está?
–Xa!

Onde estará?, onde est...? Claro!
Pero é redondo. Un paso, dous... síntoo aí, asexando. Escóitame e móvese en dirección contraria. Podemos estar dando voltas toda a tarde.
Cambio de táctica. Aceleración. Factor sorpresa e cambio de dirección. El tamén. Máis cambios, máis rápido. El tamén. Paro. El tamén. A modiño, a modiño... Rápido e aí o está!

Imos de estrea

Aquí temos aos alumnos e alumnas de 3º da Escola de Teatro de Narón co seu director, José Luís Prieto e o autor de Onde andas Karl?, Rubén Ruibal. Hoxe, ás 8:30, é a estrea no Pazo da Cultura de Narón e destas horas xa non lles quedarán uñas que roer.
Tiven a honra de coñecelos no primeiro pase que fixeron cando aínda faltaban tres semanas para a estrea. Xa daquela sorprendía a forza que transmitían naquel escenario nu. Hoxe está xa todo a punto para un espectáculo perfecto.
Ánimo rapaces!

Déixo aquí unha ligazón para a entrevista que fixemos nos estudos de Radiofusión en Fene.

A rachoeira

Sálvote rachoeira de San Xoán,
que non me trabe cadela nin can!

Analises minuciosas

A area, a terra, a auga... ¿a herba? materiais continuos formando océanos onde perder as mans, facer furados e levantalas de repente sentíndoos escorregar entre os dedos. Un trebo, tres, catro follas, millá, herba abelleira, fiúncho, bichos que voan, que reptan, que pican, que escapan, colorido maxestuoso, verde brillante, laranxa, raiados, apinchalrados.
Cantas patas? Líquidos amarelos noxentos. Uns montados nos outros, voando sen perderen o equilibrio! Aqueles carrexan para o furado; é imposible desorientalos. Palla longa para inspeccionar quen vive nos furados, pis para afogalos, torturas crudelísimas para experimentar no corpo dos outros... as miñocas seguen a moverse en dous pedazos, as caricolas fan mil globiños de babas cando se lles escacha a casiña. Outra vez dacabalo? Pois a separalos, e de paso capalos para que non volvan e quitarlles as ás. Si, as ás tamén, a ver que fan.
Que feos así! Nin se recoñecen. Xa non poden voar nin aguantarse enriba doutros para que os leven. Non poden agarrar: están capados. Foi un xogo feo. Os bichos total... que mal facían? Agora non poden nada. Mellor era esmagalos e acabar dunha vez. Facer un furado e enterralos. Por riba unha tumba bonita, con cruz e flores adornado, para que todos saiban que está aí e non os pise ninguén.

Espazo íntimo

Un día mamá anunciounos que lle iamos regalar unha cámara de fotos a papá, pero que non podiamos dicir nada. Cando chegou o día, fómolo espertar os dous co regalo: parecía un neno na mañá de reis. Despois dunha infancia tan estreita en todo, mesmo no pan –como sempre recoñeceu para advertirnos que a fame existe e non hai cousa máis terríbel– por fin tiña nas mans o xoguete desexado.

En branco e negro ou en color, toda a nosa infancia está rexistrada desde 1970 por aquela cámara Halina Paulette. Hai moitas fotos de festas, viaxes, reunións familiares e roupa de domingo... mais tamén de días normais, dos que se perden no calendario e non paga a pena recordar. Estas son, para min, as mellores, precisamente porque nelas recoñezo todo o que deixou pegada en min: as tardes interminábeis de xogos na aira, os lugares para esconderse, os seres familiares na roupa de cote cos xestos atrapados sen posibilidade de disimulo, e os animais da casa: o can, os gatos, as galiñas, as vacas... E non é que o meu pai fose un artista de especial sensibilidade, senón que ás veces tiña que acabar o carrete para levar a revelar as fotos realmente importantes.

Encrucilladas

Foto de Xebe d´Afrei

Ghizlane Harkaoui Baati, alumna de 2º de tradución na UVIGO, galega nacida en Beni Mellal, en Marrocos, ó pé do Atlas, de pais de alá, escribiu, a xeito de comentario ao poema de Xebe d´Afrei "Sobrevivir ao aceiro" publicado hai uns días neste blog, este impresionante poema. Trátase dunha profunda reflexión dunha persoa que vive a contradición cultural, como nós a vivimos, como tantos seres humanos a viven neste mundo convulso que nos arrinca da nosa terra, aínda permanecendo nela, e nos cospe en calquera praia. A cultura como identidade íntima e colectiva e como construción diaria imprescindible para a supervivencia. Grazas, Ghizlane. Nós tamén queremos compartir e legar a nosa cultura aos que non a herdaron e mesmo aos que queren desherdarse.


Desafío da contradición, beleza do extraordinario
vida non autorizada

Folgos de morte,
desafiuzamento case seguro
Esperanzas de reimplantación
ou de vida protexida

Insólita combinación:
non quero nin queimada nin té,
tampouco zocos nin babuchas,
nin pandeiretas nin laúdes

eu quero legar o que non herdei
inshallah, inshallah


Ghizlane Harkaoui Baati

Clasificacións

–Hoxe en Educación Física estivemos bailando.
–Ah, si? É moi divertido!
–Buah! É un rollo.
–Ao, principio, mentres non lle colles o truco, despois xa verás como che gusta, coma case todo na vida. E con quen bailaches?
–Primeiro bailei con L. e bueno, polo menos non me pisou.
–Non está mal.
–Despois bailei con C.
–E que tal C.?
–Que plasta!, Non ía contando os pasos? Uno-dos-uno-dos... é así con todo ata para bailar!
–Xa será menos, tomáchela co pobre rapaz.
–Despois con M....Que pasada!
–Baila ben?
–Baila coma unha buxaina, vai a todas as festas en dez quilómetros á redonda. Un profesional.
–Así dá gusto.
–E tamén con N. , que risas!
–E logo?
-Pregúntolle, "ti sabes bailar?" e dime "só darlle á cabeza", éche moi heavy metalero. Non dábamos pé con bóla... que desastre!

Onde andas, Karl?

Onte o meu chófer Fermín –que rapaz este, non se lle escapa unha!– levoume a ver unha primicia: o pase dunha obra de teatro de Rubén Ruibal feita para a Escola de Teatro de Narón.
Foi moi emocionante... sen apenas elementos do decorado, sen luces, sen son, sen vestiario, os actores contaban só cos seus corpos para contarnos a historia.

–Que che pareceu? –os ollos de todos pendentes de min; era a única que estaba na sala que non tivera ningún tipo de contacto previo nin co texto, nin cos actores nin co proceso de montaxe, unha especie de espectadora ideal.

–Pois... veredes, eu entendín a historia deste xeito (...) e funme decatando disto naquela escena en que ti... e logo xa vin claro que..., porque ao final é evidente que...

Pero había cousas que non estaban tan claras...
–Iso non estaba marcado– dicía alguén
Daquela eu interpretara certas cousas á marxe da vontade do autor, do director e dos actores. Teriamos para falar meses de todo isto!

Logo houbo máis conversa.

–Dispara!– díxolle o director ao autor cando saïamos pola porta do local de ensaio, mentres os actores quedaban desfacendose das máscaras e reconstruíndose.

Claro!

A historia na cabeza do autor mentres escribe, logo na cabeza do director, que ten que intentar transmitila o mellor que sabe aos actores, poñelos de acordo para remar todos na mesma dirección e, finalmente, que estes a fagan posíbel, críbel, emocionábel... sen esquecer os efectos escenográficos.
-Espectáculo nu ata a derradeira semana! só así saberei que non falta nada imprescindíbel– asegura o director –logo todo o que se engada multiplicará o efecto do que xa temos.

E, por último o que imos ver nós, fascinados espectadores, facéndo nosa a historia imaxinada por Rubén.

Despídete da historia, Rubén, xa falta pouco para a estrea!

Canción a dúas voces

Non cantabamos a mesma canción, pero atopámonos na mesma partitura. Logo dun momento de confusión, no que cada un de nós fixo o posíbel porque prevalecese a súa versión apagando a outra, logo de enfuciñar e teimar firmemente... relaxámonos, mirámonos, cantamos e danzamos aquel novo e difícil son a dous.

Vídeo de Xebe d´Afrei

Fin.

Peíños

Estaba chorando arrimado a unha parede, escondendo a cara da miña mirada.
–Que che pasa?–pregunteille cando conseguín abrazalo.
–E que...– e agora miroume cos ollos acugulados de bágoas– acabo de medirme e dimunuín.
-Que dis? Iso é imposíbel!
-Non é imposíbel; é certo! Mido cinco milímetros menos ca hai un mes!

Esgallarse moito

É un castiñeiro moi vello. Primeiro empezou sendo unha vara delgadiña que abaneaba co vento. Á seguinte primavera xa se esgallara por primeira vez e, á seguinte, outra. Cada novo gromo foise facendo forte e medrando e esgallándose á súa vez, con esforzo, con dor, se cadra, e unha vocación firme de medrar en todas as direccións formando unha maxestuosa ramallada.
É a vida. A vida en forma de castiñeiro.

Carta de amor

Podo sacar fotos mentres conduces, pero non as fotos que a ti che gustarían. Cando entenderás isto? Os meus ollos non son os teus ollos. A miña imaxinación fabrica diferentes quimeras. E o coche en movemento, a toda velocidade, fai o resto.
Velaí as fotos: as xestas son un manchón amarelo enriba dos cómaros acoitelados, o prado que ti querías é un polígono industrial, por baixo da ponte non pasaba, nese momento, un camión cargado de porcos. Todo ao revés, xa cho advertín.
Para outra vez, si, se cadra hai máis sorte e conduzo eu o coche. Calada e concentrada, a estrada volta para min. Ti sacas as fotos. Adiantarei só cando mo indiques; o resto do tempo polo carril da dereita, a cen, ao que ti queiras, ao que as xestas necesiten para non esborranchar.
Meu amor.

Mala conciencia

Para min é un misterio que os cans se sometan aos amos. Ben sei que ten a súa explicación científica: son animais gregarios e establecen vínculos afectivos con quen lles proporciona alimento. Pero hai máis... ás veces semella que o seu interior é máis complicado e cando se enfrontan ao amo , despois de facer unha falcatruada, mesmo xuraría que teñen mala conciencia. Xa sei que non pode ser; Hegel non escribiu sobre a conciencia desventurada pensando nos cans...
Seguen a ter os seus instintos revolucionándoos –a caza, o sexo, o asexo– pero xa totalmente condicionados á vontade do amo e, por esta razón, producíndolles sensacións opostas de pracer e de dor. Non os poden evitar, pero teñen que evitalos.
O can que tiñamos de nena salvávame cando facía que afogaba no río, cazáballe os pitos á veciña e víñallos traer amodiño ao regazo da miña bisavoa, medio mortos xa. Iso si, cando tocaba de ir ás mozas desaparecía dous días e volvía sen arrepentimento ningún, cansado e satisfeito.

Sobrevivir ao aceiro

Sobrevivir ao aceiro frío do escalpelo
á castración cirúrxica

Contravir se é preciso todas as leis
da bioloxía

Sobrevivir ao aceiro frío das amarras
co humilde orgullo do lique

Vivir no aceiro frío

Morrer

Que os nosos fillos morran
falando cos seus fillos
dicíndolles tamén as súas últimas palabras
en galego

Foto e textos de Xebe d´Afrei

A censura na era pijocrática

Mándanme un correo con dous arquivos adxuntos con este título: A censura comeza!!! A imaxe do principio estivo apenas 10 minutos na páxina da Consellería de Educación e logo foi elocuentemente sustituída pola de abaixo.
Sobran as palabras pero non me resisto a suliñar que as alusións á lingua galega e á feroz persecución de que foi obxecto, moi significativamente na escola, son profundamente incómodas para a pijocracia que ve a necesidade urxente de maquillar esta verdade, se fai falta cunha operación cirúrxica, amputando o que faga falta.
Esteamos moi atentos ao que vén e non permitamos a manipulación. Os exemplos históricos deste tipo de campañas propagandísticas non deixan lugar a dúbidas dos perigos que asexan.

A pijocracia

A pijocracia ao final nin era bilingüe nin trilingüe, teñen a lingua plana e a duras penas dan enfiado un discurso que diga algo, cunha certa coherencia e corrección lingüística. E iso que foron a colexios moi bos, de pago e todo iso.
A pijocracia non é amábel; é arroutada e tremendamente extremista.
A pijocracia sabe o que valen uns zapatos de marca e cando se poden conseguir con desconto, pero non ten nin puñetera idea do que pode custar contentar cunha educación á carta aos seus amigos pijos, o sea, la ciudadanía, no?.
A pijocracia en realidade non sabe o que vai facer, nin se se pode facer o que dicían que ían facer, de momento, pelotas contra a parede. Sigamos atentos á pantalla.
Eu riríame, de verdade, se non fose porque son consciente do que algúns, cun estrepitoso acompañamento de coros y danzas, poden chegar a facer co poder

Política macha

Ai! Que home este, que poderío! Se arde, arremángase de mangueira e apaga o lume. Se hai conflito, arrebólalles dúas ordes e catro contraordes aos subordinados e deixa aos alborotadores desorientados.
E como manda! E con que naturalidade impón a súa violencia simbólica... se ata nos fai ver como intelixente e calculado o que parecía que non tiña nin pés nin cabeza ou eran paus de cego!
Quen ía pensar que tan axiña ía reinstaurar a amabilidade e a cordialidade lingüística? Por iso foi buscar a un independente, claro, por iso volveu poñer a SXPL subordinada á Consellería de Educación, cada cousiña no seu sitio, para o caso que se lle vai facer ao conselleiro... Que sabe o conselleiro de política lingüística? Nada! E de política? Nada. Pois logo... Cada un para o que é. Guapiño si que é. Xa o pensara desde o principio. Para amolar aos desconfiados.
Se prende lume xa o apagará, será por mangueira! E seique vai facer unha Lei de Normalización nova á carta moi enrollada. Estou desexando vela, porque vai ser cousa bonita de verdade, coas súas excepcións e todo. Cada un poderá elixir o topónimo que máis lle guste (cunha cláusula válida só nas cidades pijas e lugares de veraneo).
Por fin alguén que ten claro o que é a liberdade e para que vale a democracia. Non vedes como sabe? Alá os radicais que se escornen.

Búscase verdugo; soldo alto, coche oficial

Os animadores da guerra lingüística andan á desesperada buscando un tecnócrata competente e considerado que llela aplique. Moita xente dando voltas en zapatillas agardando unha chamada. Moita xente coa orella atenta captando cada mínimo rumor, máis ou menos fundado. Estamos na cacería de La escopeta nacional, onde todos van ao que van, e polo medio unhas perdices.
E esta incertidume vólvenos tolos de pracer: a quen lle deron o toque?, que lles respondeu?, houbo negociación?, e, sobre todo, hai algo que negociar? A diplomacia feijoniana está, a toda máquina, buscando un golpe de efecto para desmobilizar as masas convocadas para a manifestación do domingo.
E a cousa non está fácil: o coherente sería que nomearan a Gloria Lago, ou calquera desas mentes tan lúcidas que ten detrás, ideólogos das FAES que non teñen nin idea de que cousa será iso da planificación lingüística, porque non foron capaces de pasar do caso particular de “mi niño, el pobre, no entiende las matemáticas en gallego”, ao xeral. Pero claro, iso sería a rechifla universal, polo tanto buscan alguén que polo menos saiba o que di e a que xoga, un pelele que lles salve a cara e que lles faga a política.
Ou xa están dando marcha atrás antes de dar o primeiro paso. Era todo unha coña? O Conselleiro de Educación terá que comer e calar en asunto de lingua? Corina Porro vaise dar de baixa no partido?
Ai, Berlanga, que grande es, sen saír da túa filmografía xa temos outro título para este argumento: El verdugo.

Maio longo

Preguntábame o outro día un amigo se lle podía buscar un texto adecuado para animar a un grupo de adolescentes ao uso da lingua. Hai moitos. Desde 1853, ano de A gaita gallega de Xoán Manuel Pintos, o tema da lingua proe na literatura galega coma unha comechón sen fin. Será que ninguén lle puxo remedio á cuestión ou que os patufos desleigados teñen a virtude de multiplicárense por si mesmos. Aos imbéciles e escuros ímolos deixar, que andan moi subidos de ton.
Un par de minutos de reflexión chegaron para decatarme que xa estaba ben de discursos esencialistas, descoloridos de tan recorridos. Outra cousa: construtivismo. Erín Moure, a muller que aprendeu en Vigo a pronunciar o seu apelido á galega e non á francesa. A muller que quixo aprender o noso/seu vello latín, porque si, porque lle petou e deulle a gana.

POEMAS DE ERÍN MOURE (Teatriños ou aturuxos calados, Ed. Galaxia, 2007)



Mergullada

To me your language is so like Latin,
you have ombro and sombra
how similar

in my latin it´s shoulder and shadow
can you see it´s working?

I´m soon going to learn your language
miolo and ollo
marrow and eye

Ho! I´d better learn it quickly
before it moves on like water

ollomol moi mollado
oficio fío dos fieis
afiador




Mergullada (versión traducida de María Reimóndez)

Para min a vosa lingua parécese moito ao Latín
tedes ombro e sombra
que semellantes

no meu latín é shoulder e shadow
vedes como funciona?

Axiña vou aprender a vosa lingua
miolo e ollo
marrow e eye

Ho! Mellor aprender axiña
antes de que pase coma auga

ollomol moi mollado
oficio fío dos fieis
afiador

Nome, nome...ada

A Organización dos V Premios RdL’09 da Facultade de CC.SS. e da Comunicación da Universidade de Vigo selecciónou este blog para competir nunha das sete categorías establecidas nesta edición, a de blogs e páxinas literarias.

As votacións en liña estarán abertas a todos os internautas no blog resacadasletras.blogspot.com ata as doce da medianoite do día 10 de maio.

Votádelle a Suroestiña, ho, que lle fai moita ilusión.

A era de internet

Lía hai uns días nun xornal, o nome do cal non quero lembrar, unhas declaracións de Francis Pisani para quen a revolución da web é meirande cá da imprenta. En principio parece unha afirmación dura de asimilar, mais pensando un pouco e comparando o mundo antes de internet e o mundo despois de internet decatámonos de que, aínda que en principio poida parecer esaxerado, non lle falta razón. Pensemos a cara de aburrimento que debemos poñer ao ver a portada dos xornais da mañá cando estivemos navegando ata tarde o día antes. Ou pensemos no tremendamente cómico e fóra de época que nos resultan situacións como esta que recolle o conto popular recollido por Xosé Miranda e Antonio Reigosa (2003) Contos de parvos e pillos I, Colección Cabalo Buligán,Vigo, Xerais:

Este era un estudiante que lle escribiu ó pai unha carta que dicía:
Querido padre:
Escríboche o luns para que, recibíndoa o martes, esteas sabedor o mércores de que non vou ter cartos o xoves, e que se non mos mandas o venres collerei a bicicleta o sábado e presentareime aí o domingo.
O teu fillo

E contéstalle o pai.
Querido fillo:
a túa carta do luns recibida o martes, estando avisado o mércores de que non tes cartos o xoves e que non chos mando o venres, se colles a bicicleta o sábado agárdate unha boa malleira o domingo.
O teu pai


Desesperante, verdade? Pois hai nada era así, contádellelo aos vosos fillos.

Adeus ao mundo perfeito

No ciberespazo ao novas sucédense vertixinosamente. Aparecen, difúndense e producen reaccións nunhas horas. Así foi que antonte entrei n´O mundo perfeito a ver que nos contaba Isabela e lin algo que me deixou desacougada: Isabela denunciaba que un post seu fora utilizado con fins perversos nunha páxina neonaci e racista; pedía apoio e axuda xurídica porque ela rexeitaba que os seus textos puidesen utilizarse para difundir unha ideoloxía que lle resulta repugnante. As respostas coincidían en que pouco ou nada se podía facer unha vez que se publica un texto, sempre que non sexa usurpándolle a autoría. Quedei pensando no asunto e ao día seguinte volvín a ver se alguén achegara outras opcións.
Había un post de despedida: Isabela decidira pechar o blog para non seguir facendo textos que poidan ser utilizados e manipulados sen pedirlle permiso.
Naturalmente estou triste, O mundo perfeito era un gran blog que seguía desde hai catro anos, cando abrín o meu propio espazo. Xa non podemos acceder aos posts que foron creando un universo particularmente luminoso. Isabela é a única dona dos seus textos, non llelos quere regalar a catro descerebrados que non son quen de pensar por eles mesmos e andan roubando e distorsionando. En internet é así, atopamos o máis excelso e o máis abxecto nun só clik. Tamén é posíbel opoñer a grandes males grandes remedios nun só clik, como fixo Isabela. E convocar miles de persoas para unha causa xusta nun só clik. E... nós enganchados facendo clik, clik, pendentes da última da última, reaccionando a ela, provocando a seguinte, clik!
En contraposición ao que acabo de contar vemos que o mundo da prensa tradicional vai a un ritmo desesperantemente lento: pasa algo, ao día seguinte agardamos unha valoración do que pasou, que se cadra xa non chega ao peche, haberá que deixalo ata o próximo día, logo, ao outro máis, se cadra unha reacción a esa primeira valoración... ou non, porque xa se ve tan remoto que non paga a pena, co cal só sobreviven os asuntos que interesan ás empresas comunicativas. Falando deste tema sorprendeume que no informe sobre a situación lingüística en Galicia da FAES se cite como autoridade un artigo de Suso de Toro en El País, e tamén que pasen os días e que Suso de Toro non reaccione. Non se decatou de que ten admiradores na FAES que se valen do que escribe para os seus fins? Sóuboo tarde e os responsábeis do xornal onde publica aconselláronlle que ignorase o asunto, que o tema xa non daba máis de si? Non lle importa? Non pode facer nada? Outro artigo no mesmo xornal delimitando os espazos de cada un? Buscar a través das redes sociais apoios de repulsa?
Eu clik coma Isabela, se fai falta clik, non o dubido, queimo todo, clik.