Alguén ten que contar esta historia

Onte, no barrio obreiro de San Valentín, en Fene, houbo unha festa para pedir o fin do veto que pesa sobre os estaleiros ferroláns que restrinxe penosamente as súas inmensas potencialidades de construír barcos. O lema, baixo o perfil do emblema de ASTANO, era unha aseveración cargada de dignidade: Sabemos e queremos construír barcos.
Empecei a traballar como profesora na comarca de Ferrol en plena crise de ASTANO alá polo ano, uf! uf!, case dá medo dicilo, alá polo ano 87. Atravesar a ponte das Pías era cuestión de sorte, entre obreiros con buzo azul e filas compactas de policía nacional, e na maioría das ocasións o máis aconsellábel era dar a volta. A gran industria da comarca estaba empezando a desmantelarse e empezaba a falarse da reconversión industrial, das xubilacións anticipadas e da recolocación da parte da plantilla noutras industrias. Moitos pediron a conta e puxeron un bar ou un negocio relacionado co traballo que realizaban no estaleiro. Outros resistiron e pecháronse. No medio daquela marea inestábel os meus alumn@s escribían nas fichas no recadro de "Profesión do pai/nai" a especialidade que o pai realizaba: plomeiro, soldador... Orgullo de obreiros especializados que facían os barcos máis grandes do mundo. Imposíbel esquecer a botadura daquel petroleiro inmenso de nome vasco que todo o mundo temía que rachara no mesmo momento en que, esvarando do dique, entrara no mar. Nada diso, logo fixéronse outros das mesmas feituras e, que eu saiba, ningún deles rachou. Aínda non chegaran os maos tempos e un suceso como o que anos máis tarde protagonizaría a plataforma petrolífera, ceiba das súas amarras, empotrándose contra a ponte era inimaxinábel.
Agora xa estamos preparados para todo: nin os traballos de obreiro de luxo en ASTANO, nin o posto de funcionario, nin a seguranza da pensión, nin a asistencia social están garantizadas. As pezas de metal oxídanse na gran explanada gañada ao mar de ASTANO mentres o estado do benestar empeza a caer a cachos. Poñamos o casco.

O home do saco

Os coches pararon cando o semáforo se puxo en verde e eu atravesei a estrada a correr polo medio deles, sen molestarme en facelo polo paso de cebra. Cruzamos a mirada brevemente e seguin andando pola beirarrúa que gañei dun chimpo. Lembro que pensei "hoxe síntome lixeira" e calculei que en quince minutos podía estar na casa apurando un pouco.

O sol dábame nas costas e proxectaba a esas horas unha sombra longuísima. Foi entón cando vin a súa sombra case tocando a miña e esa posibilidade de contacto incomodoume. Pensei a qué distancia estaría do seu propietario, tendo en conta que o sol ía moi baixo xa. Ladeei un pouco a cabeza como mirando as árbores que quedaban á dereita e vin a sombra intrusa desprazarse nesa dirección. "Ben", pensei, "seguramente collerá ese carreiro e eu continuarei a camiñada en solitario".

Seguía tendo aquela sensación de lixeireza e concentreime no ritmo marcado polo ruído dos tenis na grava. Pensei nun gran exército en formación desfilando e recitei mentalmente "un, dous, un, dous, esquerda... esquerda.... esquerda-dereita-esquerda", pero por detrás tamén me chegaban outros ruídos que eu non producía. Desta vez non mirei pero apurei o paso. Estaba rematando o tramo chan e chegando á nova pista que agacha pola ladeira en fortes desniveis.

"Seguro que ao chegar á costa dá a volta e acabouse o conto; eu sigo co meu ritmo coma se non fose comigo". Costa arriba as pernas responderon ao meu impulso distanciador, axudadas polo movemento dos brazos que imaxinaba como remos. Notei que voaba e, efectivamente, os pés apenas tocaban o chan no seu movemento incesante e disciplinado. Cando superei a primeira costa pensei en axustar as ataxes dos tenis pero non me atrevín: non estaba segura aínda de que non me seguían, aínda que os ruídos de antes xa non eran perceptíbeis, e esa parada implicaría perder o ritmo e a preciosa distancia de seguridade.

No canto de parar completamente, mirei para atrás sobre a marcha e vin a figura do home. Quedou como sorprendido e parou dubidando. Era certo! Estaba sendo perseguida! "Calma, calma... pero fuxe como poidas". Máis ritmo, agora si que ía despegar e cando chegase arriba de todo, só cando tivese acadada a cima, daquela miraría de novo e comprobaría que estaba fóra de perigo. Puxéronseme todos os músculos en tensión, esforceime en manter a respiración acompasada, e logrei manter os pensamentos amordazados e unicamente concentrados en optimizar todos os movementos do corpo nun desexo desesperado por manter e aumentar a distancia. De ningunha maneira podía deixar notar a alarma que sentía. "Cerrarlle o paso ao medo e fuxir do perseguidor", ordeneime.

Calculei que só se se poñía a correr podería alcanzarme, pero se o facía poñeríase en evidencia e provocaría a miña reacción inmediata, pois xa estaba alertada e el sabíao. Con estes pensamentos comecei a sentirme forte e satisfeita porque coa miña firmeza estaba facéndolle comprender que non sería capaz de manter ou aumentar o meu ritmo, que fora ridículo perseguirme e que me decatara da súa artimaña desde o principio. A brisa do solpor refrescoume o corpo suoroso.

Cando me vin na cima, xa coa vista tranquilizadora das casas enfrente, volvinme abertamente cara ao fondo e vino, case tragado pola escuridade e a distancia, pequeno e humillado, despois dunha persecución sen sentido.

O ramallete

Non sabes como podería conservalo? Si, para moito tempo, ou, mellor, para sempre.

Foi unha sorpresa, eu non o agardaba, cando entrou na sala e se achegou a min, dereitiña, radiante no seu vestido, no seu sorriso, nos seus ollos, veu onda min e díxome, "levántate", así mesmo, e toda a xente mirando, "levántate porque isto é para ti". Era para min pero eu case non vía, todo se me fixo niboeiro e mil imaxes chamaron á miña porta. "É para ti". A xente calou e eu pensei que ía caer, pero acheguei as mans ata tocarlle os dedos. Os seus dedos estaban firmes e a voz non lle tremía. Miroume e recuperei a serenidade. Traguei o niboeiro todo, apousáronseme as imaxes de dentro. Vina chantada diante de min e prendinme nela. "Para que te poñas ben e teñas moita sorte na vida e no amor".

Dixen que non o agardaba pero logo pensei e agora digo que tiña que ser así, por esa corrente de reciprocidade que fomos facendo as dúas. Eu sei todo o mal que ela o pasou e ela sabe o que pasei eu. Seis operacións, a dor, a desesperanza, o medo. A vida.
A morte. Os nosos avós están enterrados uns ao lado dos outros no cemiterio.
Eu o dela e ela o meu. Un ramo de rosas para sempre.

As Letras Galegas segundo A. Rueda, segundo A. Feijoo

Foto collida en calidade de préstamo a Vieiros

Dixo Rueda que os galeguistas-verdá se, en vez de estar criando malvas, puidesen erguerse e elixir entre ir á manifestación reivindicativa de hoxe ou ir á festa-churrasco de onte para celebrar o Día das Letras Galegas elixirían a festa-churrasco. Díxoo Rueda e el saberá, porque el sábevos moito de galeguismo e de galeguistas, dos grandes galeguistas e dos cativos, que para iso foi a colexios de pago onde no canto de rosario rezaban o Vietnam Canto, daban o 50% das materias escolares en galego e ata tronzaban a álxebra na lingua vernácula.

Díxoo querendo dicir que se se puidesen erguer, en vez de estercar malvas, Rosalía encabezaría as manifestacións de Rouco e escribiría con man trémula polo sentimento de admiración un poema titulado "El abanico de la Gloria Lago", que Murguía tería un bon choio de ideólogo na FAES e que Curros sería o articulista de referencia que lle argallase os J´accuse...! a Don Santiago, rei do jaccuzzi. E nesta Nova Era de verdades absolutas non dubidedes, como tampouco o fan Feijoo e Rueda, de que Pondal se aviría a traballar como funcionario da Secretaría Xeral de Política Lingüística dignificando con mitoloxías prehistóricas as férridas palabras do Decreto dinamizador. Enfín, hai que tomar as cousas como de quen veñen, e veñen da ignorancia máis absoluta da nosa tradición literaria e política.

De toda esta tropa ignorante –os feijós, ruedas, lagos, varelas, vázquezes e lorenzos– non nos debe estrañar, pois a ignorancia é atrevida, que non teñan empacho en coller versos e liñas da literatura galega para xustificar o inxustificábel, impostando o seu significado ata lles retorcer o sentido. Intentan en van con esta estratexia buscar unha base na que apoiarse que poida lexitimar unha política profundamente antigaleguista.

"A forza do amor" do que falou Novoneyra utilízaa Feijoo coma unha labazada para xustificar a súa política lingüística. Évos ben certo que hai amores que matan.

Dúbidas e beneficios

Parece que non se quere ir o inverno. Non sei qué me dá acender de novo a calefacción, pero volvín botar a manta. Ás veces dígome, "imos dar un paseo" e coa mesma ponse a chover a chuzos e volta para a casa. Café e mantiña, libros e correos electrónicos. Do feisbú botáronme, paréceme que xa cho contei. Eles saberán... Non, se non me importa, así teño máis tempo para ler e pensar. Se cadra de máis, porque é como se me estivese obrigando a tomar unha decisión e, francamente, non o teño nada claro. Como que cómo o quería ter? Pois... xa sabes, estar o suficientemente inspirada como para non ter dúbidas. E non o estou. Hai cousas nel que non entendo e que me cabrean. Cando discutimos é coma se nunca fosemos acabar e a cada paso xorden malentendidos que cada un de nós contribúe a levar ao extremo. Ás veces sorprendémonos con puntuais momentos de harmonía e daquela é coma se saíse o sol. Un sol primaveral e rabioso que axiña se ve escurecido polo trebón. Se non é por un é polo outro. É coma se nos dixésemos, "se non podemos levarnos ben, levémonos mal", e facemos o imposíbel por levarnos mal.
Non, en realidade, durmo e só estou desacougada cando pasan días sen vérmonos. Necesito a súa mirada. Xa sei o que estás pensando.
A min tamén me preocupa.

A filla do clérigo

Neste rico xacemento que é a narrativa inglesa feminina do Século XIX hai un filón que me chama poderosamente a atención: a figura da filla do clérigo.
Na Igrexa de Inglaterra os cregos teñen unha educación coidada, casan e teñen fillos e fillas. A narrativa feminina está chea de fillas de clérigos con forte personalidade, intelixentes, cultas e cunha gran conciencia de si mesmas, aínda que sen fortuna, polo xeral. Educadas para traballar e ser útiles, entre as súas cualidades está o dominio da expresión lingüística, que é unha arma que utilizan sen vacilar. Lembremos que non pode ser casualidade que moitas das narradoras foron elas mesmas fillas de clérigos. Desta compañía, Margaret Hale, a heroína de Norte e sur de Elizabeth Gaskell é, para min, a máis fascinante delas. Quitando ás Brontë, claro, que foron de carne e óso.
Imaxino que sería da cultura galega se os cregos casaran e tiveran fillas con toda normalidade. Non me faledes de Rosalía: Rosalía foi claramente unha excepción de pai incógnito.

Vicios virtuosos

Confeso diante de vós, querid@s irm@s que caín inocentemente, aproveitando un momento de vagar, nun vicio que se me revelou fonte de pracer indescritíbel: pousei os meus curiosos ollos nunha novela de Jane Austen, e logo noutra e seguín coas adaptacións da BBC e de aí, irm@s, cando rematei co filón Austen enganchei no filón Brontë –toda a irmandade Brontë– e unha querida persoa, á que lle bico as mans, vendo o meu estado febril, regaloume unha fermosa edición en castelán de Jane Eyre, da que xa vou pola terceira lectura, cando xa os diálogos resoan nos meus oídos internos coma unha fermosa canción. E aquí estou, aquí me tedes presa destes vicios que se me volven virtude cando penso que personaxes tan ben tallados, que ambientes tan cheos de sensacións, que emocións sabiamente guiadas, que historia marabillosamente contada, e penso Jane, penso Charlotte e as mulleres todas que escoitaban a súa voz interior.